احتمال استفاده از رحم اجاره‌ای برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه برنامه جدید این سازمان برای حفاظت و احیای یوزپلنگ، ایجاد یک محیط محصور، بزرگ و حفاظت و تکثیر یوز به شکل نیمه طبیعی است، گفت: در صورت شکست در جفت‌گیری طبیعی و لقاح مصنوعی، گزینه انتقال جنین و رحم اجاره‌ای را مد نظر قرار خواهیم داد.

حمید ظهرابی در گفت و گو با ایسنا افزود: سعی داریم با ایجاد یک محیط محصور بزرگ جمعیت یوزپلنگ را به شکل نیمه طبیعی تحت مدیریت قرار و تعداد آن‌ها را افزایش دهیم. امیدواریم بتوانیم از موالید یوزپلنگ‌های موجود در پارک پردیسان برای ایجاد یک جمعیت نیمه طبیعی و معرفی آن به یکی از زیستگاه‌ها استفاده کنیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است سازمان حفاظت محیط زیست اقدام به زنده‌گیری یوزپلنگ از زیستگاه طبیعی کند، گفت: فعلا این برنامه را نداریم اما امکان دارد برای نمونه برداری ژنتیک از یوزهای موجود در طبیعت نسبت به زنده گیری اقدام کنیم چون به ژن یوزها نیاز داریم مخصوصا برای مناطقی که جمعیت‌ها به شکلی است که زادآوری یوز پایین آمده است. برای مثال در مورد یوزهایی که در یزد هستند حتما باید نسبت به برداشت نمونه اقدام کنیم تا بتوانیم ژن گونه را حفظ کنیم. به همین علت باید حداقل یک فرد از آن‌ها را زنده گیری کنیم و از آن اسپرم بگیریم و قبل از اینکه همه افراد این گونه از بین برود برای زادآوری از آن اقدام کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به پرسش دیگری در مورد احتمال استفاده از رحم اجاره‌ای یک ماده یوز آفریقایی گفت: به منظور تکثیر یوز در اسارت سطوح مختلفی را طراحی کرده‌ایم. سطح اول این است که یوزهای موجود در پردیسان به شکل طبیعی جفت گیری کنند. این جفت گیری بین «کوشکی» با «دلبر» یا بین «کوشکی» با «ایران» باشد.

وی ادامه داد: اگر در جفت گیری طبیعی یوزها موفق نشویم موضوع تلقیح مصنوعی مطرح می‌شود. بدین صورت که اسپرم‌هایی را که از «کوشکی» داریم به دو یوز ماده (دلبر و ایران) تزریق می‌کنیم و اگر با این شیوه موفق نشویم، راه سوم که انتقال جنین است را دنبال خواهیم کرد. در پروسه انتقال جنین در صورت نیاز می‌توانیم از رحم اجاره‌ای یک ماده یوز آفریقایی که تجربه بزرگ کردن فرزند را داشته است، استفاده کنیم اما هنوز به این سطح از کار نرسیده‌ایم.

ظهرابی تاکید کرد:‌ هر یک از این روش‌ها برای تکثیر یوزدر اسارت با ریسک‌هایی همراه است و میزان موفقیت در این روش‌ها حدود ۳۰ درصد است.

وی با تاکید بر اینکه برنامه اولیه سازمان حفاظت محیط زیست در مورد یوزها حفاظت از آنها در زیستگاه طبیعی است، گفت: هدف ما این است که در کنار حفظ یوزپلنگ در زیستگاه طبیعی از شیوه‌های جدید حفاظت از یوزپلنگ بهره ببریم و از همه فرصت‌ها و تجربیات موجود در دنیا برای حفاظت و احیای یوزپلنگ آسیایی استفاده کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به برگزاری کارگاه آموزشی یوزپلنگ که از دیروز(اول دی ماه) آغاز شده و امروز به پایان می‌رسد، اظهارکرد: کارگاه آموزشی روش‌های تکثیر و پرورش یوزپلنگ بخشی از یک سلسله کارگاه است و در راستای اجرای قرارداد سازمان محیط زیست با پژوهشکده محیط زیست به منظور تکثیر یوز در اسارت برگزار می‌شود.

وی ادامه داد: موضوع این کارگاه آموزشی بیشتر در مورد فراجمعیت‌ها یا زیستگاه‌های نیمه طبیعی بزرگ دنیا است که در آن یوزپلنگ تکثیر پیدا می‌کند. این کارگاه با حضور وینسنت وان درمو - مسئول بخش جمعیت یوز در موسسه حیات وحش در خطر انقراض (EWT) - برگزار می‌شود که از آفریقای جنوبی آمده و تجربیات خود را در مورد تکثیر یوز در اختیار متخصصان ایرانی قرار می‌دهد. آفریقای جنوبی تنها کشور دنیاست که جمعیت یوزپلنگ آن رو به افزایش است.

ظهرابی با بیان اینکه ۵۷ ذخیره گاه تکثیر یوزپلنگ در کشور آفریقای جنوبی وجود دارد، گفت:‌ در این ذخیره گاه‌ها یوزپلنگ در اسارت تکثیر می‌شود و جمعیت آن به طور دائم در حال افزایش است.