چرا نشست شورای حکام علیه ایران بی‌نتیجه خواهد بود؟

 حمید رضا آصفی،سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه کشورمان در گفت و گو با خبرآنلاین به بررسی درخواست آمریکا برای برگزاری نشست شورای حکام آژانس اتمی درباره برنامه هسته ای ایران و همچنین تحولات اخیر پرداخته است.

 جکی ولکات نماینده آمریکا در سازمان های بین المللی  اخیرا خواستار تشکیل جلسه فوری درباره اقدام هسته ای ایران شده و  این پیشنهاد مورد موافقت قرار گرفته است. در همین راستا قرار است روز چهارشنبه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی جلسه ای را برگزار کند. این اتفاق در حالی  رخ می دهد که در روزها و هفته های اخیر تنش ها بین ایران و آمریکاآمریکا به اوج خود رسیده است و روز جمعه نیز انگلیس در اقدامی خصمانه کشتی حامل نفت ایران را توقیف کرد. با اتمام مهلت ۶۰ روزه ایران به اروپا برای ایفای تعهداتش نیز شرایط پیچیده تر از گذشته شده و تهران قرار است امروز گام جدیدی را در راستای کاهش تعهدات برجامی خود بردارد. برای بررسی این تحولات با حمیدرضا آصفی سخنگوی  پیشین وزارت امور خارجه گفت و گو کرده ایم.

با توجه به برگزاری نشست اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و تایید راستی آزمایی ایران در برجام نمایندگی آمریکا خواستار نشست فوری این شورا درباره برنامه هسته ای ایران شده است؟ ارزیابی شما از این اقدام آمریکا چیست و می تواند چه نتایجی را در بر داشته باشد؟

درخواست آمریکا با توجه به خروج یکجانبه از این توافق عین وقاحت است. در این راستا اقدامات اخیر ایران در برجام پیش بینی شده بود و تصمیمات اخیر تهران برای کاهش تعهدات برجامی مطابق با دو بند این توافق است. این جلسه زمانی باید برگزار می شد که آمریکا در سال گذشته از برجام خارج شد و کشورهای عضو برجام و همچنین جمهوری اسلامی ایران می بایست درخواست چنین جلسه ای را مطرح می کردند. متعاقبا وقتی آمریکا متوجه این خلا می شود، گستاخانه زیاده روی می کند. اما آنچه که در جریان این جلسه اتفاق خواهد افتاد این است که کشورهایی چون چین، روسیه و غیره در قبال زیاده خواهی های آمریکا حتما مقاومت خواهند کرد.

با فرا رسیدن 16 تیر مهلت 60 روزه ایران به اروپا به اتمام می رسد؛ ایران در گام بعدی چه تصمیماتی را پیش خواهد گرفت و ما شاهد چه اقداماتی خواهیم بود؟

به نظر من موضوع افزایش ذخایر اورانیوم که از مرز 300کیلوگرم عبور کرده ادامه پیدا خواهد کرد. در بحث غنی سازی اورانیوم نیز که مبنای آن 3.67 درصد بود ایران از این مقدار فراتر خواهد رفت که نکته اصلی اینجاست که هیچکدام یک از این دو اقدام نه مغایر ان پی تی بوده و نه مغایر برجام است. به غیر از آمریکا که از توافق هسته ای خارج شده است جمهوری اسلامی ایران سعی دارد تا تصمیمات و اقداماتش را در راستای ایفای تعهدات اروپایی ها تنظیم کند.
 
به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها و برخی کشورهای اروپایی در حال سوء استفاده از گام‌های ایران هستند. ممکن است آمریکا و کشورهای نزدیک به واشنگتن با این گام‌ها بهانه‌جویی‌های خود را بیشتر کنند؟

