ردپاي قاچاق در گراني گوشت

در ما‌ه‌هاي گذشته قیمت گوشت قرمز به طور فزاينده‌اي روند افزايشي به خود گرفت؛ به گونه‌اي كه قيمت اين محصول پروتئيني مصرفي خانوارها تبديل به چالشي جدي براي مردم و همچنين دولت شده است. اين افزايش قيمت‌ها به نحوي بوده كه برخي از مسئولان نيز قيمت‌ها را در بازار غير قابل قبول مي‌دانند. در همين راستا چندي پيش منصور پوریان ريیس شورای تامین کنندگان دام کشور در این باره با بیان اینکه قیمت‌های گوشت قرمز در سطح بازار، قابل قبول نیست، گفته بود كه همه اصناف با قیمت فعلی گوشت قرمز مخالف هستند. اين مقام مسئول از قاچاق گسترده دام به‌ویژه دام‌های مولد خبرداده و گفته بود كه همزمان با ممنوعیت صادرات، پدیده شوم قاچاق در دام ایجاد شد، برای جلوگیری از قاچاق باید ممنوعیت صادرات برداشته شود. در همين زمينه ريیس اتحادیه گوشت گوسفندی نيز پيش‌تر از آن بيان كرده بود كه با توجه به نزدیک شدن به پایان سال، مقدار دام پیش‌بینی شده برای سال ۹۷ در حال اتمام است همچنین به دلیل ذبح‌های زیادی که در اعیاد صورت گرفته، همه بر بازار تاثیر گذاشته است. اگر جلوی قاچاق دام گرفته نشود باید در انتظار افزایش بیشتر قیمت باشیم. گفته‌هاي مسئولان حاكي از اين است كه يكي از بزرگ‌ترين معضلات در خصوص وضعيت قيمت گوشت قرمز در كشور موضوع قاچاق دام است. با وجود اينكه بارها فعالان اين حوزه نسبت به کمبود دام هشدار داده بودند اما به نظر مي‌رسد كه توجهي به اين هشدارها نشده و هيچ گونه اقدامي در اين زمينه صورت نگرفته و در حال حاضر با قيمت‌هاي غيرواقعي در بازار گوشت قرمز مواجه هستيم.

دامداران مقصر نيستند

بيشترين واردات گوشت قرمز در كشور ما از کشورهای برزیل، ترکیه، امارات و استرالیا صورت مي‌گيرد. علیرضا عزیزالهی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران، روز گذشته در خصوص گراني گوشت در كشور اعلام کرد: «کمبود گوشت قرمز و قاچاق دام زنده از عوامل اصلی گرانی گوشت قرمز است که البته هیچ ارتباطی به دامداران ندارد؛ چرا که دام زنده کالایی نیست که بتوان آن را نگه داشت و عرضه نکرد. البته در برخی مواقع ممکن است عرضه عشایر با توقفی کوتاه‌مدت مواجه شود اما به‌طور كلي همواره عرضه از سوی آن‌ها در زمان‌های مشخصی متوقف می‌شود و به امسال و سال گذشته اختصاص ندارد». در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز در بازار به حدود ۹۰ هزار تومان رسیده و در برخی مناطق نيز قیمت بعضی از قسمت‌های گوشت قرمز بالاتر از ۱۰۰ هزار تومان است. اين در حالي است كه پيشتر، بسیاری از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی ارزان شدن گوشت در هفته جاري را وعده داده بودند. اين مسئولان گفته بودند كه با توجه به برنامه‌ریزی‌ها برای عرضه بیشتر گوشت قرمز منجمد و تازه وارداتی و تولید داخل، قيمت گوشت قرمز كاهش خواهد يافت، اما تا به حال شاهد هيچ كاهش قيمتي در اين محصول پروتئيني نبوده‌ايم.

