البته نسبت به دولت گذشته عملکرد مثبت دولت یازدهم بسیارقابل قبول است اما نسبت به آنچه از دولت آقای روحانی توقع می‌رفت پائین‌تر است. «وزیر آموزش و پرورش دولت اصلاحات» همچنین درباره وزارت علوم خاطرنشان می‌کند: «به‌طور قطع برخی از نمایندگان با دولت تعامل لازم ندارند.
مشکل مدیریتی وزارت علوم و تحقیقات فناوری هنوز حل نشده است. این درحالی است که برخی از وزارتخانه‌های دیگر دولت تدبیر و امید نیز با انتقاداتی روبه‌رو هستند. در عین حال مسائل مهمی چون احتمال نامزدی آیت‌ا... هاشمی برای ریاست مجلس خبرگان و همچنین زمزمه‌های بازگشت محمود احمدی‌نژاد به قدرت در فضای سیاسی کشور مطرح شده است. برای بررسی عملکرد وزارتخانه‌های شاخص دولت و همچنین مسائل مهم سیاسی کشور با مرتضی حاجی، وزیر تعاون دولت اول اصلاحات و وزیر آموزش و پرورش دولت دوم اصلاحات گفت‌وگو کردیم. حاجی در تحلیل وضعیت وزارت کشور معتقد است: «دولت در زمینه وزارت کشور عملکرد بهتری می‌توانست داشته باشد. وزارت کشور به صورت جدی می‌تواند محقق‌کننده وعده‌های دولت در زمینه‌های اجتماعی و سیاسی باشد. با این وجود آن شتابی که انتظار می‌رفت درجهت وعده‌های انتخاباتی آقای‌روحانی در این وزارتخانه صورت بگیرد تاکنون مشاهده نشده است. البته هنوز زمان زیادی از عمر دولت نگذشته است. کار این وزارتخانه هم کار راحتی نیست. جریان‌ها و گروه‌های سیاسی در کشورما هر کدام دغدغه و مشی متفاوتی را دنبال می‌کنند، نمایندگان مجلس یکسری دغدغه‌ها دارند، ائمه‌جمعه و شخصیت‌های مختلف نظرات متفاوتی درباره امور دارند که جمع‌بندی همه این نظرات کار دشواری است و توان زیادی را می‌طلبد. درمجموع می‌شد عملکرد بهتری را از این وزارتخانه انتظار داشت. البته نسبت به دولت گذشته عملکرد مثبت دولت یازدهم بسیارقابل قبول است اما نسبت به آنچه از دولت آقای روحانی توقع می‌رفت پائین‌تر است. «وزیر آموزش و پرورش دولت اصلاحات» همچنین درباره وزارت علوم خاطرنشان می‌کند: «به‌طور قطع برخی از نمایندگان با دولت تعامل لازم ندارند.این نحوه رفتار پیام خوبی ندارد. شما مشاهده کردید زمانی که بحث استیضاح آقای فرجی‌دانا مطرح شد بیش از 1000استاد از دانشگاه‌های سراسر کشور با نوشتن نامه به نمایندگان مجلس از وی حمایت کردند و خواهان توقف بحث استیضاح شدند. آقای نیلی‌احمدآبادی هم از مقبولیت بالایی در دانشگاه برخوردار است و حتی پیش از این همکاران دانشگاهی ایشان نظر مثبتی نسبت به اینکه آقای نیلی رئیس دانشگاه بشوند هم داشته‌اند. با رأی‌نیاوردن ایشان اوضاع وزارت علوم پیچیده شده است. نمایندگان مجلس باید به این نکته توجه داشته باشند، وزیری که در بین دانشگاهیان مقبولیت نداشته باشد، نمی‌تواند وزیر مطلوبی برای وزارتخانه مهمی چون وزارت علوم باشد. مجلس مصلحت دانشگاهیان و همچنین مصلحت کل کشور را با دقت درنظر بگیرد». در ادامه متن گفت‌وگو» با مرتضی حاجی را از نظر می‌گذرانید. آیت‌ا... هاشمی اعلام کرده‌اند که اگر عده‌ای ناصالح برای ریاست مجلس خبرگان کاندیدا شوند من هم کاندیدا می‌شوم. وضعیت ریاست بر مجلس خبرگان به چه صورت پیش خواهد رفت؟
مجلس خبرگان رهبری همواره مجلس مهمی بوده است. وظایفی که برای اعضای مجلس خبرگان پیش‌بینی شده است وظایفی بسیار سنگین و جدی است. اهمیت این مجلس از مجلس شورای اسلامی کمتر نیست و بلکه بیشتر هم است. اما این مساله که آقای‌هاشمی چه کسانی را مخاطب قرارداده نمی‌توان به‌سادگی تحلیل و بررسی کرد، چون هنوز از نیت ایشان به درستی آگاهی نداریم. با این وجود طبیعتا کسانی هستند که در شیوه تفکر و رفتار خود به‌گونه‌ای عمل می‌کنند و یا سخن می‌گویند که فضای عمومی جامعه از خط فکری آنها گاها دچار مشکل می‌شود. اگر پیام مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته را مد نظر قرار بدهیم که مردم خواهان اعتدال و میانه‌روی در اداره کشور هستند در این صورت از تفکرات تندرو فاصله میگیریم و فضای عمومی کشور را درجهت انتخاب مردم هدایت می‌کنیم. بنابراین به دلیل وجود دیدگاه‌هایی، آقای هاشمی که به دنبال رعایت اعتدال در مدیریت هستند تشخیص داده‌اند که نسبت به ریاست خبرگان حساس باشند. آقای هاشمی به دنبال حفظ وحدت و میانه‌روی در مجلس خبرگان هستند.
