چندین افتتاح نفتی در شرایط تحریم

 نفت در سال ۱۳۹۷ همانند همیشه سالی پر فراز و نشیب را طی کرد. به طوریکه هرچند به دلیل سایه انداختن مسائل سیاسی بر نفت کفه ترازو به سمت اتفاقات ناخوشایند سنگین بود اما نمی‌توان از اتفاقات خوشایند این صنعت در کشورمان از جمله خودکفایی در تولید بنزین چشم پوشی کرد.

افزایش بی سابقه مصرف بنزین در کشور در ایام نوروز نخستین خبر مهم نفتی سال ۱۳۹۷ را به دوش کشید. به طوری که در پنجمین روز از نوروز سال مذکور شاهد رشد ۲۵ درصدی مصرف بنزین در کشور بودیم. در این روز مصرف بنزین به ٩٣ میلیون و ٤٠٠ هزار لیتر رسید که نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۶، ٢٥ درصد رشد داشت.

در بیستمین روز این ماه شاهد حضور پررنگ‌تر روس‌ها در صنعت کشور نیز بودیم. در این راستا بعد از رونمایی از قراردادهای جدید نفتی توسط ایران، شرکت‌های روسی به مرور زمان پای میز مذاکره نشستند و در این راستا شرکت‌های لوک اویل، روس‌نفت، زاروبژنفت، تات‌نفت، گازپروم و گازپروم نفت با شرکت ملی نفت ایران تفاهم‌نامه هم امضا کردند.

خرید نفت ایران توسط روسیه روی دیگر سکه تعاملات نفتی دو کشور است و در دیداری که بین بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان و الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در اواخر سال ۱۳۹۵ صورت گرفت قرار شد نفت ایران به یک شرکت روسی و برای مقاصد خارج از روسیه فروخته شود و ۵۰ درصد پول فروش نفت به روسیه به صورت نقدی تحویل ایران داده و ۵۰ درصد دیگر صرف خرید کالا و خدمات از روسیه شود که این موضوع نیز در مرحله اجرا قرار گرفت.

دریچه جدیدی که در فروردین‌ماه سال ۱۳۹۷ در تعاملات نفتی ایران و روس گشوده شده تمایل شرکت روسنفت به سرمایه‌گذاری در منطقه زاگرس بود. در این راستا یک سند رسمی دولت روسیه نشان داد شرکت روسنفت به سرمایه‌گذاری در نفت و گاز منطقه زاگرس در ایران تمایل دارد. طبق سند یاد شده که در یکی از پایگاه‌های اینترنتی دولت روسیه منتشر شده، از میانه ماه فوریه سال جاری میلادی، روسنفت قصد داشته فرصت‌های اکتشاف و تولید نفت در منطقه زاگرس را بررسی کند.

خروج آمریکا از برجام و واکنش زنگنه به آن

در سومین روز اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ قرارداد احداث خط لوله انتقال گاز ایرانشهر-چابهار میان دو وزارتخانه نفت و دفاع با هدف گازرسانی به جنوب استان سیستان و بلوچستان در وزارت نفت به امضا رسید. هدف از امضای این قرارداد، احداث خط انتقال گاز با هدف گازرسانی به صنایع و جمعیت خانگی چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان بود. علاوه بر این، اجرایی شدن صادرات گاز ایران به عمان نیز در گرو بهره‌برداری از این خط انتقال است.

این ماه ماهی بود که در پانزدهمین روز آن دلیل حادثه سانچی در آن مشخص و اعلام شد تغییر مسیر کشتی چینی علت اصلی حادثه بود. همچنین وعده امضای هفت قرارداد نفتی تا پایان سال در هفدهم این ماه از سوی غلامرضا منوچهری، معاون سابق مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور مهندسی و توسعه داده شد.

در اواخر اردیبهشت‌ماه بود که آمریکا از برجام خارج شد و اعلام کرد نفت ایران را تحریم خواهد کرد. اتفاقی که بیژن زنگنه به آن واکنش نشان داد و در بیست و یکم اردیبهشت‌ماه گفت: معتقدم با خروج آمریکا از برجام اتفاق قابل ذکری برای صادرات نفت و میعانات گازی ما رخ نخواهد داد و درآمدهای ارزی کشور طبق آنچه در بودجه است، تأمین خواهد شد.

تلاش عربستان برای گرفتن جای نفت ایران

در نهمین روز سومین ماه سال ۱۳۹۷ بود که بعد از به گوش رسیدن زمزمه‌های توتال برای خروج از قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، زنگنه به صورت رسمی اعلام کرد به این شرکت فرانسوی ضرب‌العجل ۶۰ روزه برای تصمیم‌گیری می‌دهد. در روزهای پایانی خردادماه نیز منوچهری از از جایگزینی شرکت چینی سی ان پی سی با توتال در صورت خروج توتال از قرارداد خبر داد.

نیمه‌های خردادماه نیز خبر صف کشیدن کامیون‌های عراقی پشت مرزهای ایرانی برای سوآپ نفت کرکوک منتشر شد. در این ماه بود که اقدامات عربستان برای همکاری با آمریکا جهت خارج کردن نفت ایران از بازار آغاز شد و این کشور اعلام کرد حاضر است تولید خود را برای جبران خلأ نفت ایران در بازارهای جهانی افزایش دهد.

