بانک مرکزی در تاریخ جمهوری اسلامی، اسکناس‌های زیادی را چاپ کرده که برخی از آن‌ها از رده خارج شده و دیگر قابل پذیرش نیستند.
در تاریخ جمهوری اسلامی ایران اسکناس‌های مختلف با طرح‌های متنوع و رقم‌های مشخص توسط بانک مرکزی ایران چاپ شدند که به مرور برخی از آن‌ها از جریان خارج شدند و دیگر قابل پذیرش نیستند.
پس از سرنگون شدن رژیم شاهنشاهی پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی، تا حدود دو سال اسکناس‌های موجود در ایران با تغییراتی نسبت به قبل استفاده شد، اما از سال ۱۳۶۰ بانک مرکزی ایران نسبت به چاپ اسکناس‌هایی با طرح جدید و انقلابی اقدام کرد که انتشار این اسکناس‌ها نیز تا مدتی ادامه یافت؛ هرچند که برخی از آن‌ها از جریان خارج شده‌اند و برخی دیگر در جریان هستند.
البته استفاده از برخی اسکناس‌ها با طرح جدید اما مدلی شبیه به اسکناس‌های قبلی تا سال ۱۳۶۲ نیز رواج داشت، اما از سال ۱۳۶۲ به بعد فقط اسکناس‌های جدید مورد استفاده قرار گرفت و فقط دو مورد از اسکناس‌های قبلی تا سال ۱۳۷۶ مورد استفاده قرار گرفت.
جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۶۰ تاکنون ۲۱ اسکناس مختلف را با طرح‌های متفاوت چاپ و چهار مورد از آن‌ها را از جریان خارج کرده که در ادامه آن‌ها را خواهیم دید.
اسکناس‌های از جریان خارج شده
۵۰۰۰ ریالی سری حرم امام رضا (ع)
این اسکناس که به رنگ ارغوانی چاپ و استفاده می‌شد، از سری اسکناس‌های آرامگاه امام رضا (ع) است؛ به طوری که روی تمامی اسکناس‌های این سری، عکس حرم مطهر امام رضا (ع) نقش بسته بود که البته این اسکناس‌ها بیشتر در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲ مورد استفاده قرار می‌گرفت و پس از مدتی همگی از جریان خارج شدند، اما استفاده از برخی از آن‌ها بیشتر ادامه پیدا کرد.
طرح پشت اسکناس‌های ۵۰۰ تومانی آرامگاه امام رضا (ع)، پالایشگاه تهران بود که این اسکناس در ۳۱ اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۶ توسط بانک مرکزی از جریان اسکناس‌های ایران خارج شد.
۱۰۰۰۰ ریالی سری حرم امام رضا (ع)
یکی دیگر از اسکناس‌های سری حرم مطهر امام رضا (ع) نیز، اسکناس ۱۰۰۰۰ تومانی این سری است که برای مدت بیشتری مورد استفاده قرار گرفت.
این اسکناس نیز در همان سال ۱۳۶۰ با رنگ سبز به بازار عرضه شد و مورد استفاده قرار گرفت، اما در نهایت همزمان با اسکناس ۵۰۰۰ ریالی، در ۳۱ اردیبهشت سال ۱۳۷۶ از جریان خارج شد.
پشت این اسکناس نیز طرح مجلس شورای ملی به چشم می‌خورد.
۵۰۰۰ ریالی انقلابی
با از جریان خارج شدن اسکناس‌های با طرح حرم مطهر امام رضا (ع)، اسکناس‌های طرح انقلابی به جریان افتاد که این چاپ این اسکناس‌ها از سال ۱۳۶۰ آغاز شد و هنوز برخی از آن‌ها در جریان هستند و مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما برخی از این اسکناس‌ها نیز از جریان خارج شده است.
اسکناس ۵۰۰ تومانی انقلابی همان اسکناسی است که به رنگ قرمز منتشر شد و روی آن عکس راهپیمایی مردم در زمان انقلاب و پشت آن عکس حرم مطهر حضرت معصومه (س) نقش بسته است.
این اسکناس نیز توسط بانک مرکزی در ۳۱ شهریور ماه سال ۱۳۸۳ از جریان خارج شد.
۱۰۰۰۰ ریالی انقلابی
آخرین اسکناس از جریان خارج شده ایران، اسکناس ۱۰۰۰ تومانی با طرح انقلابی است که در رنگ این اسکناس آبی بوده و روی آن عکس راهپیمایی مردم در زمان انقلاب و پشت آن تصویر حرم مطهر امام رضا (ع) قرار گرفته است.
این اسکناس نیز همزمان با اسکناس ۵۰۰۰ ریالی در ۳۱ شهریور ۱۳۸۳ از جریان خارج شد.