عملکرد کابینه دولت یازدهم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا روحانی به وعده‌هایی که داده عمل کرده است؟
دولت یکی از سه قوه اداره کننده کشور است، اگرچه طبق قانون اساسی مسئولیت اصلی مدیریت کشور با قوه مجریه و رئیس‌جمهور است اما تنها قوه‌ای نیست که سیاست‌ها و عملکرد آن در فضای عمومی کشور تأثیرگذار است. این‌گونه نیست که دولت تصمیم‌گیر مطلق نسبت به وعده‌هایی که به مردم داده است باشد و دیگر قوا و نهادها هیچ گونه نقشی نداشته باشند. در همین بحث انتخاب وزرا توسط دولت تدبیر و امید، همه ما مشاهده کردیم که دولت و رئیس‌جمهور با چه چالش‌هایی مواجه شد. دولت واقعا برای اینکه فضای اعتدال را در کشور مهیا و همواره کند با مشکلاتی روبه‌رو بوده است و این امر به راحتی محقق نخواهد شد. اگر بخواهیم به صورت واقع‌نگری عملکرد دولت را در مدت یک سال و چند ماهی که از عمر آن می‌گذرد بررسی کنیم باید عنوان کرد اگرچه از نظر برخی، عملکرد دولت مطلوب نبوده، اما نامطلوب هم نبوده است. به نظر من دولت عملکرد خوب و قابل دفاعی داشته است. دولت از بسیاری از گردنه‌هایی که در مسیر خود داشته موفق شده به سلامت عبور کند. در بخش اقتصادی دولت موفق شده است تورم را تا حد زیادی مهارکند و ما شاهدیم که تورم به زیر 20درصد رسیده است. این توفیق بزرگی بوده است. شما تصور کنید که مردم باید با همان تورم40درصد زندگی می‌کردند آن زمان چه وضعیتی بر اقتصاد کشور سایه می‌افکند؟ اما هم‌اکنون این تورم به نصف خود رسیده است. در نتیجه دولت در این زمینه یک شاهکار بزرگ انجام داده است.در سیاست خارجی هم دولت به سختی در حال مذاکرات هسته‌ای است و ماشاهد پایمردی مذاکره کنندگان ایرانی در عرصه بین‌المللی هستیم. خیلی‌ها چشم به نتیجه این مذاکرات دوخته‌اند. اگر این مذاکرات به نتیجه مطلوبی برسد کشور از جهت اقتصادی، کار راحت‌تری خواهد داشت و افق جدیدی روبه‌روی ما باز خواهد شد. در این زمینه نیز دولت در مسیر اتوبانی حرکت نکرده و بلکه با مشکلات و پستی و بلندی‌های زیادی دست و پنجه نرم کرده است. من امیدوارم این مذاکرات در نهایت به نتیجه برد- برد ختم شود.این نتیجه به سود تمام دنیا خواهد بود.اگر این اتفاق بیفتد به نظر من دولت یک شاهکار دیگر در عملکرد خود ثبت خواهد کرد. در حوزه‌های فرهنگی هم دولت با چالش روبه‌رو بوده است.این حوزه البته از حوزه‌های سخت و مشکل است. این نکته را هم باید عنوان کرد که همه امور فرهنگی کشور در دست دولت نیست و همه بودجه‌های فرهنگی به دولت تعلق نمی‌گیرد و نهادهای دیگری هم در این زمینه متولی هستند. فضای فرهنگی کشور در دولت آقای روحانی تغییر محسوسی البته نسبت به سال‌های قبل داشته است و اهالی فرهنگ احساس امید می‌کنند. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد که تدابیر دولت تدبیر و امید برای امیدواری مردم موثر واقع شده است. البته سخن من به منظور این نکته نیست که هیچ انتقادی به دولت وارد نیست بلکه در بخش‌هایی هم ممکن است کمبودهایی وجود داشته باشداما بنده عملکرد کلی آقای‌روحانی را مثبت و موفق می‌دانم.
از چهار وزارتخانه کشور، اطلاعات، امورخارجه و فرهنگ و ارشاد به عنوان چهار وزارتخانه کلیدی هر دولتی نام برده می‌شود. آیاعملکرد این چهار وزارتخانه‌ها تاکنون قابل قبول بوده است؟ آیا وزارت کشور با توجه به اینکه بار سیاسی و مدنی دولت را به دوش می‌کشد در زمینه تقویت احزاب و نهادهای مدنی موفق عمل کرده است؟
به نظر من دولت در زمینه وزارت کشور می‌توانست عملکرد بهتری داشته باشد.وزارت کشور به‌صورت جدی می‌تواند محقق کننده وعده‌های دولت در زمینه‌های اجتماعی و سیاسی باشد. با این وجود آن شتابی که انتظار می‌رفت در جهت وعده‌های انتخاباتی آقای روحانی در این وزارتخانه صورت بگیرد تاکنون مشاهده نشده است.البته هنوز زمان زیادی از عمر دولت نگذشته است. کار این وزارتخانه هم کار راحتی نیست. جریان‌ها و گروه‌های سیاسی در کشورما هر کدام دغدغه و مشی متفاوتی را دنبال می‌کنند، نمایندگان مجلس یکسری دغدغه‌ها دارند، ائمه‌جمعه و شخصیت‌های مختلف نظرات متفاوتی درباره امور مملکت داری دارند که جمع‌بندی همه این نظارت کار بسیار دشواری است و توان بسیار زیادی را می‌طلبد. درمجموع می‌شد عملکرد بهتری را از این وزارتخانه انتظار داشت. البته نسبت به دولت گذشته عملکرد قابل قبول‌تری داشته است اما نسبت به آنچه از دولت آقای‌روحانی توقع بود پایین‌تر بوده است.
