انتخابات الکترونیک؛ از اصرار وزارت کشور تا تردیدهای شورای نگهبان

 انتخابات شورایاری ها در حالی به صورت کاملا الکترونیکی برگزار شد که بسیاری آن را تجربه ای موفق و قابل تعمیم به انتخابات آینده مجلس ارزیابی کردند.

انتخابات شورایاری‌ها به صورت تمام الکترونیک در ۳۵۲ محله تهران روز جمعه برگزار شد، انتخاباتی که نه تنها فرآیند رای‌گیری را سرعت بخشید بلکه به گفته احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران منجر به کاهش حاشیه‌ها در مقایسه با دوره‌های قبل شد.

احمد مسجدجامعی علاوه بر کاهش حاشیه‌ها به موضوع حذف تخلفات اشاره کرده و گفته بود: شاید بزرگ ترین دستاورد برگزاری انتخابات شورایاری‌ها به صورت الکترونیک این بود که تخلفات تقریبا از بین رفت و خطای انسانی هم به حداقل رسید.

این نخستین بار نیست که انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار می شود، پیش از این هم انتخابات شوراهای پنجم شهر وروستا که ناظر آن مجلس شورای اسلامی بود به صورت الکترونیکی برگزار شد، انتخاباتی که به ادعای امیر شجاعان رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیک، فناوری اطلاعات و آمار وزارت کشور تجربه بسیار موفقی بوده است.

با وجود تجربه‌های متعدد در برگزاری انتخابات الکترونیک اما شواری نگهبان همچنان نسبت به برگزاری این نوع از انتخابات مردد است و تاکید دارد که در شرایط فعلی انتخابات دستی قابل اطمینان‌تر است این در حالی است که به ادعای مسئولان وزارت کشور  تجربه نشان می دهد که برگزاری این نوع از انتخابات کاملا ایمن بوده و احتمال خطا در آن به صفر رسیده است.

سلامت و صحت عملکرد دستگاه‎ها و تجهیزات مرتبط با انتخابات الکترونیک حتی در جریان انتخابات شورایاری ها چندین بار مورد آزمایش و تست خطا قرار گرفت و محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران بعد از نخستین رأی، برای رای دهی مجدد در دیگر شعبه ها اقدام کرد که امکانپذیر نبود موضوعی که نشان از صحت عملکرد دستگاه های انتخابات الکترونیک داشت.

محمدجواد حق شناس دیگر عضو شورای شهر تهران نیز با موفق خواندن تجربه روز گذشته انتخابات شورایاری ها و با تاکید بر اینکه شورای نگهبان باید این تجربه ارزشمند را دستمایه برای انتخابات آینده قرار دهد، گفت: شورای نگهبان باید دست از مقاومت و تقابل با تکنولوژی و برگزاری انتخابات الکترونیک برداشته و با این ظرفیتی که زیرساخت آن در وزارت کشور فراهم آمده گام‌های ارزنده ای را برای اعتبار بخشی به انتخابات و مشارکت حداکثری بردارد.

از وزارت کشور اصرار؛ از شورای نگهبان انکار

با وجود تاکیدات وزارت کشور مبنی بر ایمن بودن تجهیزات برای برگزاری انتخابات الکترونیک نگرانی‌های شورای نگهبان نسبت به اصالت انتخابات الکترونیک همچنان ادامه دارد. آیت الله محمد یزدی عضو شورای نگهبان مهم ترین نگرانی در انتخابات الکترونیک را دخالت در سیستم‌های ماشینی می داند و می گوید: نظر اعضای شورای نگهبان این است که فعلاً می‌توان به سیستم دستی اطمینان و اعتماد بیشتری داشت. عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان هم با بیان اینکه در برخی اوقات، آرای الکترونیکی در بعضی مراحل، قابلیت بازیابی ندارد، این روش را چندان قابل اعتماد نمی داند و بر این نظر است که این ایرادات باید برطرف شود.

با این حال وزارت کشور همچنان مصر است که انتخابات الکترونیک ایمن بوده و جای هیچ نگرانی نیست و امکان هیچ تقلبی در آن وجود ندارد، آنها حتی در زمینه راستی آزمایی تجهیزات موجود در آزمایشگاه‌های مورد تایید شورای نگهبان اعلام آمادگی کردند، شجاعان در این باره می گوید: دوستان در شورای نگهبان تاکید داشتند که در بحث امنیت یکسری ابهامات دارند و با توجه به اینکه ما از آزمایشگاه های معتبر داخل کشور استفاده و برای تجهیزات مان گوهینامه اخذ کردیم آمادگی داریم که در آزمایشگاه مورد تایید شورای نگهبان تست های لازم را انجام دهیم. البته هم اکنون هم در همین مسیر هستیم، امیدواریم بتوانیم عزیران را درباره ایمن بودن تجهیزات متقاعد کنیم و اینکه هیچ مشکلی برای آرا به وجود نخواهد آمد.

