:« واقعيت اين است كه بحث هاي بسيار جدي درطالبان ودولت مركزي وجوددارد. ازاين سه محور شانس اول به خليل زاد(نماینده ویژه آمریکا برای مذاکرات صلح افغانستان) مي‌رسد زيرا طالبان زماني كه قدرت داشت، مورد حمايت پاكستان،عربستان سعودي وامارات بوده ودرحال حاضرازكمك ها مالي وفكري ،سياسي آن ها استفاده مي كند».
مدتي بود كه رايزني‌هاي زيرپوستي با طالبان انجام مي‌شد و برخي تحركات، راهبردي عميق و جديد براي تغيير موضع نسبت به اين گروه را خبر مي‌داد. اين وضعيت ادامه داشت تا اينكه داعش به كمك آمريكا به افغانستان نفوذ كرد و ايران و روسيه از اين اقدام احساس خطر كردند و براي ايستادگي در برابر داعش برنامه‌هاي صلح در افغانستان را پيگيري كردند كه در اين ميان ناچار شدند تا با طالبان نيز به گفت‌وگو بنشينند. در همين راستا چندي پيش علي‌شمخاني به عنوان دبيرشوراي‌عالي كشورمان به افغانستان رفت و بعد ازآن نيز عباس عراقچي براي رايزني‌هاي بيشتر در اين كشور همسايه حاضر شد كه روز گذشته دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان در اين زمينه توضيحات جديدي را ارائه كرد. علی شمخانی در حاشیه همایش بین المللی دفاع و امنیت در غرب آسیا در جمع خبرنگاران اظهار داشت: فهرستی که درباره خروج آمریکایی‌ها از پیمان‌های مختلف بین المللی و در شعار‌های انتخاباتی ترامپ بود، هیچ‌کدام از آن‌ها تاکنون محقق نشده است. وی ادامه داد: ایران راهبرد مأیوس‌سازی آمریکا و عدم تسلیم را اتخاذ کرده است؛ البته ایران نیرویی در منطقه ندارد که بخواهد آن را خارج کند، بلکه فقط نیروهای مستشاری بودند که آن‌ها هم فقط مشاوره انجام می‌دادند، چون ملت‌های عراق، سوریه، افغانستان و یمن خودشان از کشور خود دفاع می‌کنند، پس ما هیچ نیروی نظامی در منطقه نداریم. دبیر شورای عالی امنیت ملی افزود: مساله دیگری که باید به آن توجه کنیم، این است که ایران هیچ سیگنال و پیامی برای مذاکره با آمریکا نداده است؛ از این گذشته، آمریکایی‌ها هم ثابت کرده‌اند که قابل اعتماد نیستند و این را تاریخ مذاکرات تایید می‌کند اما در مقابل، این آمریکایی‌ها هستند که پیام می‌دهند و برای مذاکره اعلام آمادگی می‌کنند. شمخانی درباره مذاکرات ایران با طالبان و دولت افغانستان هم گفت: ایران به دنبال کمک به دولت افغانستان برای تحقق ثبات است؛ چون طالبان به دنبال این است که بتواند با دولت این کشور به مصالحه برسد؛ بنابراين جمهوری اسلامی نیز با نیت صلح‌طلبی و عدم سلطه‌گری می‌خواهد به دولت افغانستان کمک کند تا آن‌ها به یک فرمول برای صلح و ثبات دست یابند. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر ائتلاف ایران، روسیه و ترکیه در زمینه مسائل سوریه بيان کرد: ما روند مذاکرات آستانه را دنبال می‌کنیم و بعد از سرکوب تروریست‌ها اقدام مشترکی میان طرفین در حال اجراست تا بتوانند در روند تکمیل قانون اساسی و واگذاری قدرت به مردم همکاری داشته باشند؛ این همکاری به دلیل پیروزی‌های اخیر فراهم شده است البته در شرق فرات موضوع پیچیده‌تر است و نیاز به مذاکرات بیشتری میان طرفین احساس می‌شود. شمخانی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر استقبال سایر کشورها از همایش دفاع و امنیت در غرب آسیا گفت: حضور گسترده نمایندگان کشور‌های مختلف در این همایش نشان‌دهنده انزواناپذیری ایران است. در واقع این همایش بهترین نمونه برای نشان دادن ناکارآمد بودن راهبرد آمریکا در انزوای ایران است.دبیر شورای عالی امنیت ملی همچنین درباره پیشنهاد آمریکا در افغانستان برای مذاکره با ایران، بيان کرد: آن‌ها توسط نمایندگانی به ما اعلام کردند که آماده مذاکره با ایران هستند. اين گفته هاي شمخاني سبب شد تا به سراغ كارشناسان سياست‌خارجي و امنيتي برويم تا نظر آن‌ها را جويا شويم.اثر منفي يك آشفتگي
در همين راستا ولي ا... نانواكناري، عضو كميسيون امنيت ملي وسياست خارجي درپاسخ به سوال «قانون» مبني براينكه گفت‌وگوي ايران با طالبان تا چه اندازه مي‌تواندكارسازباشد،گفت:« ناامني‌هايي كه درداخل افغانستان ايجاد شده اثرات منفي روي كشور ما داشته است. اگربتوانيم امنيت را دركشورهاي همسايه ايجادكنيم، منافع هردوكشوردرآن لحاظ شده است».