یکی از مشکل‌ترین وزارتخانه‌های دولت تدبیر و امید، وزارت فرهنگ و ارشاد بوده است. این وزارتخانه از سوی گروه‌های مختلف از جمله نمایندگان مجلس، بحث استیضاح علی‌جنتی را مطرح کرده‌اند. عملکرد علی جنتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در کشور ما همه خود را در مسائل فرهنگی صاحب‌نظر می‌دانند. اغلب این نظرات هم نسبت به یکدیگر متفاوت است، حتی گاهی با هم متضاد است. به همین دلیل کار در این وزارتخانه خیلی سخت و مشکل است. یک وزیر ارشاد باید ملاحظه خیلی از گروه‌ها مانند فضای روشنفکری کشور، دانشگاه‌ها و... را داشته باشد که گاها تناقض‌های جدی در بین این گروه‌ها درمورد مسائل مختلف مشاهده می‌شود. وضعیت فرهنگی هم به شکلی نیست که مثلا اگر وزیر ارشاد دستوری صادر کند همه چیز یک‌باره «کن فیکون» شود. کار فرهنگی کاری است که نتیجه آن به راحتی و به سهولت در سطح جامعه مشخص نمی‌شود و زمان زیادی لازم دارد تا آثار خود را نشان دهد. آنچه برخی را در زمینه وزارت ارشاد نگران کرده است عمدتا به بحث «منکرات» در سطح جامعه مربوط می‌شود. بیشترین تأکید‌ها مربوط به زنان و جوانان است. حل کردن برخی مسائل فرهنگی در دست وزارت ارشاد نیست؛ یعنی اینکه ما فکر کنیم مثلا وزارت ارشاد می‌تواند مشکل «حجاب» را به‌تنهایی حل کند، برداشت منطقی‌ای نیست. برخی سازمان‌ها مانند سازمان تبلیغات اسلامی یا مساجد و... هم که مستقیما فعالیت فرهنگی دارند زیر نظر وزارت ارشاد نیستند. ضمن اینکه نباید فضای مجازی را هم نادیده گرفت که به هر حال روی مسائل فرهنگی جامعه تأثیرگذار است. وزارت ارشاد تنها کاری که می‌تواند انجام دهد این است که روابط بین گروه‌های فرهنگی با یکدیگر و با دولت و جامعه را به روابطی مبتنی بر تعامل و همراه با احترام تبدیل کند. اینکه برخی از بزرگان نگران مسائلی مانند حجاب در جامعه هستند در ابتدا باید زبان گفت‌وگو با مخاطب را پیدا کنند.کسی با ترکه و شلاق نمی‌تواند مشکلات فرهنگی را حل کند. لذا ما نیاز داریم در ادبیات خود در بیان معضلات فرهنگی تجدیدنظر کنیم و در کلام خود احترام مخاطب و درک و فهم وی را نیز درنظر بگیریم. بنابراین در مرحله اول باید دید که وزارت ارشاد چه مسئولیت‌هایی برعهده دارد و در مرحله دوم باید مشخص کنیم که چه انتظاراتی از این وزارتخانه داریم. البته از نظر برخی نمایندگان مجلس، وزیر ارشاد باید پاسخگوی تمامی مسائل و مشکلات فرهنگی باشد، این درحالی است که وزیر ارشاد ابزار تأثیرگذار قابل‌توجهی در اختیار ندارد.ما باید در سطح منکراتی که در جامعه اتفاق می‌افتد تفاوت قائل شویم و برای حل این مشکلات از راه‌ها و اهرم‌های مخصوص به خود آن مشکل استفاده کنیم. باید ببینیم در گذشته نسبت به برخی از منکرات چه موضعی گرفته‌ایم. در مقابل برخی سوءاستفاده‌های مالی و اقتصادی چه عملکردی داشته‌ایم. این مسائل مشکلات کم‌اهمیتی نیستند. اگر به نسبت اهمیتی که این مسائل دارند به آن پرداخته نشود ما نمی‌توانیم حرکت ایجابی و تأثیرگذار فرهنگی انجام بدهیم. این بدان معنی است که در یک فضای غیرشفاف ما نمی‌توانیم از شفافیت و کار فرهنگی زیربنایی صحبت کنیم.
شما سابقه وزارت بر دو وزارتخانه تعاون و رفاه اجتماعی و همچنین آموزش و پرورش را در کارنامه خود دارید.عملکرد این دو وزارتخانه دولت تدبیر و امید را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا علی ربیعی و علی‌اصغر فانی تاکنون موفق عمل کرده‌اند؟
آقای فانی از مدیران قدیمی و باسابقه آموزش و پرورش هستند و خوشبختانه فرهنگیان کشور هم تاکنون به ایشان اعتماد داشته‌اند.هنگامی که ایشان برای تصدی وزارت آموزش و پرورش معرفی شدند با برآوردی که من دارم استقبال خوبی از حضور ایشان در وزارت آموزش و پرورش صورت گرفت.اما اینکه در عمل چه اتفاقی افتاده است باید عنوان کنم که آنچه به وزیر آموزش و پرورش و وزارت آموزش و پرورش مربوط می‌شود تاکنون عملکرد خوبی بوده است. عمده مشکلات فرهنگیان کشور به مسائل معیشتی و اقتصادی باز می‌گردد که در حیطه اختیارات آقای فانی و وزیر آموزش و پرورش نیست و به بخش‌های اقتصادی کشور مربوط می‌شود. این مسائل هم به سیاست‌های دستمزدی دولت مربوط می‌شود و هم به وضعیت بازار و تورم. اگر این مسائل را از حیطه اختیارات آقای فانی جدا تصور کنیم عملکرد ایشان از بقیه جنبه‌ها قابل دفاع بوده است.در مورد عملکرد آقای ربیعی در وزارت تعاون و رفاه اجتماعی نیز باید عنوان کنم نام این وزارتخانه وزارت اشتغال نیست. این درست است که بخش تعاون کشور باید به مسئله اشتغال توجه کند اما به اشتغال بخش تعاون و نه همه کشور باید توجه داشته باشد.اشتغال کل کشور تابعی از وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور بوده که از حیطه وزارت تعاون خارج است. وزارت تعاون در این مسائل بی‌نقش نیست اما نقش اصلی را نیز برعهده ندارد.سیاست‌های کلی بخش اقتصاد، سیاست‌های بخش صنعت و معدن و همچنین مناسبات بین‌المللی می‌تواند در بخش اشتغال و معیشت مردم تأثیرگذار باشد. من درباره عملکرد وزیر کار و رفاه اجتماعی قضاوتی نمی کنم اما ایشان را مسئول بیکاری و اشتغال‌زایی کشور نمی‌دانم.