نکته اصلی اینجاست که دشمن حتی بدون داشتن بهانه دست به هر کاری می زند. در نظر بگیرید که با گذشت یک سال از خروج آمریکا از توافق هسته ای اروپایی ها از ایران هیچ نفتی نخریده اند در صورتی که متعهد به این کار بوده اند و در زمینه مراودات بانکی هم گامی برنداشته اند. این موارد در زمینه بیمه، کشتیرانی و غیره هم صدق می کند. به عقیده من ایران می بایست در روز خروج آمریکا از برجام دست به چنین اقداماتی در زمینه کاهش تعهدات برجامی می زد. علی رغم تحلیل هایی که صبر استراتژیک ایران را درست و عاقلانه قلمداد می کند باید در نظر داشت که اروپایی ها قبل تر امتحان خود را پس داده اند. مقام های اروپایی ها چند هفته است که به صورت مداوم قول اجرایی شدن اینستکس (ساز و کار مالی اروپا با ایران) را می دهند، در صورتی که هیچ اتفاقی رخ نداده و در صورت عملیاتی شدن نیز مقدار تراکنش آن در ابهام قرار دارد و صحبت هایی از 4 یا 5 میلیون یورو به گوش می رسد که به هیچ وجه این رقم درخور کشوری مانند ایران نیست. اینستکس کنونی کاملا در اختیار آمریکا است، چرا که این ساز و کار زمانی موثر خواهد بود که امکان تبادلات مالی و خرید و فروش نفت را تسهیل کند. نباید به این شکل باشد که ایران به چین نفت بفروشد و پول حاصل از آن وارد اینستکس شود تا در نهایت از اروپایی ها کالا دریافت کنیم! اگر قرار است اینگونه باشد به چین کالا صادر می کنیم و مبلغ حاصل از آن را از خودشان دریافت می کنیم از همین سو معتقدم که اروپا عزم و اراده ای برای عملیاتی کردن ساز و کار مالی با ایران ندارد.

آیا ماجرای توقیق نفتکش ایرانی توسط انگلیس نیز با این قضایا در ارتباط است؟

من این اقدام را خوش خدمتی انگلیس برای آمریکا می دانم. این کشور از ابتدای انقلاب اسلامی در تمام خیانت ها و اقدامات خصمانه ای که آمریکا علیه ایران انجام داده است مشارکت داشته و با چهره ای عوام فریبانه واشنگتن را همراهی کرده است. آن چه که مسلم است این اقدام غیرقانونی بوده و بنابر تعبیر عده ای از آن به عنوان راهزنی دریایی یاد می شود. این کشتی در آب های بین المللی در حال حرکت بوده و هدف آنان این کار تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران است و طبق گفته روسیه این حرکت منجر به وخیم تر شدن اوضاع می شود.

با توجه به پیچیدگی شرایط و افزایش تنش ها اوضاع به کدام سمت خواهد رفت؟ آیا امکان درگیری و رویارویی وجود دارد؟

اگر اقدامی از سوی غرب انجام نگیرد رویایی صورت نخواهد گرفت؛ در این بین جمهوری اسلامی ایران نیز علاقه ای به رویارویی ندارد و در چهل سال گذشته نیز به دنیا نشان دادیم که آغازگر جنگ نیستیم و همه چیز به طرف مقابل بر می گردد؛ در همین حال طرف مقابل به خوبی از هزینه های درگیری و جنگ آگاه است. بنابراین خیلی به دور از ذهن است که بخواهیم احتمالی را برای رویارویی مستقیم متصور شویم. از طرف دیگر در این شرایط مذاکره هم معنایی ندارد چرا که رئیس جمهور آمریکا یعنی دونالد ترامپ فقط خواستار صورت گرفتن یک مذاکره است و نتایج آن و موفقیت آن برای وی اصلا اهمیت ندارد. شاهد بودیم که ترامپ با رهبر کره شمالی هم دیدار کرد و حتی در جریان مذاکره اش با کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان نیز آمریکا به اعضای شورای امنیت سازمان ملل برای اعمال تحریم های شدید علیه کره شمالی نامه فرستاد که با اعتراض کره شمالی مواجه شد و آنها اعلام کردند که رفتار خصومت آمیز آمریکا با ژست مذاکره دونالد ترامپ هیچگونه مطابقتی ندارد. برای ایران نیز به همین شکل است و مذاکره تهران و واشنگتن هیچ نفعی را عاید کشورمان نمی کند و جز ضرر هیچ چیز دیگری را در بر نخواهد داشت.