وي اظهارداشت:«بخش چشمگيري از خاك افغانستان دردست طالبان است و بايد آن‌ها را وادار كرد تادرافغانستان آرامش وامنيت ايجاد كنند. اين آرامش وامنيت مي‌تواند اثرات مثبتي روي امورات تجاري، اقتصادي، سياسي وامنيتي منطقه داشته باشد».
نانواكناري معتقد است:« اين گفت‌وگوها وارتباطات مي توانداثرمثبتي درجهت امنيت درداخل كشورنيز داشته باشد».
وي گفت:« اميدواريم يك حاكميت ملي درداخل افغانستان ايجادشود تا با تامين امنيت وآرامش درآن كشور امنيت براي همسايگان نيز وجود داشته باشد».
اين عضو كميسيون امنيت ملي درباره فرضيه مذاكره با طالبان براي ضربه زدن به داعش گفت:«موضوع داعش،بحثي خارج ازكشورهاي افغانستان ،سوريه وعراق است و همه اقدامات داعش را قبول ندارند و حركت هاي آن ها رابه عنوان حركت‌هاي تروريستي مي دانندكه قابل مذاكره نيست زيرا داعش وابسته به بيگانگان وخشونت طلب است».
وي درباره موافقت افغانستان درخصوص گفت‌وگو باطالبان اظهارداشت :«بي‌شك ايران منافع ملي واقتدار نظام افغانستان را در نظرمي گيرد تا اين كشور بتواند به آرامش و ثبات درمنطقه برسد».
مذاكرات به ساير كشورها ارتباطي ندارد
نماينده مردم بابلسر درباره مخالفت هند نسبت به اين مذاكرات نيز گفت:«بعيد مي دانم اين موضوع ربطي به هند داشته باشدكه بخواهدآن‌را در دستوركار قراردهدونگراني داشته باشد».
نانواكناري درباره اينكه گفته مي شود نبايد به گروه تروريستي طالبان اعتماد كرد، اظهارداشت :«بحث اعتماد به طالبان مطرح نيست بلكه بحث همراه كردن آن‌ها براي رسيدن به آرامش وامنيت دركشور افغانستان وهمسايگان است».
افغانستان و سه كانون توجه
پيرمحمدملازهي، تحليلگر مسائل افغانستان وپاكستان نيز در پاسخ به سوال «قانون» مبني براينكه آياگفت وگوي ايران با طالبان مي تواندمشكلاتي را رفع كند،گفت:« سه كانون درحال كاركردن روي اين موضوع هستند. يكي ازكانون‌ها درجده و ابوظبي است كه نماينده آمريكا آن را پيگيري مي كند.كانون دوم در مسكو و مذاكرات روس‌ها بوده وكانون سوم ايران است».
وي افزود:« نگاه‌ها نسبت به اين كانون ها متفاوت است؛ به اين معنا كه ازيك طرف ايران به دنبال مذاكرات بين الافغان يعني ميان طالبان ودولت افغانستان است. ازطرف ديگر افغان‌ها دنبال اين هستند كه ابتكار عمل به دست بگيريم تاخارجي‌ها ديگر دخالت نداشته باشند.روس‌ها نيز اهداف خودشان رادنبال مي كنند».
ملازهي ادامه داد:« واقعيت اين است كه بحث هاي بسيار جدي درطالبان ودولت مركزي وجوددارد. ازاين سه محور شانس اول به خليل زاد(نماینده ویژه آمریکا برای مذاکرات صلح افغانستان) مي‌رسد زيرا طالبان زماني كه قدرت داشت، مورد حمايت پاكستان،عربستان سعودي وامارات بوده ودرحال حاضرازكمك ها مالي وفكري ،سياسي آن ها استفاده مي كند».
وي گفت:« براي ادامه مذاكرات بايدپيوندي بين مسكو وتهران برقرارشود؛ به دليل آنكه هردوطرف نگران نفوذ داعش در منطقه هستند زيرا داعش بامنافع ملي اين دوكشوردرتضاد است.پس بايد براي تنزل داعش به نوعي همكاري وهماهنگي درمنطقه وجود داشته باشد».
بستن دست داعش
اين كارشناس معتقد است :« اگر طالبان تقويت شود يا راه حلي پيداكردكه افغانستان به صلح وثبات برسد، ديگرداعش نمي‌تواند درمنطقه نفوذ داشته باشد». وي افزود:« به نظرمي رسد در اين بين محور تهران نه به عنوان تعيين كننده امادراين رابطه حايزاهميت است».