با رأی نیاوردن نیلی احمدآبادی وضعیت وزارت علوم پیچیده شده است. این وزارتخانه در طول یک سال وچند ماهی که از عمر دولت می‌گذرد روزهای پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است؟ دانشگاه‌های ما به‌عنوان قلب تپنده تولید علم کشور همچنان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند.
به یقین برخی که چنین برخوردهایی با دولت می‌کنند مسبب اصلی مشکلات وزارت علوم هستند.این نحوه رفتار پیام خوبی ندارد. شما مشاهده کردید زمانی که بحث استیضاح آقای فرجی دانا مطرح شد بیش از 1000استاد از دانشگاه‌های سراسر کشور با نوشتن نامه به نمایندگان مجلس از ایشان حمایت کردند و خواهان توقف استیضاح شدند.آقای نیلی‌احمدآبادی هم از مقبولیت بالایی در دانشگاه برخوردار بود و حتی پیش از این همکاران دانشگاهی ایشان نظر مثبتی نسبت به اینکه ایشان رئیس دانشگاه بشود داشتند.با رأی نیاوردن ایشان اوضاع وزارت علوم پیچیده شده است. نمایندگان مجلس باید به این نکته توجه داشته‌باشند، وزیری که در بین دانشگاهیان مقبولیت نداشته باشد اما نمایندگان نظر مثبتی نسبت به آن داشته باشند نمی‌تواند وزیر مناسبی برای وزارتخانه مهمی چون وزارت علوم باشد. مجلس باید مصلحت دانشگاهیان و همچنین مصلحت کل کشور را نیز در نظر بگیرد.اینکه عده‌ای وزرای پیشنهادی دولت را به نوعی منتسب به فتنه می‌کنند جای بحث و بررسی است. برخی حوادث چند سال گذشته را مستمسکی برای رسیدن به خط و خطوط فکری خود قرار داده‌اند و با پیش کشیدن این بحث تلاش می‌کنند اهداف جناحی و جریانی خود را پیش ببرند. به هر حال باید منتظر ماند و دید آقای‌رئیس‌جمهور چه تدبیری در این زمینه اتخاذ خواهند کرد.
احمدی‌نژاد تلاش کرده است با برخی از بزرگان سیاسی کشور دیدار داشته باشد و حامیان وی به‌تازگی نشریه الکترونیکی در حمایت از وی منتشر کرده‌اند. احمدی‌نژاد به دنبال چیست؟ هدف وی از بازگشت به قدرت چیست؟
اگر فضای سیاسی کشور مثل 24خرداد باشد نباید از بازگشت احمدی‌نژاد درصورتی که بخواهد در چارچوب قانون اساسی حرکت کند نگرانی وجود داشته باشد.قانون باید برای همه یکسان باشد. مردم باید درباره پرونده‌های باقی مانده از عملکرد دولت احمدی‌نژاد آگاهی داشته باشند. اگر مردم با توجه به عملکرد دولت احمدی‌نژاد بخواهند وی دوباره به سر کار بیاید کسی نمی‌تواند در مقابل خواست مردم ایستادگی کند.اما اگر پنهان‌کاری و مصلحت‌اندیشی شود و شفافیت نسبت به عملکردها وجود نداشته باشد فضای سیاسی ایران دوباره رنگ آرامش به خود نخواهد دید. باید مردم از ماهیت پرونده‌های برخی دولتمردان در گذشته آگاهی پیدا کنند تا بتوانند به‌طور صحیح تصمیم‌گیری کنند. برخی مصلحت‌اندیشی‌ها شفافیت را از جامعه می‌گیرد.اگر وضعیت جامعه شفاف نباشد در تصمیم‌گیری مردم ممکن است اشتباه صورت بگیرد.مردم باید درباره پرونده همه افراد و گروه‌های سیاسی آگاهی کامل داشته باشند.
درباره انتخابات مجلس آینده گمانه‌زنی‌های زیادی در بین طیف‌های مختلف سیاسی وجود دارد. این درحالی است که یکی از مهمترین چالش‌های دولت آقای روحانی تاکنون با مجلس نهم بوده است. تحلیل شما نسبت به انتخابات مجلس که انتخابات بسیار مهمی نیز خواهد بود چیست؟
همان‌طور که اشاره کردید انتخابات مجلس آینده انتخابات بسیار مهمی است. به همین دلیل انتخاب نمایندگانی که تکمیل‌کننده رأی مردم در 24خرداد باشد و از سیاست‌های دولت تدبیر و امید حمایت و پشتیبانی کند مساله بسیار مهم و کلیدی برای آینده کشور است. من فکر می‌کنم می‌توان متوقع بود که مجلس آینده، مجلس نسبتا خوبی خواهد بود که تداوم‌دهنده آرا و نظرات مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری باشد و تحقق شعارها و برنامه‌های رئیس‌جمهور منتخب را در آینده ممکن کند. اگر قرار باشد که مجلس، مجلسی باشد که هر روز کارت زرد نشان بدهد، هر روز تهدید به استیضاح باشد نمی‌تواند دقیقا دنبال اصول اساسی خود گام بردارد و هر روز با یک مشکل روبه‌روست. همچنین ازدولتی که مدیران و وزرایش بخواهند تحت فشار بی‌دلیل مجلس باشند نمی‌توان توقع داشت به وعده‌هایی که به مردم داده است جامه‌عمل بپوشاند. بعد هم عده‌ای می‌گویند، پس چه شد آن وعده‌هایی که دادید؟ همه ما باید توجه داشته باشیم که تحقق وعده‌هایی که آقای روحانی و دولت ایشان داده است بستگی به فراهم شدن شرایط و بسترهای مناسب آن دارد. یکی از عوامل تحقق وعده‌های دولت هم حمایت مجلس و حوزه قانون‌گذاری و نظارت است. من فکر می‌کنم مجلس آینده مجلس خوبی خواهد بود؛ مجلس یکدستی که اکثریت نمایندگان حاضر در آن از برنامه‌های آقای رئیس‌جمهور حمایت کرده و کمک کنند تا مشکلات کشور که در چند ساله گذشته به وجود آمده است با سرعت بیشتری حل شود.
