چرا فشار حداکثری بر ایران می تواند نتیجه عکس بدهد ؟

بلومبرگ طی گزارشی نوشت: از بین بردن بازار صادرات نفت ایران فشار زیادی به اقتصاد این کشور می آورد. ولی این باعث نمی‌شود ایران در برابر آمریکا سر خم کند و در عوض خطر در تنگه هرمز را هم بالا برده است.

به نقل از بلومبرگ، باب دیلان، دیپلمات آمریکایی به  سیاست گذاران خاورمیانه در واشنگتن این‌گونه می‌گوید:« وقتی شما چیزی ندارید ، چیزی هم برای  از دست دادن ندارید».

 این گفته دیلان توسط رژیم تحریم‌های «حداکثر فشار» دولت ترامپ در ایران مورد آزمایش قرار میگیرد. این آزمایش خاص مسیر قیمت نفت را مشخص می کند. در این بین آمریکا انتخابات ریاست جمهوری را هم در سال آینده در پیش دارد.

 همانطور که حمله های اخیر به نفتکش ها و پهپاد آمریکایی نشان می‌دهد ، از نظر نظامی برای ایران راحت است در تنگه هرمز ناامنی ایجاد کند. تنگه هرمز گلوگاهی است که یک سوم نفت دریایی جهان از آن عبور می کند.

حتی با وجود آخرین تحریم های دونالد ترامپ بر رهبران ایران و پاسخ آنها مبنی بر پایان تعاملات دیپلماتیک ، احتمال یک جنگ تمام عیار یا بسته شدن تنگه هرمز کم است. ولی آسان بودن چنین احتمالی یاد آوری می کند که سرمایه گذاری دقیق ایران در نظم سیاسی و اقتصادی جهان عامل اصلی جلوگیری از وخامت اوضاع است نه  ظرفیت نظامی آن. این شرایط تلاش‌های واشنگتن را برای از بین بردن موقعیت سیاسی و اقتصادی ایران تبدیل به یک بازی پر از ریسک می کند.

 این پویایی را می‌توان به طور واضح در تجارت دید. یک دلیل اصلی که ایران به باز بودن تنگه هرمز نیاز دارد این است که نفت خام و گاز طبیعی خود این کشور هم از این آبراه عبور می کند. همانطور که نفت و گاز عربستان ، امارات ، کویت ، قطر و عراق از این تنگه می‌گذرد.

 آمریکا قبلا تحریم های اولیه ای وضع می کرد که تنها تجارت شرکت های آمریکایی را با ایران محدود می‌ساخت. در نتیجه مقدار زیادی از نفت ایران به وارد کنندگان آسیایی و خاورمیانه فروخته می شد ولی شرایط تحریم ها طی دهه گذشته تغییر کرده چون دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی واشنگتن در بازرسی تجارت خارجی با کشورهای تحریم شده سختگیرانه تر عمل می کند.

 وقتی تحریم ها اولین بار توسط آریکا در نوامبر سال گذشته وضع شدند، واشنگتن معافیتهایی اعطا کرد که جریان نفت ایران را حفظ می‌کرد ولی این معافیت ها در ماه می لغو شدند. صادرات 225 هزار بشکه در روز در ماه می کمترین مقدار از 2015  بوده است. کل صادرات ایران در سال جاری تا حالا 993 هزار بشکه بوده که قابل مقایسه با پایین ترین رکورد صادرات نفت در زمان انقلاب ایران در 1979 بود.

 از بین بردن بازار صادرات نفت ایران  فشار زیادی به اقتصاد این کشور می آورد. تولید ناخالص داخلی ایران 6 درصد در سال جاری افت داشت و تورم قیمت مصرف کننده 37 درصد بود ولی این باعث نمی‌شود ایران در برابر آمریکا سر خم کند و در عوض خطر در تنگه هرمز را هم بالا برده است. با توجه به این که ایران دیگر صادراتی ندارد ، آسیبی که از بسته شدن تنگه هرمز می‌بیند هم ناچیز است.

 در این زمان ،عامل اصلی که جلوی عکس العمل شدید ایران را میگیرد امید به بردن بازی افکار عمومی است. در حال حاضر رژیم بد و سرکش در خلیج فارس آمریکاست که سال گذشته از معاهده برجام با ایران بیرون آمد. رفتار ایران تا حالا سنجیده بوده است، خشونت آن در حدی بود که به بازی تلافی‌جویانه با آمریکا ادامه دهد و تا حدی خشن نبوده که حمایت روسیه ، چین و اروپا را از دست بدهد.

راجر شاناهان، محقق مسائل خاورمیانه در موسسه لوی سیدنی گفت:« اقدام اصلی ایران تلاش بیشتر برای تغییر مرزهای برجام است. مثل اطلاعیه هفته گذشته ایران مبنی بر برداشتن محدودیت ذخایر اورانیوم درجه پایین. به نظر می رسد این شرایط تا زمانی ادامه می یابد که هر دو طرف به بن‌بست برسند و شبکه های امنیتی اجازه نمی دهند به یک بحران جدی تبدیل شود.