دلیل رفتار متفاوت اعضای باقی مانده در برجام

یک کارشناس مسایل بین‌الملل گفت: رای منفی روسیه و چین به قطعنامه شورای حکام درباره ایران این پیام را برای آمریکا داشت که دستور کار بعدی‌اش با موضوع تمدید تحریم‌ تسلیحاتی ایران در شورای امنیت را با این پیش فرض تنظیم کند.

رحمان قهرمان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که دلیل رفتار متفاوت اعضای باقی مانده در برجام در دو موضوع مرتبط با این مساله طی هفته گذشته چیست؟ اظهار کرد: ترامپ چندی پیش آلمان را به خروج بخش قابل توجهی از نیروهایش از این کشور تهدید کرد و این مساله نگرانی‌هایی را برای این کشور و به طور کلی اروپا ایجاد کرد. برگزار ی نشست تروئیکای اروپا در برلین می‌تواند معنای خاص خود را در این رابطه داشته باشد و دلیل نزدیکی بیش از حد انتظار سه کشور اروپایی به آمریکا در این مقطع در رابطه با ایران نیز می‌تواند ناشی از همین اقدام آمریکا باشد.

وی گفت: با این وجود تصور نمی‌کنم تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر، اروپا تصمیم بزرگ ‌خود درباره برجام را عملی کند. در کوتاه مدت با توجه به تهدیدات ترامپ که نگرانی‌هایی را برای اروپا و آلمان ایجاد کرده است شاید تصمیماتی شبیه به صدور بیانیه سیاسی و قطعنامه در شورای حکام اتخاذ کند اما این‌که بخواهد به سمت خروج از برجام به طور کامل یا فعال کردن مکانیسم ماشه حرکت کند بعید است.

این کارشناس مسایل بین‌الملل تصریح کرد: توییت‌های آقای ظریف در واکنش به قطعنامه شورای حکام و بیانیه تروئیکای اروپا نشان می‌دهد که احتمالا ایران خبر نداشته است اروپا تا این حد به آمریکا نزدیک شده است. ظریف سعی داشت تا الان خویشتن‌داری کند اما این دفعه به طور صریح نظرش درباره چرخش اروپا به سمت آمریکا را بیان کرد.

قهرمان‌پور در پاسخ به این‌که آیا اروپا به این‌که ترامپ در انتخابات بعدی ممکن است رای نیاورد امید دارد؟ اظهار کرد: در محاسبات انتخاباتی شانس پیروزی ترامپ در انتخابات بعدی بیشتر است اما تصمیم اروپا برای‌ این‌که به همین شکل در برجام بماند یا از آن خارج شود، تصمیم بزرگی است و ارزش صبر کردن دارد چون صرفا مساله ایران نیست بلکه بسیاری از تعاملات از جمله پیمان کیوتو، روابط تجاری با آمریکا، خروج نیروهای آمریکایی از ناتو و غیره مطرح است. در این میان شاید وزن مساله ایران کمتر از سایر مسایل برای اروپا باشد. در عین حال اگر سیاست‌ ترامپ در قبال اروپا به همین شکل ادامه یابد و امنیت اروپا تحت‌الشعاع قرار گیرد قطعا اروپایی‌ها به سمت تصمیمات سخت خواهند رفت.

این کارشناس مسایل بین‌الملل در پاسخ به این که در شرایط جدید واکنش‌ها در ایران به اقدامات سه کشور اروپایی عضو برجام چه خواهد بود؟ گفت: یک دیدگاه‌ معتقد است عربستان، رژیم اسراییل و آمریکا به دنبال آن هستند که ایران را وادار به خروج از برجام کنند تا به این شکل بار دیگر موضوع ایران را به عنوان مساله امنتی بین‌المللی مطرح کنند. اینها معتقدند نباید ایران این بهانه را به دست این کشورها دهد و باید در برجام باقی بماند و حتی گفته می‌شود که چین و روسیه از ایران خواسته‌اند تا به هر شکل فعلا در برجام بماند و به نظر می‌آید سیاست درست همین است و نشانه‌ای از این‌که تغییری در این سیاست انجام گرفته باشد دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد: طیفی دیگر نیز هستند که معتقدند ایران باید از وضعیت بی تصمیمی و بلاتکلیفی که نه در برجام است و نه خارج از آن، خود را بیرون کشد. آن ها معتقدند شرایط فعلی به نوعی " بن بست استراتژیک" است و ایران هم باید مثل اروپا خود را آماده تصمیم بزرگ کند.

قهرمان‌پور درباره واکنش ایران به اقدامات اخیر در شورای حکام و از سوی تروئیکای اروپا تصریح کرد: برخی معتقدند باید از ان پی تی و برجام خارج شد و برخی دیگر بر این نظرند که باید غنی‌سازی 20 درصدی را پیش گرفت. پیشبرد هر یک از این تصمیم‌ها به محاسبات ایران بستگی دارد. شاید وزارت خارجه ایران از بیانیه اروپایی‌ها و قطعنامه شورای حکام غافلگیر شده باشد اما چون مکانیسم ماشه هنوز فعال نشده است و صرفا قطعنامه خواستار دسترسی ایران به آژانس شده و به ابراز نگرانی اکتفا کردند و لحن تند نداشت احتمالا سیاست ایران هم به طور جدی تغییر نکند.

این کارشناس مسایل بین‌الملل هم‌چنین درباره بیانیه سه کشور اروپایی که خواستار تمدید ممنوعیت فروش سلاح به ایران تا سال 2023 شده‌اند گفت: اروپا در این رابطه تقریبا با آمریکا همراه است چون عمده خرید تسلیحاتی ایران از چین و روسیه است و اساسا اروپا چندان فروشی در زمینه سلاح به ایران نخواهد داشت.

وی اضافه کرد: چین و روسیه در جلوگیری از تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و از سویی آمریکا و اروپا در تلاش برای تمدید آن مصمم هستند با این حال مخالفت چین و روسیه با قطعنامه شورای حکام درباره اجازه دسترسی آژانس به دو مکان در ایران پیام روشنی برای آمریکا بود که دستور کار بعدی‌اش درباره پیش‌نویس قطعنامه‌ای در شورای امنیت برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را با این پیش فرض تنظیم کند.