اوضاع منطقه خاورمیانه پیچیده و نابسامان شده است. به نظر می‌آید که بحران کنونی منطقه خاورمیانه بسیار پیچیده‌تر از پیش‌بینی‌ها شده است. برای عبور از این بحران‌ها چه راهکارهایی باید اندیشیده شود؟
خوشبختانه در وضعیت بحرانی منطقه خاورمیانه کشور ما از ثبات و آرامش مطلوبی برخوردار است. گروه‌های سیاسی موجود در کشور به رغم داشتن دیدگاه‌های متفاوت و گاها متضاد خوشبختانه در کنار هم به صورت مسالمت‌آمیز فعالیت می‌کنند. اما آنچه باعث نگرانی است این است که زمینه پذیرش تفکر داعشی در برخی جوامع اسلامی مهیا شده است. گروه داعش ساخته هر که است یک تفکر منحط بوده که متأسفانه در کشورهای مختلف حتی در برخی کشورهای اروپایی طرفدار دارد که جای نگرانی است. این نشان‌دهنده این نکته است که کار زیربنایی فرهنگی و فکری در جوامع اسلامی به خوبی صورت نگرفته است. نگاه خشونت بار برای اسلام و تفکر اسلامی خطرناک است.من معتقدم اگر حتی داعش هم از بین برود باز بزرگان دنیای اسلام باید تحقیق کنند که چرا تفکر داعشی از اساس به وجود آمده است.مشکل از کجا بوده است؟ باید در این زمینه تحقیقات زیادی صورت بگیرد.علمای اسلام باید در زمینه ایجاد تفکر داعشی حساسیت و پیگیری داشته باشد.
منبع: آرمان
مجلس خبرگان رهبری همواره مجلس مهمی بوده است. وظایفی که برای اعضای مجلس خبرگان پیش‌بینی شده است وظایفی بسیار سنگین و جدی است. اهمیت این مجلس از مجلس شورای اسلامی کمتر نیست و بلکه بیشتر هم است. اما این مساله که آقای‌هاشمی چه کسانی را مخاطب قرارداده نمی‌توان به‌سادگی تحلیل و بررسی کرد، چون هنوز از نیت ایشان به درستی آگاهی نداریم. با این وجود طبیعتا کسانی هستند که در شیوه تفکر و رفتار خود به‌گونه‌ای عمل می‌کنند و یا سخن می‌گویند که فضای عمومی جامعه از خط فکری آنها گاها دچار مشکل می‌شود. اگر پیام مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته را مد نظر قرار بدهیم که مردم خواهان اعتدال و میانه‌روی در اداره کشور هستند در این صورت از تفکرات تندرو فاصله میگیریم و فضای عمومی کشور را درجهت انتخاب مردم هدایت می‌کنیم. بنابراین به دلیل وجود دیدگاه‌هایی، آقای هاشمی که به دنبال رعایت اعتدال در مدیریت هستند تشخیص داده‌اند که نسبت به ریاست خبرگان حساس باشند. آقای هاشمی به دنبال حفظ وحدت و میانه‌روی در مجلس خبرگان هستند.
عملکرد کابینه دولت یازدهم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا روحانی به وعده‌هایی که داده عمل کرده است؟
دولت یکی از سه قوه اداره کننده کشور است، اگرچه طبق قانون اساسی مسئولیت اصلی مدیریت کشور با قوه مجریه و رئیس‌جمهور است اما تنها قوه‌ای نیست که سیاست‌ها و عملکرد آن در فضای عمومی کشور تأثیرگذار است. این‌گونه نیست که دولت تصمیم‌گیر مطلق نسبت به وعده‌هایی که به مردم داده است باشد و دیگر قوا و نهادها هیچ گونه نقشی نداشته باشند. در همین بحث انتخاب وزرا توسط دولت تدبیر و امید، همه ما مشاهده کردیم که دولت و رئیس‌جمهور با چه چالش‌هایی مواجه شد. دولت واقعا برای اینکه فضای اعتدال را در کشور مهیا و همواره کند با مشکلاتی روبه‌رو بوده است و این امر به راحتی محقق نخواهد شد. اگر بخواهیم به صورت واقع‌نگری عملکرد دولت را در مدت یک سال و چند ماهی که از عمر آن می‌گذرد بررسی کنیم باید عنوان کرد اگرچه از نظر برخی، عملکرد دولت مطلوب نبوده، اما نامطلوب هم نبوده است. به نظر من دولت عملکرد خوب و قابل دفاعی داشته است. دولت از بسیاری از گردنه‌هایی که در مسیر خود داشته موفق شده به سلامت عبور کند. در بخش اقتصادی دولت موفق شده است تورم را تا حد زیادی مهارکند و ما شاهدیم که تورم به زیر 20درصد رسیده است. این توفیق بزرگی بوده است. شما تصور کنید که مردم باید با همان تورم40درصد زندگی می‌کردند آن زمان چه وضعیتی بر اقتصاد کشور سایه می‌افکند؟ اما هم‌اکنون این تورم به نصف خود رسیده است. در نتیجه دولت در این زمینه یک شاهکار بزرگ انجام داده است.در سیاست خارجی هم دولت به سختی در حال مذاکرات هسته‌ای است و ماشاهد پایمردی مذاکره کنندگان ایرانی در عرصه بین‌المللی هستیم. خیلی‌ها چشم به نتیجه این مذاکرات دوخته‌اند. اگر این مذاکرات به نتیجه مطلوبی برسد کشور از جهت اقتصادی، کار راحت‌تری خواهد داشت و افق جدیدی روبه‌روی ما باز خواهد شد. در این زمینه نیز دولت در مسیر اتوبانی حرکت نکرده و بلکه با مشکلات و پستی و بلندی‌های زیادی دست و پنجه نرم کرده است. من امیدوارم این مذاکرات در نهایت به نتیجه برد- برد ختم شود.این نتیجه به سود تمام دنیا خواهد بود.اگر این اتفاق بیفتد به نظر من دولت یک شاهکار دیگر در عملکرد خود ثبت خواهد کرد. در حوزه‌های فرهنگی هم دولت با چالش روبه‌رو بوده است.این حوزه البته از حوزه‌های سخت و مشکل است. این نکته را هم باید عنوان کرد که همه امور فرهنگی کشور در دست دولت نیست و همه بودجه‌های فرهنگی به دولت تعلق نمی‌گیرد و نهادهای دیگری هم در این زمینه متولی هستند. فضای فرهنگی کشور در دولت آقای روحانی تغییر محسوسی البته نسبت به سال‌های قبل داشته است و اهالی فرهنگ احساس امید می‌کنند. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد که تدابیر دولت تدبیر و امید برای امیدواری مردم موثر واقع شده است. البته سخن من به منظور این نکته نیست که هیچ انتقادی به دولت وارد نیست بلکه در بخش‌هایی هم ممکن است کمبودهایی وجود داشته باشداما بنده عملکرد کلی آقای‌روحانی را مثبت و موفق می‌دانم.