جايگزيني براي گوشت قرمز نيست

مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران همچنين گفت: در زمینه تولید و تامین گوشت قرمز محدودیت وجود دارد و در زمینه هر کالایی چنین محدودیتی وجود داشته باشد بازارش با مشکل مواجه شده و به هم می‌ریزد. از دهه‌های گذشته مسئولان اعلام می‌کردند که با توجه به محدودیت در تولید و تامین گوشت قرمز، مردم را به سمت مصرف گوشت سفید سوق دهیم اما مشاهده می‌کنید که با وجود رسیدن سرانه مصرف گوشت مرغ به ۲۹ کیلوگرم و ۵.۵ کیلوگرم برای گوشت ماهی، همچنان تقاضا برای گوشت قرمز کاسته نشده و مردم آن را با چیز دیگری جایگزین نکرده‌اند، چرا که هم‌اکنون سرانه مصرف گوشت قرمز بیشتر از ۱۱ کیلوگرم است. کشور با توجه به افزایش جمعیت توان پاسخگویی به این میزان تقاضا در زمینه گوشت قرمز را ندارد. با واردات نیز نمی‌توان نیاز بازار داخلی را پاسخ داد چرا که در همه دنیا تجارت گوشت قرمز بسیار سخت و محدود صورت می‌گیرد، البته مسئولان در تلاشند تا بیشترین میزان ممکن را وارد کنند اما همین کمبودهاست که بازار را با مشکل مواجه می‌کند. قاچاق دام زنده به عنوان یکی دیگر از عوامل گرانی گوشت قرمز است.

به سادگی نمی‌توان جلوی قاچاق را گرفت و امسال یکی از دلایل افزایش قیمت بی‌حد و اندازه گوشت قرمز، قاچاق دام زنده است که به اذعان بسیاری از مسئولان پنج برابر سال گذشته شده است. البته با توجه به طولانی بودن مرزهای آبی و خاکی، کنترل آن بسیار سخت و تقریبا ناممکن است چرا که ۲۰۰۰ کیلومتر مرز آبی و ۴۰۰۰ کیلومتر مرز خاکی در جنوب و غرب کشور داریم. سخت بودن مبارزه با قاچاق کالا و ارز دلیل این نمی‌شود که با آن برخورد نشود و به زور اسلحه نمی‌شود جلوی آن را گرفت بلکه باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که قاچاق صرفه اقتصادی نداشته باشد.

تداوم قاچاق دام زنده

از آنجايي كه قاچاق دام زنده از مرزهاي كشورمان به ميزان قابل توجهي صورت مي‌گيرد، لزوم رسيدگي به اين وضعيت و مبارزه با قاچاق در اين حوزه به شدت احساس مي‌شود. در هفته‌هاي گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت خواستار تشدید نظارت و کنترل بر قاچاق دام زنده توسط دستگاه‌های متولی در ۹ استان‌ مرزی کشور شد. طبق گزارش اين وزارتخانه، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در نامه‌ای به سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان وخراسان جنوبی اعلام کرد كه با لحاظ شرایط کنونی و شرایط اقلیمی و جغرافیایی آن استان‌ها با حساسیت بیشتری قاچاق دام زنده توسط دستگاه‌های نظارتی و متولی، تحت کنترل و نظارت قرار گیرد. در بخشی از این نامه درباره ضرورت تشدید نظارت بر قاچاق دام زنده، آمده است: «با توجه به گزارشات متعدد واصله در خصوص افزایش مستمر قیمت گوشت قرمز متاثر از تداوم قاچاق دام زنده، به خصوص دام سبک به خارج از کشور توسط برخی افراد سودجو و فرصت‌طلب، ضروری است مبادی مرزی، خروجی و محورهای مواصلاتی با حساسیت بیشتری توسط دستگاه‌های نظارتی و متولی تحت کنترل و نظارت قرار گیرد. حسب تاکیدات صورت گرفته و سیاست‌های تبیین شده ابلاغی طی بخشنامه‌های متعدد مشعر بر جلوگیری از افزایش قیمت کالاها به ویژه اقلام اساسی، سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌های مرزی باید ضمن هماهنگی با استانداری، تعزیرات حکومتی و فرماندهی نیروی انتظامی، تدابیر لازم را جهت تشدید کنترل مبادی خروجی برای جلوگیری از قاچاق دام زنده معمول و مورد اجرا قرار دهند».

