از "گُل بنفشه" تا "ادرار شتر" برای درمان کرونا!/ راهکارهایی بدون پایه علمی

در حالی که جامعه پزشکی جهانی داروی موثر و یا واکسنی برای درمان و پیشگیری از ابتلا به ویروس جدید کرونا و کووید-۱۹معرفی نکرده‌اند، برخی در فضای مجازی به نام طب اسلامی و سنتی راهکارهایی برای درمان این بیماری ارائه می‌دهند؛ این در حالی است که به گفته دبیر ستاد گیاهان دارویی معاونت علمی ریاست‌جمهوری هیچ یک از روش‌های پیشنهاد شده پایه علمی ندارند و با تاکید یکی دیگر از متخصصان حوزه گیاهان دارویی، پیشگیری مقدم بر درمان در این بیماری است؛ از این رو رعایت نکات بهداشتی و ارتقای سیستم ایمنی از طریق مصرف مواد غذایی طبیعی بهترین راهکار برای مقابله با این ویروس ناخوانده است.

 ویروس کرونا که از چین طغیان کرد، اکنون کل دنیا را در نوردیده است و با علم بشر دست و پنجه نرم می‌کند تا در نهایت یا سیستم ایمنی بدن خود را با این مهمان ناخوانده سازگار کند یا بشر بر آن غلبه ‌یابد و همانند بیماری‌هایی همچون طاعون، آبله، وبا و سل که روزگاری افراد زیادی را به کام مرگ کشاندند و دارویی برای سرکوب آنها ارائه شد، علاجی برای دفع این ویروس نیز چاره شود.

اما تا آن زمان بیم آن می‌رود که با توصیه‌‎های به ظاهر بهداشتی بسیاری جان خود را از دست بدهند، همانند توصیه به خوردن الکل و مواد شوینده و ضد عفونی کننده.

در این میان نیز متاسفانه برخی به نام اسلام! و با عنوان طب اسلامی و طب سنتی پیشنهادات قطعی برای ویروس تازه متولد شده کرونا و کووید-۱۹ می‌دهند که به گفته همه متخصصان این حوزه هنوز بشر نتوانسته است هویت و ماهیت این ویروس را شناسایی کند تا بتواند راه درمانی برای آن ارائه دهد.

برخی مالیدن روغن گل بنفشه را ارائه دادند، برخی خوردن زنجبیل را توصیه کردند که موجب شد قیمت این محصول از مرزهای کیلویی ۱۰۰ هزار تومان فراتر رود و همچون دُر نایابی در بازارها دست به دست شود.

مدتی بعد نیز دود کردن عنبرنسا تجویز شد و پس از آن به خوردن خون جوجه‌تیغی نیز برای درمان و مقابله با بیماری کرونا توصیه شد. در برخی موارد این حکیمان با مراجعه به مراکز درمانی و مالیدن روغنی به بینی بیماران مبتلا ادعای درمان داشتند که این اقدام نیز موجب فوت بیمار شده بود.

پس از همه این‌ها نوبت به ادرار شتر رسید! فردی که خود را حکیم مهدی سبیلی! متخصص طب اسلامی و مدیر انجمن علمی آموزشی طب الصادق معرفی می‌کند، با رونمایی از دستاورد جدید خود برای مقابله با کرونا اعلام می‌کند که نوشیدن ادرار شتر موجب درمان بیماران مبتلا به ویروس کرونا و پیشگیری از بروز بیماری‌های ریوی خواهد شد!

دردسرهای طب سنتی

بر اساس تعاریف نیز طب سنتی به مجموعه تمامی علوم و تجربیات نظری و عملی شامل کلیه اقدامات بهداشتی، رویکردها، اطلاعات و باورهایی که به اشکال مختلف دارویی برای حفظ سلامتی و همچنین پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها به کار می‌روند و به صورت گفتاری یا نوشتاری از نسلی به نسل دیگر در یک منطقه جغرافیایی انتقال می‌یابند و قابلیت روز آمد شدن با حفظ چارچوب‌های اساسی را دارا باشند، گفته می‌شود.

