ده‌ها اختلاف که به دنبال یک نامه وجود دارد

حسین رویوران، کشناس خاورمیانه در روزنامه آرمان نوشت:
 
روز گذشته برخی رسانه‌ها از نامه رئیس‌جمهور آمریکا به مقام معظم رهبری خبر دادند. اینگونه اخبار مساله تازه‌ای نیست و در گذشته نیز در مواردی شاهد نامه مقامات آمریکایی به مقامات ارشد جمهوری اسلامی بوده‌ایم. موضوع نامه درباره هدف مشترک ایران و آمریکا در مقابله با داعش است. البته همانطور که در ظاهر امر به نظر می‌رسد ایران و آمریکا هر دو به دنبال مقابله جدی با داعش هستند اما زمانی که در جزئیات دقت می‌شود، این نتیجه حاصل خواهد شد که انگیزه‌های دو کشور برای مقابله با این گروه تروریستی تفاوت‌های چشمگیر دارد. مطابق آنچه آمریکا بارها اعلام کرده است، بیشتر به دنبال کنترل داعش و توقف پیشروی آن است اما ایران به دنبال نابودی کامل داعش است. داعش در واقع نسل دوم گروه‌های تروریستی در خاورمیانه است. نسل اول آن گروه‌هایی شبیه القاعده بودند که هدف اصلی آنها مبارزه با آمریکا بود و تضاد اصلی آنان با کشورهای غربی تعریف شده بود. مهم‌ترین نمود عملیاتی آنان نیز در حوادث 11 سپتامبر به نمایش درآمد. اما گروه‌های نسل دوم تضاد اصلی خود را با مخالفان هم‌منطقه‌ای خود تعریف می‌کنند و طیف وسیعی از شیعیان گرفته تا اقلیت‌های ایزدی در عراق و علویان در سوریه و حتی مخالفان سنی‌مذهب‌ مورد حملات وحشیانه آنان قرار می‌گیرند.

یکی از اختلافاتی که بین ایران و کشورهای غربی در مورد مبارزه با داعش وجود دارد نیز به همین مسئله بازمی‌گردد. ایران معتقد است زمانی که گروه‌هایی نظیر جبهه النصره در سوریه به وجود آمد کشورهای غربی نسبت به آنها واکنشی نشان ندادند و حتی مواضع حمایتی نسبت به برخی رفتارهای آنان داشتند. به‌عنوان مثال زمانی که داعش دو استان نینوا و صلاح‌الدین و دو شهر بزرگ عراق یعنی تکریت و موصل را اشغال کرد، آمریکا هیچ اقدامی انجام نداد. این درحالی بود که دولت عراق از آمریکا در خواست حمله کرده بود اما وقتی داعش به کردستان عراق حمله کرده و در این زمینه پیشروی‌هایی داشت آمریکا وارد عملیات نظامی علیه داعش شد. در واقع فقط وقتی منافع کشورهای متحد آمریکا تهدید شد تصمیم به ورود به این عرصه گرفتند و به دنبال راه اندازی ائتلاف بین‌المللی علیه داعش یا اقدامات دیگر رفتند. از این‌رو ایران مایل نیست به همکاری با کشورهایی دست بزند که متهم به حمایت از گروه‌های تروریستی هستند. از سویی دیگر از نظر استراتژی نظامی نیز، ایران و کشورهای غربی موضع مشترکی با هم ندارند. آمریکا و همپیمانانش بر اساس همان اعتقاد خود برای محدودکردن و کنترل رفتارهای داعش به دنبال حمله هوایی به این گروه هستند این درحالی است که ایران معتقد است باید با تجهیز و آموزش مناسب ارتش سوریه و عراق و نبرد زمینی برای از بین بردن این گروه تروریستی برنامه‌ریزی کرد.