از چند دهه گذشته که مردم به‌طور پنهانی ویدئو را به داخل خانه می‌بردند تا به امروز که استفاده از ویدئو از لحاظ قانونی مجاز شمرده شده و به‌جای آن ماهواره در صف ممنوعیت قانونی قرار گرفته است، بسیاری از کارشناسان حقوقی و اجتماعی با تاکید بر پیامد‌های حاصل از وضع چنین قوانینی، خواهان انعطاف قانون و ضرورت فرهنگسازی شده‌اند.
حسین احمدی‌نیاز برخورد با ماهواره‌ها و طرح صیانت از حریم حجاب و عفاف برای مقابله با بدحجابی، چند سالی است که مورد توجه مسئولان قرار گرفته و به‌تازگی راه خود را به مجلس هم باز کرده است. تقاضای برخی از نمایندگان مجلس برای مقابله با ماهواره و بدحجابی و تلاش برای تصویب قوانین بازدارنده در این امور درحالی است که با نگاهی گذرا به قوانین موجود در این دو حوزه می‌توان نتایج حاصل از تصویب قوانین جدید را پیش‌بینی کرد. زمان زیادی از صدور مجوز استفاده از ویدئو نمی‌گذرد. از چند دهه گذشته که مردم به‌طور پنهانی ویدئو را به داخل خانه می‌بردند تا به امروز که استفاده از ویدئو از لحاظ قانونی مجاز شمرده شده و به‌جای آن ماهواره در صف ممنوعیت قانونی قرار گرفته است، بسیاری از کارشناسان حقوقی و اجتماعی با تاکید بر پیامد‌های حاصل از وضع چنین قوانینی، خواهان انعطاف قانون و ضرورت فرهنگسازی شده‌اند. غیرقانونی اعلام کردن ماهواره و برخورد با این وسیله در شرایطی که عده‌ای از شهروندان ماهواره را در خانه‌های خود نصب می‌کنند، تنها منجر به گسترده شدن دایره متخلفان و مجرم انگاشتن بخشی از مردم می‌شود. این مساله که در ذات خود می‌تواند قبح عمل غیرقانونی را در نگاه مردم کمرنگ کند، نه‌تنها کمکی به حل مشکل نکرده بلکه زمینه را برای پذیرش عمل غیرقانونی فراهم می‌کند. به باور من، در مواردی همچون ماهواره یا رعایت حجاب و عفاف، قانونگذار باید با تاکید بر اصل برائت حاکم بر قانون اساسی، بدون توسل جستن به روش‌های سلبی ، فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی را مدنظر قرار دهد ضمن اینکه، آسیب‌شناسی شرایط موجود و دلایل گرایش افراد به برخی از شیوه‌های رفتاری از جمله استفاده از ماهواره از دیگر ضرورت‌هایی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. برای تحقق این امر، لازم است تا مسئولان و کارشناسان با پذیرش واقعیت‌های موجود و تحلیل آن، بهترین شیوه‌ها را برای مقابله انتخاب کنند. برای مثال، در تبدیل ماهواره به یکی از اضلاع خانواده که درحال حاضر شاهدش هستیم، برنامه‌سازان صداوسیما باید پاسخگو باشند. در واقع، عدم همراهی برنامه‌های تلویزیون با سلایق مخاطب، کم‌توجهی به واقعیت‌های روز جامعه، تاکید بر مفاهیمی که در دنیای امروز به کار گرفته نمی‌شوند و کم‌توجهی به بخشی از جامعه به مرور زمان موجب شده است تا مردم با کناره‌گیری از برنامه‌های صداوسیما به ماهواره بیاورند. بر همین اساس، به اعتقاد من، لازم است قانونگذاران و مسئولان با شناسایی نقاط ضعف و برنامه‌ریزی برای حل آنها با همکاری و مشارکت مردم، افکار عمومی را به سمت خود جلب کنند. سهیم کردن مردم، اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مخاطب از آنچه رخ می‌دهد و مهم‌تر از همه نگاه منطقی به ماهواره و توجه به کارکرد‌های مثبت و منفی آن می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد. به‌طور حتم، فرهنگ غنی ما ایرانیان به آسانی تحت تاثیر ماهواره یا سایر وسایل ارتباط جمعی قرار نمی‌گیرد. از این‌رو، ضروری است مسئولان بدون واهمه از آنچه رخ می‌دهد با پذیرش واقعیت‌های موجود و نگاه کارشناسانه به راه‌حل‌ها، مسیر فرهنگسازی را پیش بگیرند. مردم ما به دنبال آگاهی و اطلاع‌رسانی هستند، می‌خواهند بدانند و بیاموزند و در این راه هم از هر ابزار و وسیله‌ای برای دستیابی به هدف استفاده می‌کنند. به‌طور حتم، حضور موثر نهاد‌های داخلی برای آگاه‌سازی مردم به جای ماهواره نه‌تنها به ذائقه مردم نزدیک است بلکه، به نتایج مطلوبی منتهی می‌شود. در این راه می‌توان با استفاده از تجربه کشوری چون مالزی و با محلی کردن ماهواره‌ها راه را برای رسیدن به هدف هموار کرد. استفاده از دستگاه‌های دیجیتال، محدودکردن برخی از شبکه‌های مخرب و آزادساختن برخی از شبکه‌های خبری، علمی، نمایشی و ... نه‌تنها به مردم مالزی این اجازه را داد تا به شکل قانونی از ماهواره استفاده کنند و در این مورد مرتکب جرم نشوند بلکه، این آزادی عمل را به افراد داده تا با استفاده از این وسیله، ارتباط خود با دنیای خارج را به‌طور مستمر حفظ کنند. استفاده از این الگو‌ها به همراه آگاه‌سازی و فرهنگسازی مردم و یاری خواستن از تک‌تک اعضای خانواده در کنار رفع کاستی‌های صدا و سیما می‌تواند یک‌بار برای همیشه به این مشکل پایان دهد.
حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری
منبع: آرمان
ارسال نظر