به مدار آمدن فاز دوم ستاره خلیج فارس

نخستین روز تابستان همزمان شد با نشست ١٧٤اوپک و تمدید تعهد کاهش تولید و افزایش یک میلیون بشکه‌ای عرضه به بازار با هدف پایبندی صد درصد اعضا به تعهد، به جای پایبندی ١٥٠درصدی. این درحالی بود که آمریکا تهدیدات خود را آغاز کرده بود و مشتریان نفتی ایران را تهدید می‌کرد درصورتی که خرید نفت از ایران را ادامه دهند آن‌ها را تحریم خواهد کرد. ترامپ که با این اقدام باعث اختلال در بازار و بالا رفتن قیمت نفت شده بود اعضای اوپک را خطاب قرار داد و از آن‌ها خواست قیمت نفت را کاهش دهند.

تهدیدات امریکا درحالی صورت می‌گرفت که ایران گام‌های خود برای خودکفایی در بنزین را آغاز کرده بود و در هفتمین روز تیرماه سال ۱۳۹۷، فاز دوم پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان، با حضور رئیس جمهوری افتتاح شد. در همان روزها بازار ارز با نوسان مواجه شده بود و شرکت‌های پتروشیمی موظف بودند ارز صادراتی خود را وارد بازار کنند. تصمیمی که همه واحدهای پتروشیمی با آن موافق نبودند.

نقش پررنگ پتروشیمی‌ها در بازار ارز

اوایل مردادماه سال ۱۳۹۷ در اوج نوسانات ارزی بازار، شرکت‌های پتروشیمی از وجود دلالان در سامانه نیما گله کردند و بر این باور بودند دلالان در این سامانه هزاران میلیارد سود می‌برند. در یازدهم همین ماه پرونده افزایش قیمت یا سهمیه‌بندی بنزین بسته و به صورت رسمی اعلام شد سرنوشت بنزین در سال ۱۳۹۷ تغییری نخواهد یافت. در اواسط همین ماه بر اساس بسته جدید ارزی که توسط مدیرکل بانک مرکزی رونمایی و اجرایی شد، شرکت‌های پتروشیمی موظف شدند ارز خود را در بازار ثانویه عرضه کنند که این کار با نرخ ۸۰۸۰ آغاز شد. آخرین خبر نفتی مردادماه نیز به ترک بازار نفت ایران توسط توتال اختصاص یافت.

تکلیف رهبر برای وزارت نفت

تابستان سال ۱۳۹۷ با تکلیف ابلاغی مقام معظم رهبری به وزارت نفت مبنی بر پیگیری کاهش مصرف بنزین توسط این وزارت خانه به پایان رسید.

اوضاع خوب قاچاق بنزین

در دومین روز مهرماه درحالی زنگنه اعلام کرد خواب آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران تعبیر نمی‌شود که ترامپ دوباره برای خریداران نفت ایران خط و نشان کشید. البته بعد از خط و نشان کشیدن آقای رئیس جمهوری بود که ۱۱۰ شرکت اروپایی برای حضور در صنعت نفت ایران اعلام آمادگی کردند. در این روزها معضل قاچاق بنزین به اوج خود رسیده بود در حالی که دولت روزانه ۳۵ میلیون دلار یارانه بنزین پرداخت می‌کرد.

آغاز تحریم‌های نفتی با عرضه نفت در بورس گره خورد

می‌توان گفت آبان‌ماه یکی از مهم‌ترین ماه‌ها برای صنعت نفت بود. در این ماه آمریکا یک روز قبل از تاریخی که برای آغاز تحریم‌های نفتی علیه ایران اعلام کرده بود به هشت مشتری نفت ایران معافیت داد. از سوی دیگر بورس بالاخره نفتی و در دو مرتبه نفت خام در بورس عرضه شد. همچنین شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی از بازگشت قطعی کارت سوخت به چرخه سوخت‌گیری خبر داد.

کارت سوخت بازگشت

در آذرماه بود که اجلاس ۱۷۵ اوپک برگزار شد. اجلاسی که اعضا در آن متعهد به کاهش تولید شدند اما ایران به دلیل تحریم‌ها از این تصمیم معاف شد. همچنین در این ماه شاهد آغاز فرآیند ثبت نام کارت سوخت المثنی بودیم با این حال وزیر نفت تاکید کرد که بحث سهمیه‌بندی بنزین مطرح نیست.

قطع واردات بنزین

دی‌ماه سرشار از خبرهای خوش بنزینی بود. در این ماه تولید بنزین در کشور مرز صد میلیون لیتر در روز را رد کرد و اعلام شد واردات بنزین به کشور از مهرماه متوقف شده است. سومین عرضه نفت در بورس نیز صورت گرفت که بی مشتری ماند.

فاز سوم ستاره هم به مدار آمد

وزیر نفت در سومین روز بهمن ماه از به نفت رسیدن چاه اکتشافی در جزیره مینو و پیشی گرفتن ایران در برداشت از میدان گازی پارس جنوبی از قطر خبر داد. بورس انرژی برای نخستین بار میزبان معیانات گازی شد اما نفت باز هم در بورس بی مشتری ماند. فاز سوم ستاره خلیج فارس در این ماه با حضور روحانی افتتاح و خبر صادرات بنزین و گازوئیل توسط ایران نیز اعلام شد.

پرونده نفت با افتتاح بسته شد

پرونده نفت ایران در سال ۱۳۹۷ با افتتاح رسمی فازهای ۱۳ و ۲۲ تا ۲۴ میدان گازی پارس جنوبی بسته شد. هر یک از دو طرح توسعه برای برداشت و فرآورش ۵۶ میلیون مترمکعب گاز غنی از میدان مشترک، ۲۹۰۰ تن گاز مایع (ال پی جی)، ۲۷٥٠ تن اتان، ۷۵ هزار بشکه میعانات گازی و ۴۰۰ تن گوگرد طراحی شده است.