لالایی‌های مادرانه، نوزاد را از مرگ نجات می‌دهد

 نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد، صدای لالایی مادر بعد از این که نوزادان نارس از ساکشن لوله تراشه استفاده می‌کنند می‌تواند باعث تغییر در تعداد تنفس، تعداد ضربان قلب و میزان اکسیژن خون شریانی شود.

نوزادان کم‌وزن و نارس، گروه در معرض خطر جامعه بوده و مشکلات روانی و جسمانی زیادی را نسبت به نوزادان طبیعی تجربه می‌کنند. پژوهشگران در پژوهشی با عنوان " تاثیر لالایی با صدای مادر بر پاسخ‌های فیزیولوژیک، به دنبال ساکشن لوله تراشه در نوزادان نارس" این موضوع را بررسی کردند.

در پژوهشی که توسط بتول پورابولی، استادیار گروه پرستاری کودکان و نوزادان دانشگاه علوم پزشکی تهران، مسعود ریانی، استادیار گروه پرستاری بهداشت همگانی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان، فاطمه حسینی، دانشجوی پرستاری مراقبت‌های ویژه نوزادان دانشگاه علوم پزشکی کرمان و مه‌لقا دهقان، استادیار گروه پرستاری بهداشت همگانی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان انجام شده، آمده است:« ایران جزو مناطق با شیوع بالای زایمان زودرس است. براساس آخرین آمار منتشر شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ۱۳۸۲، ۱۳.۵ درصد نوزادان ایرانی به صورت نارس متولد شده‌اند. شایع‌ترین علل مرگ و میر نوزادان، بیماری غشای هیالین(۶۰%) است. امروزه در بخش مراقبت ویژه برای برای برخی از این نوزادان به دلایل فیزیولوژیکی و بالینی متعددی از تهویه مکانیکی استفاده می‌شود.»

محققان در این مقاله می‌گویند:« میزان کلی عوارض تهویه مکانیکی در نوزادان حدودا ۳۱.۹ درصد است که عمدتا شامل ترومای فشاری، سندرم‌های نشت هوا، آسیب‌های تروماتیک به راه‌های هوایی بزرگ و نیز عوارض ناشی از لوله تراشه است. از آن‌جا که این بیماران دارای لوله داخل تراشه هستند، به منظور افزایش اکسیژن‌رسانی و تمیز و باز نگهداشتن مجاری هوایی، در صورت نیاز ساکشن لوله داخل تراشه باید انجام شود. اگر چه ساکشن برای بیماران لوله‌گذاری شده یک ضرورت است، اما کاربرد آن می‌تواند تاثیرات منفی نیز داشته باشد. از جمله آن‌ها، تغییر در علایم حیاتی نوزادان به صورت کاهش درصد اشباع اکسیژن( به علت دستکاری حین تهویه و افت فشار قفسه سینه)، اختلال ( افزایش یا کاهش) در تعداد ضربان قلب، پنومونی( یکی از عفونت‌های رایج ریه)، نوسان در فشار خون و فشار داخل جمجمه و ترومای راه‌های هوایی، سپسیس(عفونت خون) و خارج شدن لوله‌ تراشه است.»

پژوهش حاضر، یک کارآزمایی بالینی از نوع متقاطع است که طی ماه‌های فروردین تا مرداد ۱۳۹۵ در بخش ویژه نوزادان بیمارستان افضلی‌پور کرمان روی نوزادان نارس با سن حاملگی کمتر از ۳۷ هفته، انجام شد. پس از کسب موافقت از کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمان و شرح بیان اهداف پژوهش و روش کار، هم‌چنین بعد از انجام هماهنگی با مسئولان بیمارستان افضلی‌پور کرمان و مسئول فنی بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، نمونه‌گیری توسط پژوهشگر آغاز شد.

در این پژوهش آمده است:« پژوهشگر بعد از شناخت مادر نوزاد، خود را معرفی کرده، به بحث و گفت‌وگو در رابطه با وضعیت نوزاد و شرایط فعلی مادر و آشنایی با نیازهای وی برای به دست آوردن حس اعتماد در مادر پرداخت. به علاوه با بررسی نیازهای مادر و ایجاد رابطه‌ای اطمینان بخش، مادر را برای شرکت بیشتر در امر درمان و کمک به بهبود سریع تر نوزاد تشویق کرده و در حین کسب رضایت آگاهانه برای انجام مداخله، تمایل و شایستگی مادر را برای خواندن لالایی مورد ارزیابی قرار داد. بعد از احساس آمادگی در مادر برای خواندن لالایی، پژوهشگر با هماهنگی مسئول بخش، اتاقی را جهت ضبط لالایی انتخاب و از مادر درخواست کرد تا در این اتاق یک لالایی که در طول حاملگی برای جنین خود می‌خوانده یا قصد دارد برای نوزادش بخواند، برای پژوهشگر خوانده تا او به وسیله MP3 موردنظر، صدای مادر را ضبط کند.»

محققان در این مقاله می گویند:« نتایج نشان داد که استفاده از لالایی با صدای مادر بعد از ساکشن، باعث تغییر در تعداد تنفس، تعداد ضربان قلب و میزان اکسیژن خون شریانی شده است و مصرف اکسیژن و انرژی در نوزاد را کاهش و در نتیجه نیاز به دریافت اکسیژن بیشتر را در نوزاد کاهش می‌دهد. نتایج این مطالعه می‌تواند در خدمات بالینی برای کمک به برقراری ثبات در تنفس، ضربان قلب و میزان اکسیژن خون شریانی در نوزادان نارس اینتوبه‌ای که ساکشن می‌شوند به کار گرفته شود؛ که این خود نیز می‌تواند در کاهش عوارض ناشی از ساکشن و استرس ناشی از آن موثر و به بهبود روابط والدین و فرزندان کمک کند.»

این پژوهش در چهارمین شماره دوره پنجم نشریه "پرستاری کودکان" منتشر شده است.