چقدر وقوع پدیده فرونشست در مازندران جدی است؟

 این خطر آنقدر جدی است که به گفته مسئولان، حتی بارش‌های باران و وقوع سیلاب در بهار امسال نیز نتوانسته است بر آن غلبه کند. موضوعی که شاید در ظاهر ارتباط مستقیمی با انسان‌ها نداشته باشد، اما آنقدری خطرناک هست که بتواند موجب ایجاد خسارت‌های شدید و یا حتی مرگ را رقم بزند. "فرونشست" موضوعی است که در بسیاری از استان‌های کشور خطرآفرین است و در مازندران نیز، این امر، احساس شده است.

به گزارش ایسنا، هرچند برخی از محققان و کارشناسان، سعی در کتمان این موضوع به دلایل مختلف دارند اما فرونشست در مازندران نیز به وفور دیده شده است و در این میان، بر تمامی مسئولان و دانشگاهیان لازم شده تا مباحث مربوط به فرونشست را جدی بگیرند.

سوالی که مطرح می‌شود اینجا است که چرا فرونشست اتفاق می‌افتد و آیا اصلاً مازندران مستعد این موضوع است یا خیر و اگر پاسخ خیر باشد، پس نگران نیز نباید بود.

محققان و اساتید دانشگاه‌های مازندران در این خصوص، شرق این استان را مستعد فرونشست می‌دانند. آنها معتقدند به دلیل خشکسالی‌هایی که مدت‌ها این منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده بود، اراضی این منطقه را با پدیده فرونشست درگیر کرده است.

در کنار این خشکسالی‌های طولانی، برداشت بی‌رویه از آب زیرزمینی در استانی مانند مازندران، احتمال فرونشست زمین به ویژه در مناطق کشاورزی را افزایش می‌دهد.

هرچند محققان معتقدند فرونشست در مقیاس‌ها و اندازه‌های مختلف و با سرعت‌های متفاوت رخ می‌دهد اما توجه به این نکته که یکی از خطرناک‌ترین پدیده‌های زمین‌شناسی است و پس از نشست زمین، میلیون‌ها سال طول می‌کشد به جای اول خود برگردد، دلیلی باشد تا مسئولان و دانشگاهیان، باید بیش از پیش به آن توجه کنند.

سید رمضان موسوی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه با دخالت عوامل انسانی، زمین‌شناسی و طبیعی بخش‌هایی از زمین نشست می‌کند که درمان بسیار سختی دارد، بنابراین باید سریع متوجه فرونشست شد و عوامل ایجاد آن را کنترل و مهار کرد، گفته بود که امروزه تصاویر ماهواره‌ای می‌تواند کمک کند تا به راحتی فرونشست‌ها را پایش کرد.

وی همچنین به این موضوع اشاره کرده که تغییرات اقلیمی نیز می‌تواند به صورت غیرمستقیم منجر به فرونشست زمین شود، با کاهش بارش باران و افزایش برداشت آب‌های زیرزمینی شاهد فرونشست خواهیم بود، هم‌چنین با ذوب برف و یخ و بر هم خوردن تعادل زمین این امر نیز می‌تواند رخ دهد.

اما کاکا شاهدی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری در گفت‌وگو با ایسنا، در این زمینه، اظهار کرد: با توجه به اینکه مازندران در شرایط اقلیمی آب و هوایی خزری قرار دارد فرونشست زمین بیشتر در قسمت شرق استان به وجود می‌آید و این شرایط بستگی به وضعیت آب‌های زیرزمینی و همچنین برداشت‌های بی رویه از سفره‌های زیرزمینی دارد.

وی خاطرنشان کرد: در نقشه فرونشستی که سازمان‌های متولی دارند از شهر ساری به شرق مشاهده می‌شود اما این فرونشست کم است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ساری، تصریح کرد: در ایران تعادلی میان وضعیت منابع آب و میزان مصرف و ورودی به آبخوان وجود ندارد و برداشت از سفره‌های زیرزمینی بسیار بیشتر از تغذیه است.

شاهدی با اشاره به اینکه برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی در مازندران در حدود هفت میلیارد مترمکعب بیلان منفی رسیده است، یادآور شد: مدیریت آب نکته مهمی است که می‌تواند نسبت به کمتر رخ دادن یا جلوگیری از پدیده فرونشست کمک کند و وزارت نیرو، ادارات زیرمجموعه وزارت و جهاد کشاورزی می‌توانند دخالت مستقیم در رابطه با کنترل برداشت بی رویه آب داشته باشند و همچنین در خصوص نوع کشت و چاه‌های مجاز یا غیرمجاز مدیریت کنند.

وی با بیان اینکه اقدام فوری باید در کنترل برداشت آب صورت گیرد، تاکید کرد: اگر همین امروز برای مدیریت برداشت بی رویه آب اقداماتی صورت گیرد ممکن است درمان پدیده فرونشست تا چندین سال دیگر به طول بیانجامد به همین خاطر نیاز است تا اقدام فوری صورت گیرد.

دکترای زمین شناسی گفت: هماهنگی در بین مسئولان برای مدیریت کشت‌های کشاورزی و برداشت آب می‌تواند از بروز آسیب در آینده جلوگیری کند.