چرا پاکستان به فکر دیوارکشی در مرز ایران است؟

 عمر جمال در نشریه امریکایی دیپلمات نوشت: حمله اخیر تروریستی به کاروان نظامیان پاکستانی، در نزدیکی مرز‌های این کشور با ایران و افغانستان رخ داد. این مسأله باعث طرح نگرانی‌های امنیتی از تداوم وضعیت نابسامان مرزی در محافل سیاستگذاران پاکستانی شد. سفر نخست وزیر پاکستان، عمران خان به تهران نیز در سایه این تحولات انجام پذیرفته است. وزارت امورخارجه پاکستان در یادداشتی به سفارت ایران پیش از سفر عمران خان اعلام کرده بود که این حمله تروریستی به کاروان نظامیان پاکستانی که موجب مرگ ۱۴ نفر از آن‌ها شد، از داخل مرز‌های ایران هدایت شده است. این یادداشت تاکید کرد که پاکستان مسأله تروریسم مرزی را بسیار جدی تلقی می کند.

 در ادامه این مطلب آمده است: توسعه گروه‌های شبه نظامی مانند تحریک طالبان در افغانستان و برخی گروه‌ها در ایران و افغانستان، یک تهدید آشکار برای امنیت پاکستان تلقی می شود. از نظر پاکستان تقویت مواضع مخالفان، نوعی تهدید اقتصادی و امنیتی برای منافع این کشور قلمداد می شود. پاکستان تلاش کرد طی سال‌های گذشته، مناطق مرزی با افغانستان را به منظور کنترل تردد تروریستها، دیوارکشی کند. گزارش شده که همین برنامه برای مرز‌های ایران در دستور کار دولت پاکستان قرار دارد. با احتساب تنش در روابط دو کشور طی سال‌های گذشته، این تصمیم اقدامی امیدوارکننده است.

اما این تدبیر در بازه زمانی متوسط و طولانیتر، نگرانی‌های امنیتی پاکستان را رفع نمی کند. در سال‌های پیش رو، احتمالا افغانستان همچنان بزرگترین تهدید امنیتی برای پاکستان تلقی خواهد شد. انتظار می رود با تصمیم آمریکا برای خروج از افغانستان وضعیت امنیتی این کشور وخیم تر شود. اخیرا این بحث مطرح شده که طالبان علاقه ای به کنار آمدن با آمریکا و دولت افغانستان ندارد. از این نظر برخی گروه‌های شبه نظامی مانند تحریک طالبان نیز از این وضعیت سود خواهند برد. نگرانی دیگر پاکستان گسترش داعش در افغانستان است. این گروه که طی سال‌های اخیر گسترش قابل ملاحظ‌های در افغانستان پیدا کرده، نه فقط امنیت پاکستان بلکه تمام منطقه را تهدید میکند.

وخیم شدن وضعیت امنیتی در افغانستان، تلاش‌های پاکستان برای احیای اقتصاد خود از طریق همکاری با چین را نیز تهدید می کند. از نظر سیاستگذاران پاکستانی، کریدور اقتصادی چین-پاکستان به ثبات و امنیت در منطقه بخصوص افغانستان نیازمند است. تداوم بی ثباتی در منطقه فرصت صلح با هند را نیز بار دیگر پدید آورده است. صرفنظر از افزایش تنش‌ها در ماه فوریه میان این دو کشور و نبرد اطلاعاتی میان آنها، به نظر میرسد هر دو طرف به مذاکره جدی برای فیصله اختلافات تمایل دارند. اگر تصور کنیم پاکستان تلاشی برای کنترل گروه‌های تروریستی به خرج نداده، ساده اندیشی کرده ایم. با تمام موانع سیاسی و قبیل‌های موجود، پاکستان سابقه زیادی در برخورد با گروه‌های افراطی دارد که تلاش میکنند از وضعیت بی ثبات منطقه سوءاستفاده کنند.

در ماه‌ها و سال‌هایی که پیش رو داریم، شاهد شدت عمل بیشتری از سوی دولت پاکستان علیه گروه‌هایی خواهیم بود که منافع و امنیت این کشور را به خطر می اندازند. تلقی اسلام آباد از شرایط جاری بسیار ساده است: اگر پاکستان به عنوان یک کشور، خواهان صلح یا تغییر روابط با هر کشوری باشد، هیچ گروهی نباید قادر باشد که سیاست‌های خود را به حکومت این کشور دیکته کند. اما برای پاکستان هنوز این چالش وجود دارد که به جامعه بین المللی بابت تلاشهایش برای مبارزه با تروریسم اطمینان ببخشد و علاوه بر آن به همه بقبولاند که حقیقتا تهدید تروریسم را در سیاست خارجی و امنیتی خود مدنظر قرار داده است.