ميزان واردات گوشت درسال۹۷

ريیس کمیسیون کشاورزی در اوايل ماه جاري از واردات ۱۲۶ هزار تن گوشت به كشور در سال 97 خبر داد. وي در اين خصوص گفت كه این در حالی است که در سال گذشته طی ۱۲ ماه ۱۱۱ هزار تن گوشت وارد کرده‌ایم و واردات گوشت ایران طی ۱۰ ماه اخیر بیشتر از واردات گوشت در کل سال گذشته بوده است. احمدعلی کیخا درباره علل افزایش قیمت گوشت و مرغ به مهر گفته بود: «به نظر من علت افزایش قیمت گوشت و مرغ دلایل متعددی دارد که یکی از دلایل آن افزایش نرخ ارز است. با کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ ارز، قیمت گوشت افزایش یافت و تمایل به صادرات محصولات کشاورزی نسبت به گذشته افزایش یافته است. قیمت گوشت از منظر هزینه‌های تولید و در مقایسه با قیمت گوشت در بازارهای بین‌المللی زیاد نیست اما از منظر توان پرداخت مصرف‌کننده داخلی بالاست. برای حل این مشکل باید مجموعه‌ای از اقدامات انجام شود. وزارت جهاد کشاورزی به دنبال افزایش میزان واردات گوشت با ارز دولتی است تا التهاب بازار فروکش کند. یارانه‌ای که ما به کشاورز خارجی می‌پردازیم و گوشت را خریداری می‌کنیم بهتر است به تولیدکننده داخلی پرداخت شود تا میزان تولید افزایش یابد. باید مشخص شود به چه میزان دام به خارج از کشور صادر می‌شود و چه نوع دامی به خارج از کشور می‌رود؛ در حال حاضر دام‌های مولد ما صادر می‌شود و هیچ کنترلی بر این امر وجود ندارد که تهدیداتی را در دراز مدت برای امنیت غذایی کشور ایجاد می کند». البته رييس كميسيون كشاورزي نيز يكي از دلايل قيمت گوشت را قاچاق دام زنده مي داند.

مبارزه با قاچاقچيان

با توجه به آنچه كه گفته شد قاچاق دام زنده يكي از مهم‌ترين دلايل افزايش قيمت گوشت در كشور برآورد شده كه به نظر مي‌رسد بايد در اين خصوص اقدامات جدي از سوي مسئولان صورت گيرد. در اين زمينه جانشین فرمانده ناجا گفته است: نیروی انتظامی با قاچاقچیان و کسانی که با نیازهای اساسی مردم بازی می‌کنند، برخورد قاطع و بدون مسامحه خواهد داشت. سردار ایوب سلیمانی در اين خصوص اظهار كرده است كه درباره قاچاق دام زنده صحبت‌های بسیاری مطرح شده که بسیاری از این صحبت‌ها و اظهارات غیردقیق و غیرواقعی بوده اما کم کم و با گذشت زمان وقتی به صورت دقیق‌تر به این موضوع پرداخته شد، اعداد و ارقام واقعی‌تر اعلام شد. از ابتدای سال، برای مبارزه با قاچاق دام زنده، برنامه‌های عملیاتی توسط پلیس تدوین و این برنامه‌ها به همه یگان‌های مرزی و انتظامی به ویژه در مرزهای جنوبی و غربی ابلاغ شد. در ۱۰ ماهه سال جاری، کشفیات قاچاق دام زنده، رشد ۱۶ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال قبل داشته که این میزان ۱۶۴ هزار راس بوده و کشفیات به لحاظ وزنی نیز بیش از سه هزار تن هستند. مبارزه با قاچاق دام زنده یکی از برنامه‌های اولویت دار پلیس در سال جاری بوده به طوری که این موضوع را به یگان‌های مرزی و انتظامی ابلاغ کرده‌ایم و ایستگاه‌های ایست و بازرسی نیز فعال است، این در حالی است که همه گذرگاه‌های مرزی را کنترل می‌کنیم.