اجماع اصولگرایی روی واگرایی

 اصولگرایان بر سر ایجاد یک تشکیلات جمعی فراگیر میان خود اختلاف نظرهایی جدی دارند. وحدت که باید اسم رمز همگرایی میان اصولگرایان باشد، اکنون به کانون اختلاف نظر میان چهره ها و طیف های مختلف این اردوگاه تبدیل شده است.

 حدود هشت ماه مانده به انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، اصولگرایان به تکاپوی خود برای ایجاد تشکیلات فراگیری که راهبردها و سیاست‌های انتخاباتی این جریان را از بالا و به صورت هماهنگ تعیین کند، شدت بخشیده اند. مدتها است بزرگان این جریان با برگزاری جلسات متعدد، پایه گذاری چنین نهادی را به هم اندیشی گذاشته اند ولی خروجی همه این تلاش‌ها، نام‌های متفاوتی است که از این اردوگاه شنیده می‌شود.

در حالی که برخی اصولگرایان همچنان بر ابقای سازوکار جمنا تاکید می‌کنند، گروهی دیگر برای تحکیم پایه‌های «شورای وحدت» تلاش می‌کنند و در این میان گروهی از تشکیلاتی تازه چون «شورای ائتلاف جریان ارزشی انقلاب» موسوم به «شاجا» پرده بر می‌دارند.

در همین حال، طیف‌هایی دیگر از اصولگرایان از هم اکنون ساز جدایی می‌زنند و در پی ایجاد تشکیلاتی مستقل برای شرکت در انتخابات هستند یا حداقل در این مورد سکوت کرده اند و به هیچکدام از تشکیلات جمعی اصولگرایی ابراز تعلق نکرده اند.

در حال حاضر صدایی واحد از طیف‌های میانه روی اصولگرا نظیر چهره‌های نزدیک به «علی لاریجانی» و همچنین طیف‌های تند اصولگرایان چون پایداری‌ها به گوش نمی‌رسد. موتلفه هم مدتها است اعلام کرده در جریان انتخابات فهرست مستقلی ارائه خواهد داد.

در حالی اصولگرایان رمز پیروزی خود در انتخابات آتی را در ایجاد تشکیلات هماهنگ جمعی جستجو می‌کنند که سازوکار تصمیم سازی جمعی در این اردوگاه در سال‌های گذشته به نتایج مطلوب آنان در عرصه سیاست منجر نشده است.

حاصل تکاپوی اصولگرایان در چارچوب «جبهه مردمی نیروهای انقلاب» در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶، چیزی نبود جز بروز کدورت و واگرایی بیشتر در میان چهره‌های این جریان؛ کدورتی که امروز به شکل گیری جریان موسوم به نواصولگرایی به رهبری «محمدباقر قالیباف» و در نتیجه نگرانی بیشتر اصولگرایان از انشقاق درون جریانی منجر شده است.

جمنا، شورای وحدت یا شاجا؟

اقدامات جمعی اصولگرایان برای ایجاد تشکیلات فراگیر، نمودهایی بارز از واگرایی و انشقاق در این اردوگاه را به نمایش می‌گذارد.

اظهارات تازه «محمدرضا باهنر» دبیرکل «جبهه پیروان خط امام و رهبری»، این گزاره را در ذهن تقویت می‌کند که تاریخ انقضای جمنا فرارسیده است.

باهنر به تازگی در نشستی خبری در پاسخ به پرسشی درباره روند کاری «شورای وحدت اصولگرایان» گفت: در حال تلاش برای ایجاد تشکیلاتی فراتر از جمنا برای انتخابات پیش رو هستیم.

دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری افزود: زمانی که سال انتخابات فرا می‌رسد، توانمان باید صرف وحدت درون تشکیلاتی شود. این دوره هم هدف ما ائتلاف صد در صدی همه نیروهای اصولگرا است که میزان موفقیت ما بستگی به گفت و گوها و شرایط محیطی دارد.

نایب رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه محتوا و جنس فعالیت مشخص است و مجموعه نیروهای اصولگرا تلاش می‌کنند با هم کار کنند، خاطرنشان کرد: هر مقطعی می‌تواند نام این تشکیلات تغییر کند. تشکیلات می‌خواهد بزرگ‌تر شود و بنابراین نام جمنا نخواهد داشت. مجموعه جمنا هم در این تشکیلات حضور دارند ولی مجموعه فراتر از جمنا است نه اینکه شعبه‌ای از جمنا زده شود.

سخنان باهنر در حالی از سوی ناظران به مثابه پایان حیات جمنا تلقی می‌شود که اظهارات چندی پیش «غلامرضا مصباحی مقدم» عضو مجمع روحانیت مبارز هم چنین شائبه‌ای را ایجاد کرده بود.

