پیاز بدبو و این همه خاصیت؟!

 پیاز سرشار از مواد مغذی و در عین حال کم کالری است. یک پیاز اندازه متوسط تنها 44 کالری دارد اما حاوی مقادیر قابل توجهی از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر است.

خواص پزشکی پیاز از گذشته‌های دور مورد توجه بوده و برای درمان وضعیت‌هایی مانند سردرد، بیماری قلبی و زخم‌های دهان کاربرد داشته است. مصرف پیاز در مصر به دو هزار و ۵۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد. مصرف پیاز قطعاً باعث تقویت کیفیت زندگی انسان می‌شود.

پیاز حاوی مواد مغذی بسیاری از جمله مقادیر مناسبی پروتئین و فیبر، ویتامین C، سلنیوم، فولات و آنتی اکسیدان‌های مختلف است. حتی ترکیبات سولفوریک اشک آور پیاز به ویژه «آلیسین» (ترکیب گوگردی که در پیاز طعم را به وجود می‌آورد) فوایدی برای سلامتی مانند کاهش خطر ابتلاء به سرطان دارد. بنابراین مصرف روزانه پیاز واقعاً برای بدن مفید است. امروزه پیاز همه فن حریف‌ترین ماده محسوب می‌شود و در اکثر غذاهایی که مصرف می‌کنیم وجود دارد. حتی در بسیاری از ادویه‌ها از پودر پیاز استفاده می‌شود. شواهد نشان می‌دهند که بیشترین فایده را می‌توان از مصرف خام آن بدست آورد اما با این حال پیاز پخته نیز خالی از منفعت نیست و پودر پیاز نیز همان فواید پیاز خام را اما در سطح کم دارد.

در این گزارش به ۹ اثر مصرف روزانه پیاز بر سلامتی اشاره می‌شود:

۱- کاهش خطر ابتلاء به سرطان
پیاز حاوی ترکیبات آلی گوگرد یا ترکیبات اورگانوسولفور ( Organosulfur compounds) است که بوی خاص پیاز از آن ناشی می‌شود اما این ترکیبات همچنین موجب سم زدایی مواد سرطان‌زایی می‌شوند که هر روز مصرف می‌کنیم. این بدان معنی است که مصرف روزانه پیاز خطر ابتلاء به سرطان را در طول زندگی کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که تأثیر سم زدایی پیاز با مصرف بیشتر پیاز افزایش می‌یابد.

همچنین مصرف پیاز با زردچوبه یک تأثیر هم افزایی دارد. بنابراین برای افزایش تأثیر پیاز می‌توان آن را با زردچوبه مصرف کرد.

نتایج بررسی ۲۶ مطالعه نشان داده است افرادی که بیشترین میزان مصرف پیاز را داشتند نسبت به آنهایی که کمترین میزان مصرف داشتند، ۲۲ درصد احتمال کمتری داشت به سرطان معده مبتلا شوند.

افزون بر این، طی یک بررسی دیگر که شامل ۱۶ مطالعه و ۱۳,۳۳۳ نفر می شد، افرادی که بیشترین میزان مصرف پیاز را داشتند در مقایسه با آنهایی که کمترین میزان مصرف پیاز را داشتند، با ۱۵ درصد خطر کمتر برای ابتلا به سرطان روده بزرگ مواجه بودند.

خواص ضد سرطان پیاز با ترکیب‌های گوگردی و آنتی اکسیدان‌های فلاونوئیدی موجود در سبزی‌های خانواده سیر پیوند خورده است.

به عنوان مثال، پیاز حاوی آنیونین A، ترکیبی گوگردی است که توانایی خود را در کاهش رشد تومور نشان داده و همچنین در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که مصرف پیاز می‌تواند میزان گسترش سرطان‌های تخمدان و ریه را کند سازد.

همچنین، پیاز حاوی فیستین و کوئرستین، آنتی اکسیدان های فلاونوئیدی است که ممکن است رشد تومور را مهار کنند.

۲- کاهش خطر ابتلاء به دیابت
مصرف پیاز همچنین موجب کاهش خطر ابتلاء به دیابت نوع دو می‌شود. این نوع از دیابت زمانی بروز می‌کند که انسولین در پردازش گلوکز بی‌تأثیر می‌شود. دیابت نوع دو معمولاً بر اثر مصرف یک رژم غذایی پر شکر ایجاد می‌شود.

