عوارض افت فشار خون و راه‌های جلوگیری از آن

 متخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به عوارض افت فشار خون، گفت: در موارد خفیف شاید فقط علائم ضعف و بیحالی در این افراد مشاهده شود، اما اگر افت فشار خیلی شدید باشد ممکن است عوارضی مانند آسیب‌های کلیوی، کبدی و حتی آسیب‌های مغزی و قلبی رخ دهد.

دکتر مهدی شیبانی با بیان اینکه فشار خون سیستولیک کمتر از ۹۰ میلی متر جیوه، یا فشار خون دیاستولیک کمتر از ۶۰ میلیمتر جیوه فشار خون پایین تلقی می‌شود، اظهار کرد: اما فشار خون خیلی از افراد پایین است و هیچ مشکل و علامت مشخصی ندارند و این افراد به مداخله نیازی ندارند.

این متخصص افزود: معمولا فشار خون پایین را زمانی فشار خون پایین در نظر می‌گیرند که برای فرد علامتی مانند سرگیجه و سیاهی رفتن چشم ایجاد کرده باشد.
شیبانی، افت ناگهانی فشارخون را مسئله‌ای حائز اهمیت عنوان کرد و گفت: برای مثال فردی که فشارش ۱۳ بوده و به صورت ناگهانی به ۱۰ افت کرده، ممکن است علائم فشارخون پایین را احساس کند، در صورتی که فشارش به آستانه ۹ نرسیده است.

وی درباره علائم فشارخون پایین توضیح داد: علائم افت فشارخون درجات مختلفی دارد که از خفیف ترین آن ها می توان به سیاهی رفتن چشم ها، احساس ضعف و بیحالی، احساس سبکی سر و سرگیجه بخصوص در هنگام بلند شدن اشاره کرد.

شیبانی ادامه داد: زمانی که فشار خون شدیدا افت کند ممکن است بیمار دچار حالت شوک شود و در بیمار علائم شدیدتری همچون کاهش خونرسانی به ارگان های حیاتی، افت هوشیاری، تنفس‌های سطحی، کاهش حجم ادرار و کاهش خونرسانی مشاهده شود.

این متخصص درباره اینکه چه کسانی در معرض افت فشار دائمی قرار دارند، توضیح داد: افرادی که داروهای کنترل فشارخون مصرف می کنند، به خاطر عوارض دارویی ممکن است افت فشار خون داشته باشند. همچنین بعضی از داروهای اعصاب و پارکینسون ممکن است باعث افت فشار خون شوند.
وی افراد افراد مسن را مستعد افت فشار خون عنوان کرد و گفت: همچنین افراد مبتلا به دیابت پیشرفته که مکانسیم‌های جبرانی حفظ فشارخون‌شان مختل شده ممکن است در خطر افت فشار خون که معمولا در هنگام بلند شدن از جا رخ می‌دهد، قرار داشته باشند.

این متخصص با بیان اینکه شرایطی که باعث کم شدن آب بدن فرد می‌شود، بیمار را در معرض افت فشار خون قرار می‌دهد، افزود: بیماری‌هایی مانند نارسایی آدرنال و مشکلات تیرویید و برخی دیگر از بیماری‌های غدد درون ریز، عفونت‌ها و گاها واکنش‌های آلرژیک فرد را مستعد افت فشار خون می‌کند.

شیبانی درباره عوارض فشار خون پایین توضیح داد: کسی که علامت افت فشار ندارد معمولا مشکلی پیدا نمی‌کند، اما مطالعات نشان داده است کنترل بسیار شدید فشار خون به طوری که فشار سیستولیک دایما زیر ۱۲۰ میلیمتر جیوه یا فشار دیاستولیک زیر ۷۰ میلیمتر جیوه باشد، مناسب نیست و با بهبود نتایج همراه نبوده است.
وی با بیان اینکه دسته دیگری از بیماران به دلایلی مرتب حملات افت فشار پیدا می‌کنند، گفت: در موارد خفیف شاید فقط علائم ضعف و بی‌حالی در این افراد مشاهده شود، اما اگر افت فشار خیلی شدید باشد ممکن است عوارضی مانند آسیب‌های کلیوی، کبدی و حتی آسیب‌های مغزی و قلبی رخ دهد.

