آیت‌الله فاضل‌لنکرانی:«بیت‌کوین» اشکال فقهی دارد

 آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در نشست علمی"بیت‌کوین از منظر فقه" که در سالن جلسات مرکزی فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، اظهار داشت: مسائل محدثه باید به‌صورت دقیق و سنجیده‌ای در حوزه علمیه بررسی شود.

وی با اشاره مسئله بیت‌کوین افزود: پول در منطق اقتصادی تعریف خاص خود را دارد، پول در تعریف کلی آن چیزی بوده که به‌جای کالا قرارگرفته و به‌وسیله آن محصول و یا کالا خریداری می‌شود.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: در دنیای اقتصاد و پشتوانه پول رایج، دولت متبوع آن است، اما این سؤال در بیت‌کوین مطرح می‌شود که پشتوانه چنین پولی چه‌چیزی است. در اقتصاد و بازار نیز پول جای کالا نشسته و به‌وسیله آن معامله اتفاق می‌افتد، تفاوتی ازنظر فقهی بین پول فیزیکی و دیجیتالی نیست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: پشتوانه داشتن مهم‌ترین معیار و مصداق پول در هر کشور و اقتصادی است، در حال حاضر سرمایه بیت‌کوین بالغ‌بر 200 میلیارد دلار بوده که در صورت خروج این مبلغ از این شرکت دیگر این شرکت هیچ اعتباری نمی‌تواند داشته باشد.

وی ادامه داد: طبق فقه شیعی غرر و خطر در انجام معامله مورد نهی و اشکال واقع شده است، ازنظر فقهی معامله در بیت‌کوین ضرر و خطر داشته و از این نظر دارای اشکال اساسی است، یکی از اشکالات مهم بیت‌کوین این است که به‌جای سرمایه موجود در بیت‌کوین هیچ‌گونه پشتوانه‌ای در نظر گرفته نشده و در این شکل از معامله به‌جای معاوضه فقط کد و رمزی به‌جای دلار به افراد دخیل در آن داده می‌شود.

آیت‌الله فاضل لنکرانی با اشاره به برخی از اشکالات دیگر بیت‌کوین خاطرنشان کرد: ازنظر علم اقتصاد معامله‌ای درست بوده که در آن به دو طرف معامله سودی نصیب شود اما در این شکل از معامله طرف عوضی وجود نداشته و اعتبار آن را هم نه می‌توان مال دانست و نه نام پول بر آن نهاد.

وی تأکید کرد: بیت‌کوین حباب ارزی بوده و ممکن است در یک‌لحظه به‌صورت کامل از بین برود، این شکل از اقتصاد و معامله در حکم اکل مال بالباطل است، بیت‌کوین شباهت زیادی به قماری داشته که فرد در آن پول و دارایی خود را داده اما چیزی در آن نصیبش نمی‌شود.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: یکی از اشکالات اساسی بیت‌کوین این است که در آن صدق معامله به‌عنوان یکی از مصادیق مهم معامله درست در فقه اسلامی وجود ندارد بنابراین نمی‌توانیم ازنظر فقهی بر درستی آن صحه بگذاریم، در بیت‌کوین تبانی بر اصل مفهوم مال صورت می‌گیرد اما در حقیقت بیرونی ماجرا خبری از پول و مال نیست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه در ادامه اشکالات فقهی بیت‌کوین تصریح کرد: ازآنجایی‌که مقصد پول در بیت‌کوین مشخص نیست به‌راحتی می‌توان در آن دست به پول‌شویی زد، متأسفانه بیت‌کوین در کشورهای متمدن ارزش و جایگاهی ندارد و اغلب 100 هزار کاربر آن را مردم کشورهای جهان سوم تشکیل داده‌اند، مشکل بیت‌کوین این است که یک فرد نمی‌داند چگونه باید سرمایه خریداری‌شده خود را برگرداند.