ملازهي درباره فرضيه كمك به طالبان براي ضربه زدن به داعش گفت:«برداشت‌ها اين است كه داعش بعد از شكست در عراق وسوريه درصدد اين است كه نيروهاي قومي خود را كه شامل ازبك‌ها،تاجيك‌ها و چيني ها هستند به شمال وغرب افغانستان منتقل كند كه اين مناطق جزو حوزه‌هاي امنيتي چين،روسيه وايران است وهمچنين اين سه كشوربا آمريكا دررقابت هستند. تصور اين است كه آمريكايي‌ها درآينده مي‌خواهنداز داعش براي كنترل ايران ،چين وروسيه استفاده كنندكه همچنين ظرفيت درمنطقه وجود دارد».
پيرمحمد ملازهي درباره موافقت دولت افغانستان با اين گفت‌وگو اظهارداشت:« ايراني ها اعلام كردندكه اين گفت‌وگو با اطلاع دولت افغانستان بوده است. طي سفري كه آقاي عراقچي به كابل وديدارهايي كه با آقايان اشرف غني وعبدا... عبدا... داشته، نشان مي‌دهدمذاكرات تهران با طالبان درباره چه محورهاي است».
وي افزود:« آنچه كه به صورت رسمي اعلام شده، اين است كه ايران به دنبال يك راه حل سياسي براي رسيدن افغانستان به صلح وثبات است». اين تحليلگر مسائل پاكستان و افغانستان ادامه داد:« شايعاتي نيز درباره ايران وروسيه نسبت به طالبان وجود دارد اما نمي‌دانم تا چه اندازه درست است».
اين كارشناس درباره نظر پاكستان درخصوص گفت‌وگوي فوق خاطرنشان كرد:«پاكستان خط خودش را دنبال مي‌كند، آن‌ها بيشتربه دنبال هماهنگي باآمريكا،عربستان وامارات هستند.همچنين آقاي خليل‌زاد به دنبال اين است كه طالبان را درقدرت باافغانستان شريك كند و مي‌خواهند13 ايالات و بخش‌هاي پشتون‌نشين وچند وزارتخانه راازآن طالبان كنند». وي معتقداست:« به نظرم آقاي خليل زاد به دنبال اين است كه طالبان را قانع كندتا بدون راه‌حل نظامي قدرت را به دست بگيرد، چون مي‌داند درقدرت نظامي شانسي وجود ندارد.او مي‌خواهد از قبايلي كه دارند،يك حزب سياسي تشكيل دهدو قانون اساسي را بپذيرند تاشريك قدرت حاكم شود. درواقع مي‌خواهدازاين طريق سياسي شانس خودش را امتحان كند».
پيرمحمدملازهي اضافه كرد:« 40سال است كه افغانستان درجنگ به سرمي برد؛ به همين دليل سازوكارهاي دموكراتيك درانتخابات آن‌ها وجود ندارد. دراين سال‌ها دوبار توسط شوروي سابق ودراواخر قرن20 توسط آمريكا به اشغال كامل درآمده است كه نمي توان ادعا داشت هرطرحي دراين كشور قابل اجراست و بي‌شك موانع زيادي وجود دارد».
طالبان تروريست نيست
ملازهي درباره اينكه گويا دولت هند با اين گفت‌وگوموافق نيست، گفت:«هندي‌ها درافغانستان سرمايه گذاري كرده‌اند و باتوجه به رقابتي كه با پاكستان دارند از نفوذ كافي درآنجا برخوردارهستند و بعيد مي دانم اعتراض نسبت به گفت وگوي ايران داشته باشند. شايدپاكستان اعتراض داشته باشد اما هندي ها ازگذشته با ايران مراوده داشته وزماني كه طالبان در قدرت بود ايران، هند و روسيه، جبهه‌هاي شمالي افغانستان را حمايت مي‌كردندودولت آقاي رباني را به جاي طالبان به رسميت شناخته بودند؛بنابراين نبايد هند نسبت به تلاش ها ايران ناراضي باشد».
وي درباره اعتماد به گروه طالبان اظهار داشت:«طالبان ديگر يك گروه تروريستي نيست بلكه داراي يك پايگاه اجتماعي از قبايل پشتون است كه نزديك 45 ميليون نفر جمعيت درمنطقه پاكستان وافغانستان دارد .درنتيجه نمي توان طالبان را ديگر يك گروه تروريستي ارزيابي كرد».
ملازهي خاطرنشان كرد:« بايدآن ها را به رسميت شناخت. اگر ايرانيان تا كنون باآن‌ها مراوده نداشته‌اند خط درستي را درپيش نگرفته بودند و امروز به اين نتيجه رسيده‌اند كه نفوذ درافغانستان بدون همكاري با طالبان وجود ندارد». ملازهي درباره موافقت دولت با اين مذاكرات نيز معتقد است :«مذاكرات با طالبان از گذشته وجود داشته اما توسط آقاي شمخاني علني شده است».
وي افزود:« اين مذاكرات درگذشته توسط سپاه انجام مي شده كه بي شك باهماهنگي وموافقت دولت بوده است».
ارسال نظر