انتخابات الکترونیک شود چون....

افزایش سرعت و اطمینان در فرآیند رای‌گیری، کاهش هزینه‌های برگزاری انتخابات، افزایش اعتماد عمومی، تسریع در شمارش و بازشماری آرا و همچنین جلوگیری از هر گونه دستکاری و تقلب از ثمرات الکترونیکی شدن انتخابات است. کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان با وجود اینکه می گوید الکترونیکی شدن در برخی مواقع، سرعت و اطمینان را افزایش می‌دهد اما این را هم عنوان می کند که در همه مراحل، این گونه نیست؛«به همین خاطر اعلام کردیم در حد اختیارات با امکانات خوب وزارت کشور تا جایی که مطمئن شویم رأی مردم مخدوش نمی‌شود با الکترونیکی برگزار شدن انتخابات، همراهی خواهیم کرد اما در برخی اوقات اشکالاتی وجود دارد که باید برطرف شود.»

انتخابات ۹۸ دستی یا الکترونیک؟

در حالیکه گفته می شود موفقیت آمیز بودن انتخابات الکترونیک شورایاری‌ها باید زمینه ای برای برگزاری انتخابات مجلس به صورت الکترونیک باشد اما اختلاف نظر شورای نگهبان و وزرات کشور به ویژه در دو فرایند اخذ رای و شمارش آرا باعث شده همچنان برگزاری کامل انتخابات به صورت الکترونیک با اما و اگرهایی همراه باشد.

امیر شجاعان در این باره از رایزنی‌های ادامه دار با کارشناسان شورای نگهبان برای برگزاری انتخابات الکترونیک در انتخابات مجلس یازدهم خبر می دهد و می گوید: در این زمینه هیچ مشکلی به لحاظ فنی نداریم و از نظر ما سامانه ها ایمن بوده و مشکلی به لحاظ امنیت در دریافت رای، حفظ مخفیانه بودن و سایر مسایل مرتبط با فرآیند رای گیری استاندارد وجود ندارد با این حال باید کارشناسان شورای نگهبان را هم به اقناع برسانیم.

سید سلمان سامانی سخنگوی وزارت کشور نیز در گفت و گویی با خبرآنلاین با بیان اینکه مطابق قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی وزارت کشور موظف است با هماهنگی و موافقت شورای نگهبان تمام مراحل انتخابات را در حدود اعتبارات مصوب با استفاده از روشها و فناوری‌های نوین برگزار کند، گفت: «وزارت کشور در نظر دارد از دستگاه احراز هویت الکترونیک در حوزه اجرا و نظارت در تمام شعب اخذ رای استفاده کند که این موضوع مورد موافقت شورای نگهبان قرار گرفته است بنابراین در انتخابات آتی در تمامی شعب اخذ رای از دستگاه احراز هویت الکترونیک استفاده خواهیم کرد.»

وی می گوید: «استفاده از دستگاه احراز هویت الکترونیک موجب می شود هرگونه سوء استفاده از جمله رای دادن های تکراری و یا رای دادن با شناسنامه متوفی یا جعلی به طور کامل ناممکن شود، همچنین در استفاده از صندوق‌های اخذ رای الکترونیک که موجب می‌شود اخذ و شمارش آرا به صورت الکترونیک انجام شود در حال رایزنی با شورای نگهبان هستیم و امیدواریم بتوانیم با نظر مثبت شورای نگهبان در برخی از شعب از این صندوق‌ها استفاده کنیم.»

شواهد حاکی از آن است که حتی در انتخابات شورایاری ها هم تلاش هایی هم از سوی اعضای شورای نگهبان برای اطمینان از صحت عملکرد دستگاه های انتخابات الکترونیکی در دستور کار بوده است، به گفته مجید فراهانی عضو شورای شهر تهران ناظرانی از شورای نگهبان و وزارت کشور در حال رصد بودند تا اشکالات احتمالی را احصا کنند. او با بیان اینکه برای ناظران شگفت آور بود که با این شیوه می توان به راحتی از داوطلبان رای گرفت اظهارامیدواری کرد که تا آخر امسال برای انتخابات مجلس و هر گونه همه پرسی از انتخابات الکترونیک استفاده شود. حال باید منتظر ماند و دید که آیا ارزیابی‌ها ‌شورای نگهبان را برای برگزاری انتخابات الکترونیک در اسفند ماه قانع خواهد کرد.