کدام نوع از گیاه‌خواری برای سلامت مضر است؟

 سال‌هاست که دیگر گیاه‌خواری تنها به علت عدم علاقه به مصرف گوشت و مرغ نیست و از سوی برخی افراد یک انتخاب خودخواسته است. اما سوال اصلی اینجاست که گیاه‌خواری می‌تواند تمام مواد مورد نیاز بدن را تامین کند؟

برلیانت بزرگمهر - مشاور رئیس انجمن تغذیه ایران همزمان با روز جهانی گیاه‌خواری در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن اشاره به خواص سبزیجات و گیاهان در تغذیه، گفت: سبزیجات به حفظ سلامت انسان کمک می‌کند و برای قلب و عروق بسیار مفید است. از آنجایی که از منابع تامین ویتامین‌ها و برخی مواد معدنی هستند، می‌توانند باعث تعدیل فشارخون، پیشگیری از وقوع بیماری قلبی_عروقی، پایین آوردن چربی نامطلوب خون، جلوگیری از یبوست و... شوند.

وی در ادامه سبزیجات را حاوی پیش‌سازهای ویتامین A معرفی کرد و گفت: ویتامین A در بهبود دید چشم‌ها در روز و شب، رشد کودکان و نوجوانان، سلامت مخاط، ‌ سلامت دندان و لثه و... موثر است. نکته قابل توجه آن است که میوه‌ها و سبزیجات کهنه مقدار زیادی از ویتامین خود را از دست داده‌اند، پس بهتر است از سبزیجات تازه و شاداب استفاده کنیم.

بزرگمهر، گیاه‌خواری را بر چهار وجه برشمرد و گفت: نوع اول گیاه‌خواری «لاکتوز وجیترین» است. در این حالت افراد از شیر و لبنیات استفاده می‌کنند. نوع دوم کسانی هستند که از محصولات حیوانی تنها تخم‌مرغ مصرف می‌کنند و دسته سوم نیز کسانی هستند که هر دو گروه مواد غذایی را در کنار رژیم گیاهی خود استفاده می‌کنند.

وی در ادامه نوع چهارم گیاه‌خواری را «خام گیاه‌خواری» یا گیاه‌خواری صرف معرفی و اظهار کرد: این نوع از رژیم گیاه‌خواری می‌تواند مشکلاتی برای بدن ایجاد کند. جذب پروتئین یکی از این مشکلات است. مواد گیاهی دارای منابع غنی اسیدهای آمینه اساسی برای بدن نیستند؛ به همین دلیل باید ترکیب منابعی از مواد گیاهی استفاده شود که مصرف یکی بتواند کمبود دیگری را جبران کند. به عنوان مثال برای جذب و دریافت پروتئین، حبوبات منابع مناسبی هستند.

این مشاور تغذیه و رژیم درمانی مشکل دیگر این نوع خاص از رژیم گیاه‌خواری را عدم دریافت کلسیم از غذا دانست و تصریح کرد: کلسیم در مواد گیاهی به خوبی هضم و جذب نمی‌شود و قسمت عمده‌ای از آن دفع می‌شود. بنابراین توجه به مصرف کلسیم مهم است؛ چراکه کمبود آن در گروه‌های سنی مختلف می‌تواند باعث نرمی استخوان، پوکی استخوان و راشیتیسم شود.

وی در خصوص جذب آهن‌های گیاهی، گفت: آهن‌های گیاهی اصلا جذب خوبی ندارند و لازم است تا مقداری آهن حیوانی مصرف شود. راه دیگر دریافت آهن از منابع گیاهی مصرف همزمان ویتامین C در رژیم غذایی است؛ به عنوان مثال لیموترش به خوبی می‌تواند این بخش از نیاز بدن را تامین کند.

بزرگمهر آسیب‌زننده‌ترین مشکل رژیم خام‌گیاه‌خواری را کمبود ویتامین B۱۲ معرفی کرد و افزود: کمبود این ویتامین سبب کم‌خونی شدید و کشنده می‌شود. در واقع این کم‌خونی باعث می‌شود غشاء روی سلول‌های عصبی بر اثر کمبود این ویتامین از بین برود و از آنجایی که این بیماری خود را پس از چندسال نشان می‌دهد، اصلاح آن کار دشواری است.

وی در ادامه ضمن آنکه رژیم غذایی خام‌گیاه‌خواری را مناسب ندانست، افزود: البته انواع دیگر گیاه‌خواری از آنجا که آسیبی به بدن نمی‌رساند، مناسب است؛ اما موضوعی که در تمام رژیم‌های یادشده باید رعایت شود، موضوع بهداشت و شستشوی دقیق سبزیجات پیش از مصرف است.

مشاور رئیس انجمن تغذیه ایران در پایان، ‌ رجوع به گیاه‌خواری با شیوه سنجیده را مناسب دانست و گفت: البته برای کسانی که تاکنون عادت به این نوع از تغذیه ندارند شاید در ابتدا مشکلاتی نظیر نفخ و دل درد پیش آید که با افزایش تدریجی سهم سبزیجات در سبد تغذیه خود می‌توانند این مشکل را نیز برطرف کنند.