این سیاستمدار اصولگرا چندی پیش در گفت و گویی رسانه‌ای سخنانی گفت که از سوی رسانه‌ها به پایان کار جبهه مردمی نیروهای انقلاب یا همان جمنا تعبیر شد. مصباحی مقدم در مصاحبه‌ای از تشکیل شورای ائتلاف جریان ارزشی انقلاب موسوم به «شاجا» هم خبر داده بود؛ گفت و گویی که با واکنش جدی «مهدی چمران» سیاستمدار اصولگرا مواجه شد.

چمران، در واکنش به اظهارات مصباحی مقدم گفته بود: جمنا تغییری نکرده و نمی‌دانم آقای مصباحی‌مقدم از کجا چنین حرفی را گفته‌اند، چون ایشان با جمنا ارتباط نداشته و در جمنا مسئولیتی ندارند که درباره تمام‌شدن جمنا مطلبی را اعلام کنند.

مصباحی مقدم هم در واکنش به چمران، به رسانه‌ها گفت: من تعبیری مبنی بر اینکه جمنا تمام شده است نداشتم. مصاحبه‌ای با یک روزنامه انجام دادم، با نگاهی به متن آن مصاحبه می‌بینید که در آنجا گفته‌ام که در شورای نیروهای ارزشی و انقلابی، جمنا هم حضور دارد و خودش مستقلاً کاری نمی‌کند و برنامه‌ای هم ندارد.

عضو مجمع روحانیت مبارز با بیان اینکه برخی سایت‌ها قصد خبرسازی دارند و ما هم نمی‌خواهیم به آنها جواب بدهیم، گفت: جمنا در شاجا دعوت شده اما کاری نمی‌کند و همچنین شورای نیروهای ارزشی انقلابی، همان شورای وحدت است.

کارآمدی تشکیلاتی فراتر از جمنا

این پراکنده گویی ها را شاید بتوان ذیل اظهارات باهنر مبنی بر اینکه «هشتاد درصد توان صرف ایجاد تشکیلات داخلی می‌شود و بیست درصد صرف رقابت با رقیب» تحلیل کرد.

یا شاید هم بتوان آن را در چارچوب تحلیل چندی پیش «حسین کنعانی مقدم» عضو شورای مرکزی خانه احزاب تفسیر کرد که گفت: در وضعیت فعلی هر شخص و هر حزب به دنبال محوریت جریان است به طوری که می‌خواهد خودش را محور جریان اصولگرایی قرار دهد. پیش بردن جریان اصولگرایی و اهداف آن به این روش، نتیجه‌ای جز شکست جریان و شکستن آرا ندارد.

این در حالی است که اصرار بزرگان اصولگرایی برای حرکت طیف‌های مختلف این جریان ذیل تصمیم و سیاستگذاری یک تشکیلات واحد، شاید به واگرایی بیشتر در این جریان منجر شود؛ چنانکه نتیجه عملکرد جمنا چنین شکافی را ایجاد کرد.

هرچند اصولگرایان نتوانستند از طریق جمنا نامزد خود را بر کرسی ریاست جمهوری بنشانند، ولی به دست آوردن ۱۶ میلیون رأی در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶، آنان را به کارآمدی تشکیلات جمعی امیدوار کرده است. از نظر آنها اگر این بار اصولگرایان راهبردها و کنش‌های انتخاباتی خود را از طریق تشکیلاتی فراگیرتر از جمنا ساماندهی کنند، می‌توانند پیروز انتخابات آتی باشند.

این در حالی است که هنوز انتقادهای بسیاری از سوی خود اصولگرایان به سازوکار تصمیم سازی جمنا و آنچه پشت پرده‌های این تشکیلات خوانده می‌شود مطرح است؛ انتقادهایی در خصوص وزن و نقش نابرابر طیف‌های مختلف اصولگرایی در تصمیم سازی جمنا و شفاف نبودن عملکرد شورای مرکزی آن در روزهای پایانی منتهی به انتخابات.

آنچه مسلم است اینکه تا زمانی اصولگرایان در مورد سازوکار جمنا و کنش این تشکیلات در جریان انتخابات ریاست جمهوری برای هم طیف‌های خود شفاف سازی نکنند، ایجاد هر نهادی هرچند فراگیرتر از جمنا، مقصود انتخاباتی آنان را تأمین نخواهد کرد. از دید ناظران، عدم بازاندیشی در مورد تجربه‌های پیشین اصولگرایان در نهادسازی جمعی، آنان را به سوی ایجاد تشکیلات جدیدی سوق خواهد داد که نه از نظر محتوا و کارکرد، بلکه تنها از نظر نام و عنوان متفاوت از گذشته خواهد بود.