از چهار وزارتخانه کشور، اطلاعات، امورخارجه و فرهنگ و ارشاد به عنوان چهار وزارتخانه کلیدی هر دولتی نام برده می‌شود. آیاعملکرد این چهار وزارتخانه‌ها تاکنون قابل قبول بوده است؟ آیا وزارت کشور با توجه به اینکه بار سیاسی و مدنی دولت را به دوش می‌کشد در زمینه تقویت احزاب و نهادهای مدنی موفق عمل کرده است؟
به نظر من دولت در زمینه وزارت کشور می‌توانست عملکرد بهتری داشته باشد.وزارت کشور به‌صورت جدی می‌تواند محقق کننده وعده‌های دولت در زمینه‌های اجتماعی و سیاسی باشد. با این وجود آن شتابی که انتظار می‌رفت در جهت وعده‌های انتخاباتی آقای روحانی در این وزارتخانه صورت بگیرد تاکنون مشاهده نشده است.البته هنوز زمان زیادی از عمر دولت نگذشته است. کار این وزارتخانه هم کار راحتی نیست. جریان‌ها و گروه‌های سیاسی در کشورما هر کدام دغدغه و مشی متفاوتی را دنبال می‌کنند، نمایندگان مجلس یکسری دغدغه‌ها دارند، ائمه‌جمعه و شخصیت‌های مختلف نظرات متفاوتی درباره امور مملکت داری دارند که جمع‌بندی همه این نظارت کار بسیار دشواری است و توان بسیار زیادی را می‌طلبد. درمجموع می‌شد عملکرد بهتری را از این وزارتخانه انتظار داشت. البته نسبت به دولت گذشته عملکرد قابل قبول‌تری داشته است اما نسبت به آنچه از دولت آقای‌روحانی توقع بود پایین‌تر بوده است.
یکی از مشکل‌ترین وزارتخانه‌های دولت تدبیر و امید، وزارت فرهنگ و ارشاد بوده است. این وزارتخانه از سوی گروه‌های مختلف از جمله نمایندگان مجلس، بحث استیضاح علی‌جنتی را مطرح کرده‌اند. عملکرد علی جنتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در کشور ما همه خود را در مسائل فرهنگی صاحب‌نظر می‌دانند. اغلب این نظرات هم نسبت به یکدیگر متفاوت است، حتی گاهی با هم متضاد است. به همین دلیل کار در این وزارتخانه خیلی سخت و مشکل است. یک وزیر ارشاد باید ملاحظه خیلی از گروه‌ها مانند فضای روشنفکری کشور، دانشگاه‌ها و... را داشته باشد که گاها تناقض‌های جدی در بین این گروه‌ها درمورد مسائل مختلف مشاهده می‌شود. وضعیت فرهنگی هم به شکلی نیست که مثلا اگر وزیر ارشاد دستوری صادر کند همه چیز یک‌باره «کن فیکون» شود. کار فرهنگی کاری است که نتیجه آن به راحتی و به سهولت در سطح جامعه مشخص نمی‌شود و زمان زیادی لازم دارد تا آثار خود را نشان دهد. آنچه برخی را در زمینه وزارت ارشاد نگران کرده است عمدتا به بحث «منکرات» در سطح جامعه مربوط می‌شود. بیشترین تأکید‌ها مربوط به زنان و جوانان است. حل کردن برخی مسائل فرهنگی در دست وزارت ارشاد نیست؛ یعنی اینکه ما فکر کنیم مثلا وزارت ارشاد می‌تواند مشکل «حجاب» را به‌تنهایی حل کند، برداشت منطقی‌ای نیست. برخی سازمان‌ها مانند سازمان تبلیغات اسلامی یا مساجد و... هم که مستقیما فعالیت فرهنگی دارند زیر نظر وزارت ارشاد نیستند. ضمن اینکه نباید فضای مجازی را هم نادیده گرفت که به هر حال روی مسائل فرهنگی جامعه تأثیرگذار است. وزارت ارشاد تنها کاری که می‌تواند انجام دهد این است که روابط بین گروه‌های فرهنگی با یکدیگر و با دولت و جامعه را به روابطی مبتنی بر تعامل و همراه با احترام تبدیل کند. اینکه برخی از بزرگان نگران مسائلی مانند حجاب در جامعه هستند در ابتدا باید زبان گفت‌وگو با مخاطب را پیدا کنند.کسی با ترکه و شلاق نمی‌تواند مشکلات فرهنگی را حل کند. لذا ما نیاز داریم در ادبیات خود در بیان معضلات فرهنگی تجدیدنظر کنیم و در کلام خود احترام مخاطب و درک و فهم وی را نیز درنظر بگیریم. بنابراین در مرحله اول باید دید که وزارت ارشاد چه مسئولیت‌هایی برعهده دارد و در مرحله دوم باید مشخص کنیم که چه انتظاراتی از این وزارتخانه داریم. البته از نظر برخی نمایندگان مجلس، وزیر ارشاد باید پاسخگوی تمامی مسائل و مشکلات فرهنگی باشد، این درحالی است که وزیر ارشاد ابزار تأثیرگذار قابل‌توجهی در اختیار ندارد.ما باید در سطح منکراتی که در جامعه اتفاق می‌افتد تفاوت قائل شویم و برای حل این مشکلات از راه‌ها و اهرم‌های مخصوص به خود آن مشکل استفاده کنیم. باید ببینیم در گذشته نسبت به برخی از منکرات چه موضعی گرفته‌ایم. در مقابل برخی سوءاستفاده‌های مالی و اقتصادی چه عملکردی داشته‌ایم. این مسائل مشکلات کم‌اهمیتی نیستند. اگر به نسبت اهمیتی که این مسائل دارند به آن پرداخته نشود ما نمی‌توانیم حرکت ایجابی و تأثیرگذار فرهنگی انجام بدهیم. این بدان معنی است که در یک فضای غیرشفاف ما نمی‌توانیم از شفافیت و کار فرهنگی زیربنایی صحبت کنیم.
