چه کسی نقشه اشغال موصل را در اختیار داعش قرار داد؟

تروریسم و بر اساس تعبیری که رسانه های غربی از آن یاد می کنند ، تروریسم اسلامی این روزها به یکی از شاخصه ها و مشکلات محوری منطقه خاور میانه تبدیل شده است .

امروز کمتر کشور عربی است که از این معضل رنج نبرد ، در حالیکه به راحتی می توان حضور سازمان های اطلاعاتی کشورهای مسلمان وغیر مسلمان را در سامان دهی و ترسیم خطوط کلی فعالیت های این گروه ها را مشاهده و لمس کرد.

گرچه دیرینه این فعالیت ها به دهه  هفتاد از قرن گذشته میلادی باز می گردد اما برهه کنونی را باید نقطه اوج یا حداقل بالاترین اوج گیری این فعالیت ها از تاریخ شکل گیری گروه های سلفی تکفیری توصیف  کرد.

حجم اقدامات جنایتکارانه و شنیع گروه های سلفی و در راس آنها داعش به حدی است که  افیخای ادرعی سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی را بر آن می دارد تا با انتشار بیلانی از میزان  قربانیان مسلمان در منطقه خاورمیانه اعلام کند طی 10 سال گذشته سهم اسرائیل از این اقدامات کمتر از 10 درصد بوده وبقیه این کشتارها در قالب برادرکشی وبه دست مسلمانان سلفی مدعی پیروی بی چون و چرا از سنت پیامبر اسلام انجام گرفته است مسئله ای که خود جای حرف وحدیث بسیاری دارد.

گرچه طی 40 سال واندی فعالیت گروه های سلفی ـ تکفیری شاهد شکل گیری ساختارها و سازمان  های مختلف مبارزاتی بودیم اما به اعتقاد اکثر قریب به اتفاق کارشناسان ، پدیده ای به نام داعش بدترین ، وحشی ترین ودر عین حال سرسپرده ترین گروه از این دست است که تا کنون منطقه اسلامی به خود دیده است.

به گفته این کارشناسان  اگر اسامه بن لادن وحتی ایمن الظواهری واسلافشان که در دوره های متفاوت به عنوان سرکردگان القاعده معروف ترین گروه تکفیری  شناخته می شدند ، گاه گداری اشاره ای به صهیونیستها ویهودیان کرده وادعای تلاش برای مبارزه با آنها را هم مطرح می کردند (گرچه  بر اساس اسناد موثق این گروه ها حتی یک گلوله هم به سوی رژیم صهیونیستی شلیک نکرده اند ) اما گروه داعش رسما وعلنا اعلام می کند مشکلی با رژیم صهیونیستی نداشته واصولا وظیفه اصلی خود را  پاکسازی اسلام از مسلمانانی اعلام می کند که با این گروه  از لحاظ فکری اختلاف نظر دارند.

 با توجه به اقدام وقیحانه غرب در حمایت و سپس تعقیب این گروهک ضاله درنظر دارد در چند قسمت نگاهی هرچند کوتاه به این گروه،‌ جنایاتش،‌ آبشخورهای فکری ، حامیان پیدا و پنهان مالی،‌ سیاسی، ‌نظامی ، بازی های سیاسی منطقه ای وبین المللی برای به سطح آوردن این گروه،‌  وپارامترهای تاثیر پذیری وتاثیر گذاری اش در منطقه وجهان داشته باشد چرا که معتقد است پاسخ به این ابهام که چرا کشورهای غربی سه سال پیش با تصویب قوانینی در مجالس خود کمک به گروههای تروریستی در سوریه را مجاز و اینک قوانینی تصویب می کنند که نابودی آن را جایز می شمارند،  هنوز برای افکار عمومی جهان روشن نشده است.

