"دوپینگ" تلویزیون در "«عصر جدید" کرونایی!

آخرین نوروز قرن 14 هجری شمسی، نوروزی کاملا متفاوت از سال‌های گذشته بود. نوروزی که نه سفر داشت و نه عید دیدنی و دید و بازدید. دلیلش هم که دیگر واضح است، «کرونا»! بخش زیادی از مردم به دلیل این ویروس سمج به خود قرنطینگی روی آوردند تا با در خانه ماندن بتوانند با آن مبارزه کنند. در این میان صدا و سیما هم به عنوان بزرگ‌ترین رسانه مولتی مدیای کشور تلاش کرد تا با پخش برنامه‌های گوناگون کمی از سختی‌های در خانه ماندن اجباری را بکاهد. اما این رسانه چقدر توانست در این راه موفق عمل کند؟

هر سال با فرارسیدن نوروز، تلویزیون برنامه‌های مناسبتی خاصی را برای این ایام تدارک می‌بیند که قالب‌شان هم با محوریت سرگرمی و طنز تولید می‌شوند تا همگام با فضای نشاط‌‌ انگیز بهار باشد. امسال هم برنامه‌های متنوعی در کنداکتور صدا و سیما جای گرفت، از سریال‌های گوناگون گرفته تا برنامه‌های گفت‌وگو محور و مسابقات گوناگون.

از بازگشت بهبود تا قرص‌های جادویی

امسال 4 سریال طنز در برنامه‌های نوروزی صدا و سیما جای گرفت. شبکه یک فصل ششم از مجموعه تلویزیونی «پایتخت» به کارگردانی سیروس مقدم را برای نوروز ۹۹ تدارک دید. این سریال تا ۱۵ فروردین روی آنتن شبکه یک می‌رود. سیروس مقدم در جدیدترین مصاحبه خود اعلام کرد:

پایتخت در ۱۵ قسمت طبق قرار و تعهدش در تعطیلات نوروز پخش خواهد شد و تنها قسمت‌های آخر و فینال آن طلب مخاطبان از ما است که ان‏شاءا... در اولین روزی که وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام وضعیت عادی کردند، تیم پایتخت گِرد هم جمع شده و فینال را ساخته و در یکی از اعیاد مثل عید فطر و یا ... به محضر مردم عزیز تقدیم می‌کنند.

«کامیون» به کارگردانی سید مسعود اطیابی در ۳۰ قسمت ۴۲ دقیقه‌ای برای شبکه دو تولید شد که در ایام نوروز هر شب ساعت ۲۱ روی آنتن شبکه دو رفت. این سریال تا پایان فروردین ۹۹ پخش خواهد شد.

شبکه سه سریال کمدی «دوپینگ» را به کارگردانی رضا مقصودی، تهیه‌کنندگی سید امیر پروین حسینی و نویسندگی رضا مقصودی و افرا جورابلو، برای پخش در نوروز ۹۹ در نظر گرفت. این سریال هر شب ساعت ۲۰ روی آنتن شبکه سه رفت و قرار است تا پایان فروردین پخش شود.

مجموعه تلویزیونی «میان بُر» در ایام نوروز نیز هر شب ساعت ۲۳ روی آنتن شبکه پنج سیما رفت. «میان بر» به کارگردانی یزدان فتوحی، تهیه‌کنندگی محمد صالحیان در صدا و سیمای مرکز البرز تولید شده است. این سریال نیز تا پایان فروردین ادامه خواهد داشت.

از آنجا‏ که امسال مخاطبان تلویزیون به دلیل قرنطینه اختیاری بسیاری از افراد، بیش از سال‌های گذشته است، شاید بتوان بهتر درباره کیفیت آثار پخش شده نظر داد. بنابر گزارش روابط عمومی صداوسیما، بر اساس نظرسنجی این سازمان، حدود ۹۰ درصد بینندگان پایتخت ۶، در حد زیاد از آن رضایت داشته‌اند.

بعد از سریال پایتخت ۶، سریال دوپینگ شبکه سه با ۴۲ درصد مخاطب در رتبه دوم قرار دارد. بیش از ۸۰ درصد از بینندگان سریال دوپینگ در حد زیاد از محتوای طنز این سریال رضایت داشته‌اند. سریال کامیون شبکه دو سیما هم با ۲۷.۱ درصد در رتبه سوم سریال‌های نوروزی قرار گرفته و سریال میان بر شبکه پنج سیما هم با حدود ۱۰ درصد مخاطب، در رتبه چهارم سریال‌های نوروزی تلویزیون جای گرفته است.

جبار آذین، منتقد سینما، اما معتقد است سریال‌های نوروزی آنچنان که باید قوی نبوده‌اند و کرونا و خانه‌نشینی مردم باعث دیده‌ شدن این سریال‌ها شده است. او در گفت‌وگویی چنین عنوان کرده: سریال‌های نوروزی در صورت استاندارد و جذاب بودن می‌توانستند در این ایام به مردم در قابل تحمل و دلپذیر شدن شرایط قرنطینه کمک کنند اما متاسفانه هر چهار سریال نوروزی امسال دچار مشکلات فراوان مضمونی، محتوایی و ساختاری هستند که آنها را حتی از سطح متوسط نیز ضعیف‌تر کرده است.

او افزود: در این بین سریال «پایتخت 6» به کارگردانی سیروس مقدم تا حدی توانسته با مردم همراهی کند، با وجود انتقادهای فراوانی که به مضمون، محتوا و ساختار تکراری آن وارد است «پایتخت 6» نتوانسته مثل فصل‌های اولش باشد و به نظر می‌رسد که دوران اقتدار این مجموعه تلویزیونی به پایان رسیده است. باقی سریال‌ها را می‌توان یکی از دیگر ضعیف‌تر دانست.