مصرف پیاز موجب افزایش انسولین موجود در بدن انسان می‌شود. آلیل پروپیل دی‌سولفید موجود در پیاز برخی نقاط را در کبد که در آنجا انسولین غیرفعال می‌شود، فعال کرده و بنابراین انسولین بیشتری برای پردازش گلوکز در جریان خون آزاد می‌شود.

مطالعه‌ای با حضور ۴۲ شرکت کننده مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که مصرف ۳.۵ اونس (۱۰۰ گرم) پیاز قرمز تازه، سطح قند خون ناشتا را پس از گذشت چهار ساعت حدود ۴۰ میلی گرم بر دسی لیتر کاهش داد. افزون بر این، مطالعات با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که مصرف پیاز برای کنترل قند خون مفید است.

یک مطالعه نشان داد موش‌های مبتلا به دیابت که برای ۲۸ روز با غذایی حاوی ۵ درصد عصاره پیاز تغذیه شدند، کاهش قند خون ناشتا را تجربه کرده و چربی بدن آنها نیز نسبت به گروه کنترل کاهش قابل توجهی داشت.

۳- سلامت بهتر قلب و عروق
پیاز مملو از یک آنتی اکسیدان به نام کوئرستین ( Quercetin) است که مانند تمام آنتی اکسیدان‌ها با خنثی سازی رادیکال‌های آزاد که باعث آسیب سلولی می‌شود به سلامت بدن کمک می‌کنند. اما کوئرستین دارای خاصیت ویژه ای است که شریان‌ها را نرم و الاستیک نگاه می‌دارد.

این آنتی اکسیدان همچنین در تنظیم فشار خون و پایین آوردن سطح کلسترول بد (LDL) در افرادی که در معرض خطر ابتلاء به اختلالات قلبی و عروقی قرار دارند نقش دارد. بنابراین مصرف روزانه پیاز ضمن حمایت از سلامت قلب و عروق خطر ابتلاء به بیماری قلبی را به حداقل می‌رساند.

طی یک مطالعه با حضور ۷۰ شرکت کننده دارای اضافه وزن و مبتلا به فشار خون بالا مشخص شد که مصرف ۱۶۲ میلی گرم عصاره پیاز سرشار از کوئرستین در مقایسه با افرادی که دارونما دریافت کرده بودند، به طور قابل توجهی فشار خون سیستولیک را کاهش داده است.

همچنین مطالعه‌ای با حضور ۵۴ زن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک نشان داد که مصرف مقدار زیادی پیاز خام (روزانه ۴۰ تا ۵۰ گرم در صورت اضافه وزن و ۵۰ تا ۶۰ گرم در صورت چاقی) برای هشت هفته به کاهش سطوح کلسترول کلی و کلسترول بد (LDL) در مقایسه با گروه کنترل منجر شده است.

افزون بر این، مطالعات با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که مصرف پیاز ممکن است عوامل خطرآفرین برای بیماری قلبی از جمله التهاب، سطوح تری گلیسرید بالا و تشکیل لخته خون را کاهش دهد.

۴- تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن
کوئرستین موجود در پیاز علاوه بر حمایت از سلامت قلب موجب تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می‌شود. کوئرستین با کمک سلنیوم که آن هم در پیاز وجود دارد باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. مشخص شده است که سلنیوم و کوئرستین با هم موجب کاهش التهاب در سراسر بدن می‌شوند.

همچنین به نظر می‌رسد که این ترکیب قدرتمند عملکرد سیستم ایمنی بدن را تنظیم می کند به صورتیکه در صورت لزوم یک واکنش را تحریک و سپس آن را تعدیل می کند. چرا که عملکرد بیش از حد سیستم ایمنی بدن نیز باعث بروز مشکلات زیادی شود که حداقل آنها بیماری التهابی مزمن آرتریت است.

۵ - تسکین حساسیت
حساسیت‌های فصلی موجب خارش چشم، آبریزش بینی و خارش گلو می‌شوند. این علائم واقعاً آزار دهنده هستند و باعث می‌شود که بسیاری از مردم برای تسکین خود به مصرف داروهای ضدحساسیت روی آورند. اما مصرف این داروها عوارض جانبی نیز به دنبال دارد و می‌تواند به نوبه خود مشکل زا نیز باشد.