به این امید که نظرات شما خوانندگان نیز بتواند در ارائه زوایای ناگفته و چهره روشن تری از این گروه تروریستی به ما کمک کند بخش سوم این پژوهش را برای پاسخ به این سوال که «چه جریانی نقشه اشغال موصل را در اختیار گروهک داعش قرار داد دو چرا » منتشر می شود:

 

چه کسی نقشه موصل را در اختیار داعش قرار داد؟ (قسمت سوم)

با سقوط شهر موصل و مناطق امتداد این شهر تا مرز عراق با سوریه و نیز تسلط این گروه بر یک سوم از مساحت سوریه که به مرز با عراق منتهی می شود ، منطقه ای با مساحتی قابل توجه تحت تصرف  گروه تروریستی داعش قراردارد.

اما چرا این منطقه ی به خصوص باید تحت کنترل داعش قرار گرفته و رهبران این گروه برای حفظ این منطقه ونه مناطق  دیگر حاضر به دادن تلفات بسیار زیاد باشند؟

چرا باید شهر موصل مورد تهاجم قرار بگیرد وچرا در برهه زمانی خاص این تهاجم انجام گرفت ؟

گرچه بسیاری از کارشناسان مسایلی همچون سنی بودن ، حضور اکثریت جمعیت این شهر در ارتش سابق عراق ، شکل گیری ساختار فرماندهی ارتش عراق از موصلی ها ونیز خلا سیاسی شکل گرفته از تغییر وتحول و رد و بدل شدن قدرت در عراق را علت اصلی  انتخاب این مکان و زمان عنوان می کنند اما برخی دیگر نیز به مسایل ژرف تری در این مسئله اشاره می کنند که در جای خود جالب توجه است.

ـ موصل بعد از چند بار تهدید شدن و با اطلاع قبلی سازمان های امنیتی ـ اطلاعاتی عراقی و غربی در این رابطه مورد حمله قرار گرفت و سقوط کرد.

ـ  چند روز پیش از حمله، دولتمردان عراقی دستور انتقال مقادیر قابل توجهی پول به عنوان حقوق کارمندان این شهر را به بانک های موصل صادر کردند.

ـ دستور انتقال واحدهایی از ارتش عراق با تمامی  تجهیزات به استان نینوا وبه ویژه شهر موصل چند روز پیش از انجام این تهاجم داده شد.

ـ با وجود آنکه جنگ سقوط موصل چند روز به طول انجامید اما دولت مرکزی یا حداقل ساختاری که مسئول انتقال  واجرای دستور العمل های نخست وزیری عراق درموصل بود هیچ اقدامی در راستای دفاع از شهر انجام نداد.

ـ حمله به موصل تنها چند روز بعد از مصوبه کنگره آمریکا برای کمک به گروه های مخالف بشار اسد در سوریه و تامین تسلیحات نظامی برای آنها انجام گرفت .

همه این اقدامات دست به دست هم دادند تا به تعبیر نوری مالکی نخست وزیر (وقت) در یک خیانت بسیار بزرگ که رد پای برخی از کشورهای منطقه نیز در آن به چشم می خورد شهر موصل به همراه تمامی این تجهیزات و آن دارایی ها سقوط کند.

براساس اطلاعاتی که در آن روزها اعلام شد میزان ادوات ودارایی های آن زمان دولت عراق که به دست داعش افتاد 5/2 میلیارد دلار تخمین زده شد که 500 میلیون دلار آن پول های نقدی بود که به  گاوصندوق بانک های این شهر انتقال داده شده بود.

اما این حادثه بعد دیگری هم داشت وآن تامین نیازهای تسلیحاتی جنگجویان سوری مخالف دولت بشار اسد بود که با انتقال تجهیزات و تسلیحات آمریکایی به غنیمت گرفته شده از ارتش عراق به آن سوی مرز تاثیر بسزایی در تغییر معادلات قدرت به وجود آورد ودر حال حاضر نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

به تعبیر یک روزنامه نگار مصری با سقوط موصل به دست داعش هم هزینه های جنگ علیه دولت سوریه  تامین شد وهم بدون آنکه خزانه داری آمریکا باری را تحمل کند  تجهیزات آمریکایی در اختیار اپوزسیون سوریه قرار گرفت.