آذین با اشاره به شرایط خاص این روزهای کشور و ماندن افراد در خانه‌هایشان، افزود: شاید برخی از این آثار به دلیل وجود بیکاری و ساعات بسیاری که مردم در خانه‌هایشان هستند مخاطبان بسیاری داشته باشند اما این به معنای خوب و استاندارد بودن این آثار نیست. بدون شک اگر ما شاهد شیوع ویروس کرونا در کشور نبودیم و شرایط به شکل امروز نبود که مردم مجبور به ماندن در خانه‌هایشان باشند هیچ یک از این سریال‌ها مخاطبان چندانی نداشت و در آن شرایط که مردم زندگی عادی خود را داشتند متوجه ضعف‌های سریالی چون «پایتخت 6» می‌شدند که شاید امروز بیش از حد مورد توجه قرار گرفته است.

استعدادهای تازه در جعبه جادویی

یکی از مهم ترین برنامه‌های سرگرمی‌محور در نوروز 99، فصل دوم مسابقه استعدادیابی عصر جدید بود. گرچه ضبط این برنامه به دلیل کرونا تنها تا 7 اسفند ادامه پیدا کرد و قرار است ادامه این برنامه بعد از عادی شدن شرایط سلامت در جامعه ادامه پیدا کند. در این فصل کیفیت شرکت‌کنندگان به نسبت سری اول رشد قابل توجهی داشته است. به نظر می‌رسد با جا افتادن برنامه و معرفی کم و کیف آن در فصل اول، کم‌کم عرصه برای حضور شرکت‌کنندگانی حرفه‌ای‌تر باز شود. همچنین افزوده شدن مرحله راستی‌آزمایی به افزایش کیفیت گروه‌های شرکت‌کننده در بخش اصلی افزوده که از نقاط مثبت این سری از این برنامه به ‌شمار می‌آید. در این دور از مسابقات تا همین قسمت هم چندین شرکت‌کننده توانسته‌اند بسیار خیره‌کننده ظاهر شوند تا آنجا که حتی در شبکه‌های اجتماعی هم ویدئوی اجراهای‏شان دست به دست شود و طرفدارانی برای خودشان دست و پا کنند. اما شاید برای اظهارنظرهای قطعی‌تر بهتر باشد تا ادامه ضبط و پخش این مسابقه صبر کنیم.

سانسورهای ادامه‌دار

دیگر سانسور در صدا و سیما صدای اعتراض عوامل برنامه‌های این سازمان را هم بلند کرده است. از سریال «پایتخت» گرفته تا دورهمی همه به نوعی گرفتار سانسور شده‌اند. اولین مورد سانسور در مورد این سریال، بوسه «بهروز»، برادر کوچک بهتاش بر گونه «هما» در بازپخش این قسمت بود. بعد از آن بهرام افشاری بازیگر نقش بهتاش، با یک تصویر به ممیزی این سریال واکنش نشان داد و با تیکه‌کلام بهتاش در سریال نوشت: «لطفاً خواهشا انقدر سانسور نکنید… من دیگه رد دادم» از این سریال سانسور شده بود در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «میان پایتخت ما و پایتختی که می‌بینید، تفاوت از زمین تا آسمان است. حتی نسخه سانسور شده را هم سانسور می‌کنند».
این سانسورها ادامه پیدا کرد تا آنجا که احمد مهرانفر نیز در پستی در اینستاگرام خود نوشت: «چرا حذف کردین؟!؟! رقص ارسطو رو که ده ساله مردم دیدن. چیزی نبود که از اینا از اینا از اینا، حالا یک دو سه. حذف این صحنه تو این روزا که همه به شادی و روحیه نیاز دارن دیگه خیلی بی‌انصافیه. خواهش می‏کنم به خاطر شادی مردم این صحنه رو تو بازپخش‏ها بگذارید تا «گلای تو ی خونه» ببینند».

برنامه دورهمی هم با آنکه یکی از برنامه‌های محبوب مدیران صدا و سیما است، از تیغ سانسور در امان نماند. گفت‌وگوی مهران مدیری و پژمان جمشیدی کوتاه‌تر از دیگر گفت‌وگوهای این برنامه بود و برخلاف روند همیشگی «دورهمی» بخش کلام آخر را نداشت. پس از آن مهران مدیری هم چنین نوشت: «تیغ‏ تیغی که سال‌هاست با من است... و هر روز بدتر... یا تو با درد من بیامیزی...یا من از تو دوا بیاموزم...»

کارگردان فیلم «قصرشیرین» هم فیلمش در تلویزیون با ممیزی روبه‌رو شد، با انتقاد از ممیزی فیلمش، گله کرد: اولین بار نیست که در تلویزیون این اتفاق برای فیلم‌های من می‌افتد و با توجه به این که دیگر از این روند ناامید شدم و به نظرم اعتراض به تلویزیون فایده ندارد، چون شرایط آن روز به روز بدتر می‏شود، ترجیح می‌دهم از مردم و تماشاگران فیلم عذرخواهی کنم.

آنچه همچنان در این مورد عجیب است، اصرار مسئولان این رسانه به اعمال این سانسورها با آگاهی از اثرات جبران‌ناپذیر آن است. در شرایطی که حتی عوامل سازنده برنامه‌ها هم به روند پیش گرفته شده در این سازمان اعتراض دارند تنها چیزی که از دست می‏رود، اعتماد نصفه و نیمه جامعه به بزرگ‏ترین رسانه رسمی کشور است که کارشناسان بارها از خطرات آن گفته‌اند. اینکه تا چه زمان پافشاری‌ها به این روند ادامه خواهد داشت را باید از مسئولان این سازمان پرسید.