بر این اساس طب سنتی قائل به "اعتقاد به شفا برای خداوند و وسیله بودن طب برای تحقق اراده الهی در شفای بیماران"، "آمیختگی طب سنتی ایرانی با آموزه‌های اخلاقی و تعهد دینی و ضرورت مراعات دقیق موازین اخلاقی در تمامی مراحل آموزش، پژوهش و ارائه خدمات پزشکی در عالی‌ترین سطح"، "عدالت محوری در توسعه بخش گیاهان دارویی و طب سنتی و برخورداری از دستاوردهای آن" و اعتقاد راسخ به حفظ سلامت و بهداشت جسم و جان در آموزه‌های دین" است و همین موارد نیز جزو ارزش‌های بنیادی سند توسعه گیاهان دارویی مصوب کشور نیز محسوب می‌شوند.

سرزمین ایران کشوری ممتاز و با رتبه بالا از نظر غنای گیاهی و تنوع زیستی است، به گونه‌ای که دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهان است و بر اساس نظر گیاه‌شناسان و پژوهشگران تعداد گونه‌های گیاهی ایران در حدود ۸ هزار گونه است که از نظر تنوع گونه‌ای حداقل دو برابر قاره اروپا است.

علاوه بر آن بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ گونه گیاهان کشور دارای خواص دارویی، عطری، ادویه‌ای و آرایشی هستند و این منبع خدادای موجب شده تا از گذشته‌های دور، عالمان و دانشمندان و پرشکان ایرانی به جنبه‌های سلامت و پزشکی گیاهان دارویی، رویکردهای علمی داشته باشند.

در این روزها شاهد نسخه‌نویسی برخی حکیم‌نماها برای درمان مبتلایان به ویروس کرونا هستیم که به گفته دکتر محمدحسن عصاره، دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هیچ یک از این روش‌های پیشنهاد شده پایه علمی ندارند و حتی در صورت تجویز گیاهان دارویی برای درمان این بیماری باید از سوی مراجع مسوول مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ستاد ملی کرونا اعلام شود.

دکتر محمد حسن عصاره، دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفت‌وگویی با ایسنا با بیان اینکه اعلام داروهای مناسب برای درمان مبتلایان به ویروس کرونا از سوی دو نهاد بهداشتی کشور اعلام می‌شود، یادآور شد: ملاک تایید و یا رد دارویی، وزارت بهداشت است.

خرافاتی که با طب اسلامی گره خورده است

دکتر محمدحسین امینی‌فرد، عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند و متخصص حوزه گیاهان دارویی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: بیماری کرونا یک بیماری جدید ویروسی است و هنوز علم پزشکی نوین نتوانسته است واکسن و یا داروی موثری برای مبارزه، مقابله و پیشگیری از بیماری کرونا عرضه کند.

وی با بیان اینکه دو داروی درمان ایذر و مالاریا تجویز شده برای این بیماری هنوز مورد تایید جوامع جهانی بهداشتی قرار نگرفته‌اند، خاطر نشان کرد: بر اساس اعلام پزشکان همچنان تردیدهایی در زمینه اثرات داروهای تجویز شده به بیماران وجود دارد، از این رو محققان حوزه سلامت و پزشکی به طور مداوم در حال مطالعه هستند تا بتوانند دارویی را کشف و توصیه کنند.

امینی‌فرد ادامه داد: اما اینکه گیاهان دارویی و یا طب سنتی چه اثری بر روی بیماری کرونا دارند، باید گفته شود که اساس این بیماری یک ویروس و از طریق یک ویروس به انسان منتقل شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند اظهار کرد: تاکید طب سنتی و گیاهان دارویی بیشتر بر افزایش سیستم ایمنی بدن است. بر این اساس اگر سیستم ایمنی بدن فرد ارتقا یابد، در صورتی که در معرض ویروس کرونا قرار می‌گیرند، به دلیل افزایش مقاومت، این ویروس در بدن کشته شود و از بین برود.

این محقق حوزه گیاهان دارویی، هدف نهایی طب سنتی در مقابله با کرونا را ارتقای سیستم ایمنی بدن دانست و خاطر نشان کرد: ارتقای سیستم ایمنی بدن در حالی در طب سنتی تاکید می‌شود که لازم است نکات ایمنی نیز رعایت شود؛ اینکه گفته می‌شود دست‌ها به مدت ۲۰ ثانیه شسته شود و یا دست به چشم و دهان زده نشود و سایر مسایل پیشگیری از بروز این بیماری حتما و باید رعایت شود.

