لایحه حفاظت از منابع ژنتیکی به مجلس رفت

رییس‌جمهور لایحه «حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی» را برای طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد.

این لایحه نه ماده‌ای در جلسه 19 /6 /1393 به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی به تصویب هیئت وزیران رسیده بود ورئیس‌جمهور آنرا درتاریخ 20 /7 /1393 برای طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد.

در مقدمه توجیهی این لایحه آمده است: با توجه به تنوع منابع ژنتیکی در کشور و عدم انسجام مدیریت در نحوه دسترسی، بهره برداری و صیانت از آن‌ها و نیز عدم تعیین مالکیت معنوی و ضمانت اجرای لازم برای حفاظت از منابع ژنتیکی کشاورزی و همچنین ضرورت رعایت کنوانسیون‌ها و پروتکل بین‌المللی مربوط به منابع ژنتیکی کشاورزی، هیأت وزیران «لایحه حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی» را به تصویب رسانده است.

بر اساس ماده 2 این لایحه منابع ژنتیکی که در زیستگاه‌های اصلی یا در مجموعه‌های خارج از زیستگاه اصلی واقع در قلمرو سرزمینی وحاکمیت ملی جمهوری اسلامی ایران وجود داشته باشد و یا آن دسته از منابع ژنتیکی که منشا ایرانی داشته و در مراکز دولتی ویا غیر دولتی خارج از کشورنگهداری می‌شوند وهمچنین اطلاعات و دانش سنتی مربوط به منابع ژنتیکی، اموال عمومی محسوب شده وبر اساس مفاد این قانون قابل دسترسی وبهره‌برداری می‌باشند.

در ماده3 این لایحه آمده است: در اجرای مفاد این قانون وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و بهداشت درمان وآموزش پزشکی و سازمان حفاظت محیط زیست موظفند بدون گسترش ساختار تشکیلاتی وبا تجمیع تمامی واحدهای سازمانی که در ذیل احکام این قانون قرار می‌گیرند ساختاری مستقل ومتناسب تا سطح معاون بالاترین مقام مسئول دستگاه و با رعایت قوانین و مقررات مربوط تاسیس و حسب مورد به ترتیب امور منابه ژنتیکی کشاورزی ( اعم از حفاظت از ذخائر ژنتیکی وبانک ژن در محدوده امور مربوط به کشاورزی، باغبانی، جنگل، مرتع، بیابان ،شیلات،دام، طیور، زنبورداری، وخوراک دام وطیورو بیماری‌ها وآفات مرتبط با این موارد) منابع ژنتیکی اختصاصی پزشکی انسانی ومنابع ژنتیکی حیات وحش را با شرح وظایف زیر مدیریت نمایند:

الف- حفاظت( از جمله شناسایی،نگهداری،پایش واحیاء)وثبت منابع ژنتیکی ودانش سنتی مرتبط با آن‌ها

ب- نظارت بر بهره‌برداری از منابع ژنتیکی و صدور مجوز بهره‌برداری ژنتیکی در دستگاه‌های مربوط

پ- استیفای حقوق ملی وصیانت از آن در سطح داخلی وبین‌المللی

ت- ارتقای آگاهی‌های عمومی ودانش تخصصی مربوط

ث- شناسایی عوامل تهدیدکننده وپیشگیری و به حداقل رساندن تهدیدهای متوجه منابع ژنتیکی

ج- حمایت و توسعه تحقیقات در زمینه‌های حفاظت، ثبت وبهره‌برداری پایدار از منابع ژنتیکی

همچنین در ماده 4 این لایحه به تشکیل شورای هماهنگی منابع ژنتیکی کشور مرکب از وزرای جهاد کشاورزی، بهداشت درمان وآموزش پزشکی، علوم تحقیقات وفناوری، صنعت،معدن وتجارت ، دادگستری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، معاون علمی وفناوری رئیس جمهور و رئیس جهاد دانشگاهی اشاره شده است.

در ماده 6 این لایحه نیز آمده است :دسترسی به منابع ژنتیکی وبهره برداری از آن تابع آیین نامه اجرایی ضوابط دسترسی ونحوه بهره برداری ژنتیکی است که با مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی وبا همکاری وزارتخانه های بهداشت درمان وآموزش پزشکی ، علوم تحقیقات وفناروی وسازمان حفاظت وحیط زیست و جهاد دانشگاهی ظرف مدت سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون تهیه وبه تصویب هیئت وزیران می رسد.

بر اساس ماده 8 هم دسترسی وبهره برداری ژنتیکی بدون رعایت آیین نامه اجرایی موضوع ماده 6 وصادرات وخارج ساختن منابع ژنتیکی به منظور دسترسی وبهره برداری از منابع ژنتیکی بدون مجوز نهاد متولی مربوط به ترتیب مستوجب یک یا چند نوع از مجازات های تعزیزی درجه 5و6 قانون مجازات اسلامی است .

همچنین هرگونه اقدام به فرسایش ویا تخریب عمدی وبدون مجوز منابع ژنتیکی ویا زیستگاههای آنها که موجب به خطر افتادن آن منابع گردد مستوجب یک یا دو نوع از مجازات های درجه 4 تعزیری قانون مجازات های اسلامی است.