طبی که اضطراب را با فشار بیرون می‌راند

 اضطراب شدید و تبعاتی که به همراه خود می‌آورد، یکی از مشکلات مهمی است که بیماران مبتلا به مشکلات قلبی و عروقی، بایستی علاوه بر درد اصلی خود تحمل کنند. یافته‌های تحقیقی که توسط پژوهشگران ایرانی انجام شده، نشان می‌دهد که پزشکان می‌توانند با استفاده از طب فشاری، بر این مشکل بیماران فائق آیند.

بیماری‌های قلبی و عروقی از شایع‌ترین بیماری‌های موجود در جوامع بشری هستند و اولین علت مرگ‌ومیر در جهان نیز محسوب می‌شوند. طبق گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علت ۴۱ درصد از موارد مرگ‌ومیر در ایران بیماری‌های قلبی و عروقی است. از بین بیماری‌های قلبی، بیماری عروق کرونر شایع‌ترین بیماری تهدیدکننده حیات به‌شمار می‌رود و همه‌ساله افراد بسیاری به دلیل ابتلاء به این مشکل در بخش‌های مراقبت ویژه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بستری می‌شوند.

در این حالت، به اعتقاد متخصصان، مهم‌ترین واکنش و پاسخ روانی بیماران بخش مراقبت‌های ویژه به وضعیت خود، اضطراب و نگرانی است که باید به‌طورجدی مورد توجه قرار گیرد. عدم رفع به‌موقع این مشکل، می‌تواند موجب بروز حالات شدید ازجمله سندرم‌های ادراکی شود. بر همین اساس بایستی این حالت روانی بیماران فوق را کنترل کرد.

بدین منظور و برای کاهش اضطراب، روش‌های دارویی و غیر دارویی مختلفی وجود دارند. اما از آنجا که داروهای شیمیایی کاهنده اضطراب، سبب عوارض متعددی ازجمله افت فشارخون، خواب‌آلودگی، تهوع، یبوست، واکنش‌های آلرژیک و وابستگی دارویی می‌شوند، در حال حاضر، استفاده از درمان‌های غیردارویی در مراقبت‌های پرستاری از بیماران بسیار مورد توجه قرار گرفته است که طب فشاری نیز یکی از آن‌ها است.

در این خصوص، پژوهشگرانی از بیمارستان شهید رجایی دانشگاه علوم پزشکی البرز و دانشگاه شاهد تهران دست به انجام تحقیقی زده‌اند که در آن تأثیر طب فشاری بر اضطراب و سایر متغیرهای مرتبط با آن در بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه قلبی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.

در این مطالعه کارآزمایی بالینی، ۹۰ بیمار زن در محدوده سنی ۱۸ تا ۶۷ سال مبتلابه سندرم کرونری حاد بستری در بخش مراقبت ویژه قلب بیمارستان شهید رجایی دانشگاه علوم پزشکی البرز مشارکت داشته‌اند.

محققان برای اجرای تکنیک طب فشاری، با دستان خود به مدت پنج دقیقه در نقطه‌ای موسوم به P6 که در سمت داخلی ساعد دست و بین تاندون‌های اصلی آن قرار دارد فشار وارد کردند. بعد از اجرای این کار روی هر دو دست، فشار دیگری بازهم به مدت پنج دقیقه روی ناحیه موسوم به چشم سوم که در پیشانی و بین دو چشم قرار دارد، وارد آوردند.

نتایج حاصله از این فعالیت پژوهشی نشان داد که طب فشاری تأثیر قابل قبولی بر کاهش اضطراب در بیماران مورد بررسی داشته است و بین بیمارانی که این تکنیک برای آن‌ها استفاده شد و سایر بیماران، تفاوت قابل‌توجهی از این لحاظ مشاهده شد.

ناهید رژه، دانشیار مرکز تحقیقات مراقبت‌های سالمندی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شاهد تهران و همکارانش دراین‌باره می‌گویند: «طب فشاری یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی طب مکمل و مبتنی بر طب سنتی چینی است. طب فشاری با تحریک پاسخ‌های مغز و فعالیت‌های هورمونی با افزایش جریان خون و تنظیم متابولیسم موجب کنترل و کاهش اضطراب می‌شود و ازجمله نقاط طب فشاری برای رفع اضطراب، در محل سمت داخلی ساعد و در حفره بین استخوان‌های ساعد و اندازه سه عرض انگشت بالاتر از چین مچ قرار دارد که نقطه P6 نام‌گذاری شده است».

آن‌ها بر اساس یافته‌های تحقیق خود می‌افزایند: «با توجه به نتایج مطالعه ما مبنی بر تأثیر طب فشاری بر کاهش بر اضطراب در بیماران زن بستری در بخش مراقبت‌های ویژه قلبی، می‌توان از آن به‌عنوان مداخله‌ای مقرون‌به‌صرفه، غیرتهاجمی و ایمن که جز به دستان توانمند پرستاران و امکانات محدود دیگر، نیاز به تجهیزات پیچیده دیگری ندارد، در کاهش اضطراب در مراکز درمانی مبتلایان به بیماری‌های عروق کرونر استفاده کرد. هرچند انجام تحقیقات گسترده‌تر در این خصوص و تائید نتایج مطالعه حاضر در سطحی وسیع‌تر، راه را برای استفاده بیشتر آن هموارتر می‌سازد».

یافته‌های این پژوهش در نشریه «آموزش پرستاری» متعلق به انجمن علمی پرستاران ایران منتشر شده است و می‌تواند حضور درمان‌های مکمل را در مراکز درمانی بیشتر به چشم آورد و از این طریق، راه را برای مصرف کمتر داروهای شیمیایی هموار کند.