صد و پنجمین جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۴ مشترکا به «جان او کی‌یف» آمریکایی ، «می بریت موزر» و «ادوارد موزر» نروژی اختصاص یافت.
در حالیکه گمانه‌زنی‌ها در مورد برنده احتمالی این جایزه بیشتر حول استفن شرر برای تحقیقات در حوزه بیماری‌های ژنتیک کودکان و دیوید ژولیوس برای شناسایی خانواده اختصاصی از ژن‌ها و کشف علت همزمان درد و گرما هنگام خوردن فلفل تند بود، نوبل پزشکی ۲۰۱۴ برای اکتشاف سلولهایی که شامل سیستمهای مکانیابی در مغز هستند به کی‌یف و موزرها اهدا شد.
می بریت و ادوارد موزر، پنجمین زوجی هستند که با هم موفق به کسب جایزه نوبل شده‌اند. می بریت یازدهمین زنی است که از زمان آغاز جایزه نوبل تاکنون موفق به کسب جایزه نوبل پزشکی شده است.
به گفته داوران، دلیل اهدای این جایزه به دانشمندان برای کمک آنها به درک بهتر از فعالیت مغزی و تعیین اینکه مردم چگونه راهشان را پیدا می‌کنند، بوده است.
نتایج کشفیات این سه محقق به توضیح علت ناتوانی بیماران مبتلا به آلزایمر در تشخیص محیط اطراف کمک می‌کند.
جان او کی‌یف متولد ۱۹۳۹ در شهر نیویورک، دارای مدرک دکتری روانشناسی فیزیولوژیک از دانشگاه مک‌گیل در مونترال کانادا، محقق و استاد علوم اعصاب در دانشگاه کالج لندن است.
می بریت موزر متولد ۱۹۶۳ در فسناواگ نروژ، محقق علوم اعصاب و از بنیانگذاران موسسه سیستمهای علوم اعصاب کاولی و مرکز بیولوژی حافظه (KI/CBM) در دانشگاه علم و فناوری نروژ (NTNU) است.
ادوارد موزر نیز متولد ۱۹۶۲ الیوسند نروژ، محقق علوم اعصاب و از بنیانگذاران موسسه سیستمهای علوم اعصاب کاولی و مرکز زیست‌شناسی حافظه (KI/CBM) در دانشگاه علم و فناوری نروژ (NTNU) است.
نیمی از جایزه نقدی هشت میلیون کورون سوئد (یک میلیون و ۲۰۰ هزار دلار) به او کی‌یف و نیم دیگر بطور مشترک به زوج موزرها خواهد رسید.
این سه تن از میان ۲۶۳ نامزد دریافت جایزه نوبل انتخاب شدند.
ما چگونه می‌دانیم که کجا هستیم و چگونه راهمان را پیدا می‌کنیم یا چگونه این اطلاعات را به شکلی ذخیره می‌کنیم که در زمان بعد در همان راه به سرعت بتوانیم آنها را بازیابی کنیم؟ نوبل پزشکی امسال به کشف سیستم مکانیابی یا همان جی‌پی‌اس داخلی در مغز اختصاص یافته که در حقیقت پایه‌ای سلولی را برای عملکرد شناختی بیشتر نشان می‌دهد.
در سال ۱۹۷۱ جان او کی‌یف اولین بخش از این سیستم مکانیابی را شناسایی کرد. وی نوعی سلول عصبی را در هیپوکامپپ مغز شناسایی کرد که همیشه زمانی که موش با یک محل خاص در اتاق روبرو می‌شد، فعال می‌گشت. سایر سلولهای عصبی در زمانی که موش در مناطق دیگر اتاق حضور داشت، فعال می‌شدند.
بیش از سه دهه بعد در سال ۲۰۰۵، می بریت و ادروارد موزر توانستند بخش کلیدی دیگری از سیستم جی‌پی‌اس مغز را شناسایی کنند. آنها نوع دیگری از سلول عصبی موسوم به «سلولهای شبکه» (grid cells) را کشف کردند که یک سیستم مختصات تولید کرده و موقعیت‌یابی دقیق و راه‌گشایی را ممکن می‌سازد. پژوهش متعاقب آنها نشان داد که چگونه مکان و سلولهای شبکه، تعیین موقعیت و مکانیابی را ممکن می‌سازند.
کشفیات او کی‌یف، می بریت و ادوارد موزر مشکلی را حل کردند که ذهن فلاسفه و دانشمندان را برای قرنها به خود مشغول داشته بود و آن، چگونگی نقشه‌سازی توسط مغز از محیط اطراف ما و چگونگی شناسایی راهها توسط انسان در محیطهای پیچیده است.