همچنین نباید فراموش کرد دولت عراق که به تازگی از زیر بار سنگین بدهی ها و غرامت های جنگی خود خلاصی پیدا کرده وبه تدریج در حال تبدیل شدن به کشوری ثروتمند است اما در چنین شرایطی  بار دیگر مجبور به جایگزینی تسلیحات از دست رفته خویش از طریق دلارهای نفتی می باشد وهمین امر چرخ بسیاری از کارخانه های آمریکایی را در این وانفسای مشکلات اقتصادی به حرکت در خواهد آورد.

در این میان ابعاد سیاسی این مسئله هم جایگاه خاص خود را در این رخدادها دارند .

حداقل دست آوردهای آن مغلوبه شدن جنگ نوری مالکی برای بقا در قدرت بود، افزایش احتمال تقسیم عراق به سه منطقه خود مختار وحتی شکل گیری سه کشور کردستان ، عرب اهل سنت و شیعیان در عراق در آینده را نیز باید به دست آوردها افزود.

در این گیر ودار نباید از زمینه سازی برای تغییرات در نقشه منطقه در راستای نظم نوین جهانی آمریکایی ـ صهیونیستی را فراموش کرد سناریوهایی که بیشترین برنده آن واشینگتن وتل آویو خواهند بود.

از سوی دیگر ثروت باد آورده گنج موصل داعش را به ثروتمند ترین گروه تروریستی در جهان تبدیل کرده واکنون دیگر هیچ کس به دنبال یافتن حامیان اصلی  گروه داعش و دلارهای سرازیر شده از سوی  حامیان مالی واسپانسرهای آن نخواهد بود تا از این پس هر چه از این گروه ودارایی هایش افشا شود به گنج موصل ارتباط داده شده و دیگر دست های پشت پرده از دست داشتن در جنایات این گروه مبرا گردند.

با این حال بر کسی پوشیده نیست که مناطق تحت اشغال ونفوذ گروه داعش در عراق وسوریه دارای منابع نفتی بالا، مزارع و کشتزارهای گسترده به ویژه گندم ومراکز بزرگ پرورش ماهی می باشند .

گزارش های رسیده از این مناطق  حکایت از آن دارد که برخی از عوامل داعش مبادرت به ایجاد پالایشگاه های بسیار ابتدایی نفت کرده ، از کشاورزان تحت عنوان زکات و جزیه باج دریافت نموده و تقریبا تمامی مراکز پرورش ماهی  را در کنترل خود دارند .

هاشم هاشمی متخصص امور گروه های  افراطی در گفتگویی باخبرگزاری اناتولی ترکیه خبر داد که داعش درحال حاضر اقدام به صدور نفت از میدان های نفتی سوریه  وعراق می کند.

با وجود آنکه اخبار ضد و نقیضی در رابطه با وجود خریدارانی ثابت برای این نفت منتشر شده اما به اعتقاد کارشناسان عراقی تلاش برای پالایش نفت و استفاده از آن یکی از مهمترین دلایل حملات مکرر داعش به پالایشگاه بیجی به عنوان نزدیک ترین پالایشگاه به منطقه سنی نشین غرب عراق است .

در این حال لؤی الخطیب مدیر پژوهشکده انرژی عراق در گفتگویی با شبکه سی ان ان آمریکا اعتراف کرد داعش میادین نفتی مهمی را از عراق در تصرف خود دارد و روزانه حدود یک میلیون دلار از این مراکز نفت استخراج وبه فروش می رساند .

وی اشاره ای به خریداران و نحوه انتقال نفت از داخل عراق به خارج از آن  نکرد اما به گفته رسانه های عراقی با فرارسیدن فصل سرما و افزایش درخواست برای خرید نفت داعش می تواند در آمدهای نفتی خود را به بیش از 730 میلیون دلار در سال هم برساند.

بی تردید در شرایطی که نفت در بازارهای جهانی هر بشکه  110 دلار است ودر دوره زمستان به بالاتر از این هم خواهد رسید عرضه نفت خام با قیمتی در حدود 35 دلار بسیاری از خریداران این بازار را  به وسوسه خواهد انداخت.