این متخصص درباره اقدامات اورژانسی برای فردی که به صورت ناگهانی دچار افت فشار شده است، توضیح داد: کاری که می توان بیرون از بیمارستان برای فرد انجام داد، این است که بیمار روی زمین دراز بکشد و پاهایش را بالا نگه دارند و اگر هوشیاری خوبی دارد مایعات استفاده کند.

شیبانی ادامه داد: اگر در منزل توانستند فشار خون بیمار را بسنجند و از افت فشار مطمئن شوند، باید مایعات همراه با ترکیبات نمک به بیمار بدهند تا به صورت موقت فشار بیمار بالا بیاید.
وی بلند نشدن از جا، دراز کشیدن و بالا گرفتن پاها را اقدامات مناسب برای زمانی که بیمار بیرون از بیمارستان دچار افت فشار شده، عنوان کرد و گفت: در موارد شدیدتر بخصوص در افت فشار در زمینه بیماری‌های زمینه‌ای نیاز به بستری و درمان در بیمارستان وجود دارد.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، این متخصص با بیان اینکه گاهی اوقات علت افت فشار کاهش حجم مایعات است، گفت: این مسئله ممکن است به خاطر گرمازدگی، خونریزی و مواردی از این قبیل رخ دهد که معمولا با سرم‌تراپی و در موارد خونریزی با تزریق خون می‌توان فشار خون بیمار را بالا آورد.

شیبانی با بیان اینکه در مواردی که علت افت فشار خون، بیماری‌های زمینه‌ای است، درمان علت زمینه‌ای جهت کنترل افت فشار ضروری است، گفت: به عنوان مثال اگر علت فشار خون نارسایی آدرنال باشد، با درمان این نارسایی می‌توان افت فشار خون را درمان کرد.
این متخصص ادامه داد: اگر بیماری نارسایی شدید قلبی دارد و قلبش خوب پمپاژ نمی‌کند، استفاده از داروهایی که قدرت انقباضی قلب را افزایش می‌دهد برای جبران افت فشار خون انجام می‌شود.
وی افزود: اگر بیمار دچار عفونت شده است، درمان این عفونت در کنار استفاده از داروهایی که باعث انقباض عروق می‌شوند، برای بالا آوردن فشار خون استفاده می‌شود.

این متخصص با تاکید بر اهمیت سبک زندگی در کنترل فشار خون توصیه کرد: افرادی که فشار خون نرمال دارند و می‌خواهند آن را حفظ کنند، باید از افزایش وزن جلوگیری کنند و اگر دچار چاقی هستند وزن خود را کاهش دهند. همچنین اگر فرد سیگار یا الکل مصرف می‌کند باید برای جلوگیری از افزایش فشار خون آنها را ترک کند.
وی با تاکید بر ضرورت فعالیت‌های ورزشی برای کنترل فشارخون گفت: همچنین افراد باید مصرف نمک را در رژیم غذایی خود مدیریت کنند و مصرف غذاهای خوش نمک و فست فودها را کاهش دهند.

این متخصص با تاکید بر اینکه در درمان فشار خون یکی از مهم ترین نکات پیگیری و مراجعه منظم به پزشک است، به بیماران مبتلا به فشار خون بالا، مصرف داروهای کنترل فشارخون را با نظارت منظم پزشک توصیه کرد.

شیبانی درباره افرادی که به طور مکرر دچار افت فشار می شوند، گفت: ورزش های هوازی به بهبود مکانیسم های جبرانی بالا آوردن فشار خون کمک می‌کند. همچنین توصیه می‌شود این افراد از کم آب شدن بدن خود به خصوص در فصل گرما که احتمال کم آبی و دهیدراتاسیون بیشتر است با مصرف منظم مایعات در طول روز جلوگیری کنند.