شما سابقه وزارت بر دو وزارتخانه تعاون و رفاه اجتماعی و همچنین آموزش و پرورش را در کارنامه خود دارید.عملکرد این دو وزارتخانه دولت تدبیر و امید را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا علی ربیعی و علی‌اصغر فانی تاکنون موفق عمل کرده‌اند؟
آقای فانی از مدیران قدیمی و باسابقه آموزش و پرورش هستند و خوشبختانه فرهنگیان کشور هم تاکنون به ایشان اعتماد داشته‌اند.هنگامی که ایشان برای تصدی وزارت آموزش و پرورش معرفی شدند با برآوردی که من دارم استقبال خوبی از حضور ایشان در وزارت آموزش و پرورش صورت گرفت.اما اینکه در عمل چه اتفاقی افتاده است باید عنوان کنم که آنچه به وزیر آموزش و پرورش و وزارت آموزش و پرورش مربوط می‌شود تاکنون عملکرد خوبی بوده است. عمده مشکلات فرهنگیان کشور به مسائل معیشتی و اقتصادی باز می‌گردد که در حیطه اختیارات آقای فانی و وزیر آموزش و پرورش نیست و به بخش‌های اقتصادی کشور مربوط می‌شود. این مسائل هم به سیاست‌های دستمزدی دولت مربوط می‌شود و هم به وضعیت بازار و تورم. اگر این مسائل را از حیطه اختیارات آقای فانی جدا تصور کنیم عملکرد ایشان از بقیه جنبه‌ها قابل دفاع بوده است.در مورد عملکرد آقای ربیعی در وزارت تعاون و رفاه اجتماعی نیز باید عنوان کنم نام این وزارتخانه وزارت اشتغال نیست. این درست است که بخش تعاون کشور باید به مسئله اشتغال توجه کند اما به اشتغال بخش تعاون و نه همه کشور باید توجه داشته باشد.اشتغال کل کشور تابعی از وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور بوده که از حیطه وزارت تعاون خارج است. وزارت تعاون در این مسائل بی‌نقش نیست اما نقش اصلی را نیز برعهده ندارد.سیاست‌های کلی بخش اقتصاد، سیاست‌های بخش صنعت و معدن و همچنین مناسبات بین‌المللی می‌تواند در بخش اشتغال و معیشت مردم تأثیرگذار باشد. من درباره عملکرد وزیر کار و رفاه اجتماعی قضاوتی نمی کنم اما ایشان را مسئول بیکاری و اشتغال‌زایی کشور نمی‌دانم.
با رأی نیاوردن نیلی احمدآبادی وضعیت وزارت علوم پیچیده شده است. این وزارتخانه در طول یک سال وچند ماهی که از عمر دولت می‌گذرد روزهای پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است؟ دانشگاه‌های ما به‌عنوان قلب تپنده تولید علم کشور همچنان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند.
به یقین برخی که چنین برخوردهایی با دولت می‌کنند مسبب اصلی مشکلات وزارت علوم هستند.این نحوه رفتار پیام خوبی ندارد. شما مشاهده کردید زمانی که بحث استیضاح آقای فرجی دانا مطرح شد بیش از 1000استاد از دانشگاه‌های سراسر کشور با نوشتن نامه به نمایندگان مجلس از ایشان حمایت کردند و خواهان توقف استیضاح شدند.آقای نیلی‌احمدآبادی هم از مقبولیت بالایی در دانشگاه برخوردار بود و حتی پیش از این همکاران دانشگاهی ایشان نظر مثبتی نسبت به اینکه ایشان رئیس دانشگاه بشود داشتند.با رأی نیاوردن ایشان اوضاع وزارت علوم پیچیده شده است. نمایندگان مجلس باید به این نکته توجه داشته‌باشند، وزیری که در بین دانشگاهیان مقبولیت نداشته باشد اما نمایندگان نظر مثبتی نسبت به آن داشته باشند نمی‌تواند وزیر مناسبی برای وزارتخانه مهمی چون وزارت علوم باشد. مجلس باید مصلحت دانشگاهیان و همچنین مصلحت کل کشور را نیز در نظر بگیرد.اینکه عده‌ای وزرای پیشنهادی دولت را به نوعی منتسب به فتنه می‌کنند جای بحث و بررسی است. برخی حوادث چند سال گذشته را مستمسکی برای رسیدن به خط و خطوط فکری خود قرار داده‌اند و با پیش کشیدن این بحث تلاش می‌کنند اهداف جناحی و جریانی خود را پیش ببرند. به هر حال باید منتظر ماند و دید آقای‌رئیس‌جمهور چه تدبیری در این زمینه اتخاذ خواهند کرد.