اما با مصرف پیاز می‌توان تا حدود زیادی علائم حساسیت را کاهش داد. کوئرستین موجود در پیاز ترکیبات حساسیت زا و التهابی را مسدود و بنابراین می‌تواند کاهش قابل توجهی در علائم حساسیت ایجاد کند.

۶- کاهش خطر مسمومیت غذایی
ممکن است شنیده باشید که پیازهای بریده شده منبع مسمومیت در تمام انواع غذاها هستند. داستان از این قرار است که گفته می‌شود پیاز بسیار مستعد رشد باکتری در آن است و بنابراین اگر به صورت بریده شده نگهداری شود خراب می‌شود.

اما حقیقت کاملاً برعکس است. پیاز حاوی مواد ضد باکتری است که موجب کاهش رشد باکتری می‌شود. بنابراین بریدن پیاز و نگهداری آن برای ۷ روز نه تنها سالم است بلکه مصرف پیاز با هر غذایی باعث می‌شود که انسان کمتر دچار مسمومیت غذایی شود.

۷- کاهش خطر لخته شدن خون
لخته شدن خون یکی از عملکردهای مهم خون است زیرا موجب بسته شدن جراحت‌ها می‌شود و از خون ریزی بیش از حد جلوگیری می‌کند. اما زمانی که یک لخته در شریان یا رگ شکل می‌گیرد می‌تواند کشنده باشد. لخته خون در اصطلاح پزشکی «تورمبوز» خوانده می‌شود که عبارت است از ایجاد یک لخته خونی در مکان نامناسب که جلوی جریان خون را می‌گیرد و از رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به سایر قسمت‌های بدن جلوگیری می‌کند.

پیاز حاوی ماده‌ای به نام «روتین » ( Rutin) است که از تشکیل این لخته‌های خونی خطرناک پیشگیری می‌کند. موضوع جالب توجه این است که لخته‌های خونی که در شریان ایجاد می‌شون مملو از پلاکت هستند اما لخته‌های خونی که در رگ‌ها یافت می‌شوند مملو از فیبرین هستند. مشخص شده است که روتین هر این دو نوع لخته خونی را می‌توانند حل کنند.

۸- تقویت خواب و خلق و خو
فرایندهای شیمیایی زیادی در خواب دست دارند. سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین باهم در تثبت خلق و خو، تنظیم اشتها و تقویت خواب سالم دست دارند. اما برخی مواد شیمیایی مانند هوموسیستئین، توانایی انسان را برای خوابیدن کاهش می‌دهند. هوموسیستئین اسید آمینه‌ای است که در نتیجه تجزیه پروتیین ها در بدن ایجاد می‌شود. مصرف بسیار زیاد هوموسیستئین مانع تولید سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین می‌شود. پیاز از خواب سالم حمایت می‌کند زیرا حاوی مقدار مناسبی فولات است که می‌تواند مانع ایجاد هموسستئین شود.

۹- تقویت تراکم استخوانی
در شرایطی که لبنیات به عنوان مواد غذایی تقویت کننده استخوان شناخته شده اند، اما مواد غذایی بسیار دیگری، از جمله پیاز، نیز به حفظ سلامت استخوان ها کمک می کند.

مطالعه ای با حضور ۲۴ زن میانسال و یائسه نشان داد آنهایی که برای هشت هفته، روزانه ۳.۴ اونس (۱۰۰ میلی لیتر) عصاره پیاز مصرف کرده بودند، بهبود تراکم مواد معدنی استخوان و فعالیت آنتی اکسیدانی را تجربه کردند.

مطالعه ای دیگر با حضور ۵۰۷ زن که در مرحله پیش یائسگی و یائسگی قرار داشتند، نشان داد آنهایی که حداقل یک بار در روز پیاز مصرف می کردند دارای ۵ درصد تراکم استخوانی کلی بیشتر نسبت به افرادی بودند که یک بار در ماه یا کمتر پیاز مصرف می کردند.

همچنین، این مطالعه نشان داد زنان پیرتر که بیشترین تکرر مصرف پیاز را داشتند، در مقایسه با آنهایی که هرگز پیاز مصرف نمی کردند، با کاهش ۲۰ درصدی خطر شکستگی کفل مواجه بودند.

باور بر این است که پیاز به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می کند، سطوح آنتی اکسیدانی را تقویت می کند و تحلیل استخوان را کاهش می دهد که می تواند از پوکی استخوان پیشگیری کرده و تراکم استخوانی را تقویت کند.