امینی‌فرد با اشاره به برخی مطالب غیر واقع در فضای مجازی، اضافه کرد: در ابتدای شیوع این ویروس اعلام شد که مصرف زنجبیل و لیموترش برای درمان این بیماری موثر است و متعاقب آن شاهد بودیم که قیمت این محصولات افزایش یافت.

محصولات غذایی که تا قبل از شیوع کرونا فراموش شده بودند

عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند با تاکید بر اینکه محصولاتی مانند مرکبات، زنجبیل و لیموترش حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان هستند، گفت: مواد غذایی دارای آنتی‌اکسیدان موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‎شوند.

وی اضافه کرد: افرادی که از سیستم ایمنی قوی برخوردار باشند، در برابر ویروس کرونا مقاومت بیشتری دارند و اینکه گفته می‌شود میانسالان و یا افراد مسن از خانه خارج نشوند، به دلیل آن است که سیستم ایمنی این دسته از افراد ضعیف‌تر است و گیاهانی مانند زنجبیل و لیموترش خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و موجب افزایش سیستم ایمنی بدن خواهند شد.

امینی‌فرد با بیان اینکه مصرف دود عنبر نسارا جزو حوزه گیاهان دارویی محسوب نمی‌شود، توضیح داد: این قبیل گفته‌ها جزو باورهای مردم است که از زمان‌های گذشته از آن استفاده می‌شد، ولی ما به جای آن دود کُندر را توصیه می‌کنیم.

به گفته وی، دود کُندر خاصیت ضد ویروس قوی دارد، ضمن آنکه همه ائمه نیز بر مصرف آن تاکید دارند.

امینی‌فرد با بیان اینکه توصیه برای نوشیدن ادرار شتر به طور کلی تایید نمی‌شود، توضیح داد: بر اساس طب سنتی و اسلامی، در چیزهایی که در آن حرام و نجسی هست، شفا نیست.

وی با بیان اینکه این نوع مطالب از سوی افراد سودجو اعلام می‌شود و برخی افراد ناآگاه آنها را خریداری می‌کنند، تاکید کرد: در ویروس کرونا پیشگیری از درمان مقدم است، ضمن آنکه برای اینکه افراد مبتلا به این ویروس مبتلا نشوند، توصیه می‌شود تغذیه طبیعی بر پایه مواد طبیعی را در برنامه روزانه خود بگنجانند.

امینی‌فرد مصرف مرکبات به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی ویتامین C، سیر، شلغم، سیب و لیمو را از جمله مواد غذایی مناسب برای ارتقای سیستم ایمنی نام برد و یادآور شد: علاوه بر آن خوردن زردچوبه نیز توصیه می‌شود.

طب اسلامی طب علمی برای درمان بیماری‌ها

مسلمانان با تکیه بر تعالیم وحی، عقل و اندیشه و دیگر آموزه‌‏های قرآنی در طول بیش از ۱۰ قرن پرچمدار پیشرفت و ترقی در جهان بودند و به اعتقاد عالمان، تحولات اروپا و نوگرایی علمی و فکری آن (رنسانس) در قرن شانزدهم به بعد عمیقاً تحت تأثیر تمدن اسلامی بوده است و تاریخ جنگ‌‏های صلیبی و روابط اروپا و مسلمانان به روشنی مؤید این حقیقت است.

از سوی دیگر در طول تاریخ پزشکی مشاهده می‌کنیم که عالمانی چون ابوعلی سینا از طب گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌ها سود برده است، ولی همه کاربردهای گیاهان دارویی بر اساس عدله‌های علمی و بر اساس مطالعات و تحقیقات بوده است.

از این رو لازم است در شرایط کنونی بحران شیوع کرونا اجازه داده نشود مطالب غیر واقعی در فضای مجازی دست به دست شوند و به جای آن آگاهی‌های اجتماعی را ارتقا دهیم تا از این بحران سربلند خارج شویم.