احمدی‌نژاد تلاش کرده است با برخی از بزرگان سیاسی کشور دیدار داشته باشد و حامیان وی به‌تازگی نشریه الکترونیکی در حمایت از وی منتشر کرده‌اند. احمدی‌نژاد به دنبال چیست؟ هدف وی از بازگشت به قدرت چیست؟
اگر فضای سیاسی کشور مثل 24خرداد باشد نباید از بازگشت احمدی‌نژاد درصورتی که بخواهد در چارچوب قانون اساسی حرکت کند نگرانی وجود داشته باشد.قانون باید برای همه یکسان باشد. مردم باید درباره پرونده‌های باقی مانده از عملکرد دولت احمدی‌نژاد آگاهی داشته باشند. اگر مردم با توجه به عملکرد دولت احمدی‌نژاد بخواهند وی دوباره به سر کار بیاید کسی نمی‌تواند در مقابل خواست مردم ایستادگی کند.اما اگر پنهان‌کاری و مصلحت‌اندیشی شود و شفافیت نسبت به عملکردها وجود نداشته باشد فضای سیاسی ایران دوباره رنگ آرامش به خود نخواهد دید. باید مردم از ماهیت پرونده‌های برخی دولتمردان در گذشته آگاهی پیدا کنند تا بتوانند به‌طور صحیح تصمیم‌گیری کنند. برخی مصلحت‌اندیشی‌ها شفافیت را از جامعه می‌گیرد.اگر وضعیت جامعه شفاف نباشد در تصمیم‌گیری مردم ممکن است اشتباه صورت بگیرد.مردم باید درباره پرونده همه افراد و گروه‌های سیاسی آگاهی کامل داشته باشند.
درباره انتخابات مجلس آینده گمانه‌زنی‌های زیادی در بین طیف‌های مختلف سیاسی وجود دارد. این درحالی است که یکی از مهمترین چالش‌های دولت آقای روحانی تاکنون با مجلس نهم بوده است. تحلیل شما نسبت به انتخابات مجلس که انتخابات بسیار مهمی نیز خواهد بود چیست؟
همان‌طور که اشاره کردید انتخابات مجلس آینده انتخابات بسیار مهمی است. به همین دلیل انتخاب نمایندگانی که تکمیل‌کننده رأی مردم در 24خرداد باشد و از سیاست‌های دولت تدبیر و امید حمایت و پشتیبانی کند مساله بسیار مهم و کلیدی برای آینده کشور است. من فکر می‌کنم می‌توان متوقع بود که مجلس آینده، مجلس نسبتا خوبی خواهد بود که تداوم‌دهنده آرا و نظرات مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری باشد و تحقق شعارها و برنامه‌های رئیس‌جمهور منتخب را در آینده ممکن کند. اگر قرار باشد که مجلس، مجلسی باشد که هر روز کارت زرد نشان بدهد، هر روز تهدید به استیضاح باشد نمی‌تواند دقیقا دنبال اصول اساسی خود گام بردارد و هر روز با یک مشکل روبه‌روست. همچنین ازدولتی که مدیران و وزرایش بخواهند تحت فشار بی‌دلیل مجلس باشند نمی‌توان توقع داشت به وعده‌هایی که به مردم داده است جامه‌عمل بپوشاند. بعد هم عده‌ای می‌گویند، پس چه شد آن وعده‌هایی که دادید؟ همه ما باید توجه داشته باشیم که تحقق وعده‌هایی که آقای روحانی و دولت ایشان داده است بستگی به فراهم شدن شرایط و بسترهای مناسب آن دارد. یکی از عوامل تحقق وعده‌های دولت هم حمایت مجلس و حوزه قانون‌گذاری و نظارت است. من فکر می‌کنم مجلس آینده مجلس خوبی خواهد بود؛ مجلس یکدستی که اکثریت نمایندگان حاضر در آن از برنامه‌های آقای رئیس‌جمهور حمایت کرده و کمک کنند تا مشکلات کشور که در چند ساله گذشته به وجود آمده است با سرعت بیشتری حل شود.
اوضاع منطقه خاورمیانه پیچیده و نابسامان شده است. به نظر می‌آید که بحران کنونی منطقه خاورمیانه بسیار پیچیده‌تر از پیش‌بینی‌ها شده است. برای عبور از این بحران‌ها چه راهکارهایی باید اندیشیده شود؟
خوشبختانه در وضعیت بحرانی منطقه خاورمیانه کشور ما از ثبات و آرامش مطلوبی برخوردار است. گروه‌های سیاسی موجود در کشور به رغم داشتن دیدگاه‌های متفاوت و گاها متضاد خوشبختانه در کنار هم به صورت مسالمت‌آمیز فعالیت می‌کنند. اما آنچه باعث نگرانی است این است که زمینه پذیرش تفکر داعشی در برخی جوامع اسلامی مهیا شده است. گروه داعش ساخته هر که است یک تفکر منحط بوده که متأسفانه در کشورهای مختلف حتی در برخی کشورهای اروپایی طرفدار دارد که جای نگرانی است. این نشان‌دهنده این نکته است که کار زیربنایی فرهنگی و فکری در جوامع اسلامی به خوبی صورت نگرفته است. نگاه خشونت بار برای اسلام و تفکر اسلامی خطرناک است.من معتقدم اگر حتی داعش هم از بین برود باز بزرگان دنیای اسلام باید تحقیق کنند که چرا تفکر داعشی از اساس به وجود آمده است.مشکل از کجا بوده است؟ باید در این زمینه تحقیقات زیادی صورت بگیرد.علمای اسلام باید در زمینه ایجاد تفکر داعشی حساسیت و پیگیری داشته باشد.
منبع: آرمان
ارسال نظر
