مدیریت نرخ سود در بازار بین بانکی و کنترل نقدینگی، دو هدفی است که
بانک مرکزی از عملیات بازار باز دنبال می‌کند و قصد دارد تا کریدوری مطمئن
برای نرخ سود حساب‌شده بانکی ایجاد نماید.
بانک مرکزی در یک اطلاعیه رسمی، از آغاز به کار اجرای عملیات بازار باز در بانک مرکزی خبر داده است. هدف عملیات بازار باز، مدیریت نرخ سود در بازار بین بانکی و کنترل نقدینگی عنوان شده است. همچنین این ابزار، بستر لازم برای سیاست‌های پولی مبتنی بر هدفگذاری تورمی را فراهم خواهد کرد.
هدف: کنترل نرخ تورم
اجرای چارچوب جدید سیاست‌گذاری
پولی با هدف مدیریت نرخ سود در بازار بین بانکی و نهایتا کنترل نقدینگی و
مهار تورم و فراهم کردن بستر لازم برای سیاست پولی مبتنی بر هدفگذاری تورم
با استفاده از ابزار‌های کوتاه‌مدت غیرمستقیم سیاست پولی است.
کمیته اجرایی
کمیته اجرایی عملیات بازار باز در
تاریخ ۳۱ شهریور سال ۱۳۹۸ به دستور رئیس کل بانک مرکزی با فراهم‌سازی
بستر‌ها و الزامات مورد نیاز تشکیل شده است. طی ماه‌های اخیر با همکاری
دستگاه‌های مربوطه بستر‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز اجرای
عملیات به همراه تدارک ابزار‌های موردنیاز فراهم شد.
چرا عملیات بازار باز؟
استفاده از «عملیات بازار
باز» و همچنین برقراری دامنه نرخ سود (کریدور نرخ سود) از جمله مهم‌ترین
مولفه‌های چارچوب جدید سیاست‌گذاری پولی محسوب می‌شوند. ابزار‌های عملیاتی
پیش‌بینی شده جهت جذب یا تزریق نقدینگی به بازار بین بانکی با هدف پیگیری
موضع سیاست پولی بانک مرکزی در چارچوب جدید سیاست‌گذاری پولی، شامل خرید و
فروش قطعی اوراق بهادار دولتی، توافق بازخرید منطبق با شریعت بر مبنای
دارایی پایه اوراق بهادار دولتی و ارز، اعطای اعتبار در قبال وثیقه (اوراق
بهادار دولتی، طلا و ارز) و همچنین سپرده‌پذیری بانک مرکزی از بانک‌ها و
موسسات اعتباری غیربانکی (منطبق با شریعت) است.
چراغ سبز به بانک‌ها
بانک‌ها و موسسات اعتباری
می‌توانند حسب اعلان قریب الوقوع بانک مرکزی درخصوص انجام عملیات بازار باز
نسبت به مدیریت نقدینگی (کمبود یا مازاد) خود در بازار بین‌بانکی اقدام
کنند. از آنجا که بانک مرکزی در چارچوب جدید سیاست‌گذاری پولی، مدیریت
نقدینگی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی را برمبنای اوراق بهادار اسلامی
منتشر شده توسط خزانه‌داری کل وزارت امور اقتصادی و دارایی انجام می‌دهد،
ضروری است بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی نسبت به اختصاص بخشی از
دارایی‌های خود به اوراق مزبور اقدام کنند.
مکانیزم عملکرد عملیات بازار باز
عملیات بازار باز،
از جمله ابزار‌های سیاست پولی غیرمستقیمی است که نقش تنظیم‌کننده مقدار
ذخایر بانکی از طریق نرخ بهره را بر عهده دارد. بانک‌های مرکزی از طریق این
ابزار با خرید و فروش اوراق بهادار دولتی، اوراق قرضه دولتی، توافق‌های
بازخرید و اسناد خزانه در قبض و بسط پول دخالت کرده و از این طریق مبادرت
به کنترل نرخ بهره، نقدینگی و تورم می‌کنند.
بانک مرکزی با خرید و فروش
اوراق کوتاه مدت با ریسک بسیار پایین و درجه نقدشوندگی بسیار بالا نرخ بهره
را در کریدور مطابق با سیاست پولی خود هدفگذاری می‌کنند.
