به جای کوپن، پول بدهید!

 مجلس در بررسی بودجه سال آینده طرح "کالابرگ‌های الکترونیک" را تصویب کرد که نوعی یارانه کالایی محسوب می‌شود که به اعتقاد یک اقتصاددان این طرح نسبت به دادن یارانه‌های ارزی بهتر است اما بهترین گزینه برای کمک به مردم در این شرایط افزایش یارانه‌های نقدی است.

 دادن یا ندادن یارانه همیشه محل اختلاف اقتصاددانان نهادگرا با بازارگرایان بوده است. اما در شرایط فعلی که قدرت خرید طبقات ضعیف و چه بسا متوسط جامعه روز به روز در حال افول است، تقریباً همه اقتصاددانان از هر دو جناح اصلی اقتصاد از دادن یارانه به شهروندان برای افزایش قدرت خریدشان موافقند و فقط در نوع اعطای این یارانه‌ها اختلاف نظر وجود دارد.

واقعیت این است که دادن یارانه روی برخی کالاها یا ارز واردات کالا همانند آن چه در حال حاضر انجام می‌شود باعث ایجاد فضاهایی برای فساد و تقلب می‌شود. معروف‌ترین این تقلبات، واردات کالاهای یارانه‌ای از سویی و صادرات آن از سوی دیگر بود که خود باعث اتلاف منابع زیادی شد.

چرا یارانه‌های ارزی به اهداف خود نمی‌رسد؟!

برای فهم این نکته کافی است بدانیم که علی‌رغم تلاش دولت برای تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی، بنا به برخی گفته‌های کارشناسی تورم این کالاها به ۵۰ درصد هم می‌رسد. یعنی اینکه یارانه‌های دولت به اهدافش که کنترل قیمت کالاهای اساسی بوده، نرسیده است.

حالا هم مجلس شورای اسلامی طرحی را تصویب کرده که در بندی از آن دولت به دادن "کالابرگ‌های الکترونیک" به مردم مکلف شده است. با اینکه این طرح از یارانه ارزی هدفمندتر به نظر می‌رسد اما یک اقتصاددان معتقد است که بهترین گزینه برای پرداخت یارانه به مردم همان شیوه نقدی است.

علی سرزعیم - عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی - با بیان اینکه توزیع کوپن به نسبت دادن یارانه ارزی ایده بسیار بهتری است، گفت: در شرایط فعلی دولت هزینه زیادی را بابت دادن یارانه به ارز برای واردات کالاهای اساسی پرداخت می‌کند که خیلی روشن است که با این گرانی‌ها این یارانه به مردم نمی‌رسد.

یارانه نقدی تورم‌زا نیست

این استاد دانشگاه با اینکه ایده کوپن را از دادن یارانه به ارز بهتر می‌داند اما بهترین ایده را توزیع یارانه به صورت نقدی ارزیابی و اظهار کرد: در این صورت دیگر تبعات توزیع کوپن که محدود کردن قدرت انتخاب یا مسائل دیگری مانند صف‌های عریض و طویل است را هم نخواهیم داشت.

برخی اقتصاددانان اعتقاد دارند که دادن یارانه‌های نقدی به مردم در این شرایط تورمی باعث افزایش تورم و در نهایت کاهش قدرت خرید مردم خواهد شد؛ اما این استاد دانشگاه معتقد است که "اعطای یارانه‌های نقدی در این شرایط نمی‌تواند تورم‌زا باشد، چراکه همین حالا هم دولت ارز خود را در بازار آزاد می‌فروشد و ریال جمع می‌کند؛ بنابراین اگر قرار بوده تورمی از این راه به وجود آید تا حالا به وجود آمده است.

سرزعیم با اشاره به شرایط سخت اقتصادی کشور درباره نحوه پرداخت یارانه‌های دولتی به مردم ادامه داد: واقعیت این است که تا همین حالا هم تورم اثر خود را گذاشته و قدرت خرید طبقات ضعیف کاهش پیدا کرده است؛ در چنین شرایطی دولت باید گزینه یارانه‌های نقدی و یا یارانه‌های کالایی را در دستورکار قرار دهد.

به گزارش ایسنا، نمایندگان مجلس در نخستین روز کاری هفته جاری (یازدهم اسفند) با اختصاص ۱۴ میلیارد دلار برای تأمین کالاهای اساسی و دارویی با نرخ ارز ترجیحی موافقت کرده و مصوب کردند که دولت از کوپن الکترونیکی برای تأمین کالاهای اساسی استفاده کند.