فروش محصول استراتژیک گندم ونیز حراج باقی مانده گندم موجود در سیلوهای موصل که یکی از قطب های مهم تولید این محصول در عراق محسوب می شود ، باعث شده است تا داعش امروز به یکی از فروشندگان گندم به خارج از منطقه تحت کنترل خود تبدیل شود.

این در حالی است که تمامی بازار ماهی منطقه تحت کنترل داعش قرار گرفته است به نحوی که برخی از رهبران این گروه به گردانندگان اصلی این بازار تبدیل شده اند به ویژه که از دیرباز دریاچه های پرورش ماهی یکی از مهمترین مخفیگاه ها وپایگاه های داعش در منطقه نینوی  محسوب می شدند.

با وجود انتشار این اطلاعات در مورد در آمدهای داعش بازهم علامت های سئوال بزرگی در این رابطه وجود دارند:

به اعتقاد کارشناسان عراقی حتی در صورت اضافه کردن در آمد حاصل از فروش محصولات کشاورزی و دامی به در آمدهای به دست آمده از قاچاق نفت ونیز افزودن درآمد ماهانه  5 میلیون دلار فعالیت های  آدم ربایی وباج گیری  داعش در سوریه وعراق بازهم  نمی توان بودجه چند ده میلیون دلاری حقوق ماهانه جنگجویان  داعش را تامین نمود.

این جمع وتفریق ها باعث می شود تا کارشناسان بار دیگر تمامی نگاه خود را معطوف کمک های خارجی سرازیر شده به سوی داعش نمایند و در عین حال این احتمال را هم مطرح سازند که داعش همچنان 500 میلیارد دینار عراقی را که از بانک های موصل چپاول کرده در خزانه خود نگه داشته وبه تدریج در حال خرج کردن آنها برای پرداخت حقوق جنگجویان خود که هر روز بر شمارشان هم افزوده می شود ، می باشد.

روزنامه وال استریت ژورنال در  یکی از شماره های ماه اوت خود در باره منابع مالی این گروه فاش کرد : مهار و محاصره منابع مالی داخلی داعش به یک معضل بزرگ برای کشورهای عربی و غربی فعال درزمینه مبارزه با دولت خلافت اسلامی  تبدیل شده است.

این روزنامه آمریکایی به نقل از افراد مطلع از امور تجاری وبازرگانی انجام گرفته در داخل مناطق تحت کنترل داعش نوشت در حالی برخی از کشورهای غربی وعربی داعیه مبارزه با این گروه ومنابع مالی آنرا دارند که اکثر مراودات بازرگانی انجام گرفته بین این داعش وخارج از آن را با بازرگانانی از این کشورها انجام می دهند.

به نوشته وال استریت ژورنال هم اکنون بازرگانانی از سوریه ، لبنان  و حتی منطقه کردن نشین شمال عراق مراودات تجاری گسترده ای با داعش داشته واز شرکای تجاری مهم آنها محسوب می شوند.

گرچه دولت ترکیه اعلام کرده است که از سال 2011 میزان محموله های کشف شده از نفت قاچاق  به این کشور 300 درصد افزایش یافته است اما برخی از کارشناسان براین باورند نمی توان آنکارا  را در  این عملیات  قاچاق بزرگ بی گناه توصیف کرد  به ویژه که این تجارت  می تواند روزانه  چند میلیون دلار را وارد  اقتصاد ترکیه کند.

وقتی به اعتراف بسیاری از کارشناسان مهمترین فعالان در زمینه تحریم و مبارزه با داعش خود از گردانندگان اصلی پشت پرده این گروه یا نزدیکترین افراد به آنها هستند چه انتظاری می توان از نتایج این تحریم ها ومبارزات غربی ـ عربی با آن داشت؟؟

در قسمت های بعد نقش آفرینی کشورهای بزرگ جهان  ومنطقه را در شکل گیری و هدایت گروهک تکفیری و تروریستی داعش را بررسی می کنیم.