توافق ترامپ و شی جین پینگ بر سر آتش بس 90 روزه

«شی جینپینگ» رئیس جمهوری چین و همتای آمریکایی اش «دونالد ترامپ» در دیداری حساس در آرژانتین توافق کردند تا پس از ماه ها جنگ تجاری، آتش بسی 90 روزه اعلام کنند اما تا زمانی که توافق صلح امضا نشود، آرامش واقعی به بازارهای جهانی باز نمی گرداند.

 بوئنوس آیرس پایتخت آرژانتین که میزبان نشست سران کشورهای گروه بیست (جی 20) بود، به عنوان محل قرار 'شی' و'ترامپ' تعیین شد. دو طرف یک ساعت زودتر از موعد شام کاری را آغاز کرده و حین صرف استیک، سالاد فصل با سس مایونز و چیزهای دیگر مشغول صحبت درباره حل بحرانی شدند که همچون خوره به جان اقتصاد دنیا افتاده است.

پس از جلسه دو و نیم ساعته ترامپ و شی، «لری کودلو» مشاور اقتصادی رئیس جمهوری آمریکا به خبرنگاران گفت که مذاکرات دو رئیس جمهوری «بسیار خوب» بود «هو شینجین» سردبیر روزنامه چینی «گلوبال تایمز» نیز در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: طبق اطلاعاتی که من به دست آورده ام مذاکرات میان شی و ترامپ خوب پیش رفت و اجماع حاصل شد.

کاخ سفید اعلام کرد روسای جمهوری دو کشور توافق کردند که اعمال تعرفه های جدید را موقتا متوقف کرده و برای رسیدن به یک توافق تجاری تازه طی 90 روز تلاش کنند. در صورتی که در این مدت توافقی حاصل نشود، تعرفه های 10درصدی که پیشتر اعمال شده بود، به بیست درصد افزایش می یابد.

تا زمانی که توافق نهایی حاصل نشود بازارها نگران آینده خواهند بود، به ویژه از آن جهت که بی ثباتی شخصیتی ترامپ به تزلزل در بازارها دامن می زند. او در حالی که چشم در چشم 'شی' نسبت به حصول توافق تجاری با چین ابراز امیدواری کرد، از تهدید پیشین خود مبنی بر احتمال وضع تعرفه های جدید بر کالاهای چینی عقب نشینی نکرد.

'شی' سعی کرد دیدار با همتای آمریکایی خود را در فضایی آرام برگزار کند. به همین دلیل به ترامپ یادآور شد: از آخرین باری که دیدار کردیم تحولات تازه زیادی در صحنه جهانی رخ داده است. دو کشور بزرگ چین و آمریکا نفوذ مهمی دارند و مسئولیت های مهم مشترکی برای پیشبرد شکوفایی و صلح جهانی دارند.

وی افزود: همکاری بهترین گزینه برای دو کشور است. مایلم از این فرصت استفاده کرده و در مورد موضوعات مشترک و مرحله بعدی مناسبات چین و آمریکا با رئیس جمهوری آن کشور تبادل نظر کنیم.

این اولین دیدار دو طرف از زمان آغاز جنگ تجاری میان دو کشور بود. آمریکا سال جاری ابتدا تعرفه ای 25 درصدی بر پنجاه میلیارد کالای چینی وضع کرد که پکن نیز دست به اقدام مشابهی زد. واشنگتن در ماه سپتامبر دور دوم جنگ تجاری را کلید زد و بر دویست میلیارد دلار از کالاهای چین تعرفه ای 10درصدی بست. چین نیز بر شصت میلیارد کالای آمریکایی بین پنج تا 10درصد تعرفه وضع کرد.

ترامپ تهدید کرده که اگر توافقی حاصل نشود بر 267 میلیارد دلار دیگر از کالاهای چینی تعرفه 10تا 25 درصدی وضع می کند. این همان نقطه کوری است که باعث می شود بازار روز خوش نبیند و سرمایه گذاران همچنان به آرزو کردن برای برقرار صلحی پایدار میان شی و ترامپ ادامه دهند.

هدف آمریکا از به راه انداختن این جنگ فشار آوردن بر چین برای تسهیل حضور شرکت های آمریکایی در بازار چینی ها و کاستن از کسری تراز تجاری با آن کشور است. کسری تراز تجاری آمریکا در سال 2017 به 375 میلیارد دلار رسیده است. طبق آمار دولتی آمریکا، کسری تراز تجاری این کشور در هشت ماهه نخست سال جاری میلادی مقابل چین به 261 میلیارد دلار رسیده است.

چین اعلام کرده که سقف مالکیت خارجی ها از شرکت های حاضر در این کشور را افزایش می دهد و دانه های روغنی بیشتری وارد خواهد کرد اما تیم ترامپ این اقدامات را ناکافی می داند. او از چین خواسته تا از سیاست هایی که شرکت های خارجی را وادار به انتقال تکنولوژی یا ارائه کدهای منبع و کلیدهای رمزنگاری می کند، دست بردارد.

معلوم نیست مذاکرات کارشناسان و مقام های دو طرف به چه سمتی رفته که ترامپ پیش از آغاز دیدار با شی لحنی مثبت داشت و گفت: «ما درباره تجارت صحبت خواهیم کرد. تصور می کنم در نهایت کار بزرگی انجام خواهیم داد که به نفع آمریکا و چین خواهد بود.» او تاکید کرد که «رابطه شگفت انگیز» وی با 'شی' «عامل اصلی» پیشرفت در مذاکرات خواهد بود اما سخنی از سناریوهای حل بحران ارائه نکرد.

حتی اگر بنا به ادعای ترامپ، او و همتای چینی اش چهره های کلیدی در روند استقرار آرامش در بازارها باشند، کشورهای دیگر نیز تلاش مضاعفی را شروع کرده اند تا همسنگ دو اقتصاد بزرگ دنیا شده و اصلاحات گسترده ای را در سطح جهانی ایجاد کنند.

پیش از آنکه شی و ترامپ ملاقات کنند، سران گروه بیست (جی 20) توافق کردند سازمان تجارت جهانی را اصلاح کنند؛ سازمانی که در حل مناقشات تجاری نقش دارد. این همان سازمانی است که بسیاری از کشورها مانند کانادا و مکزیک و نیز اتحادیه اروپا به آن پناه و شکایت برده اند تا معضلی به نام تعرفه های ترامپ بر واردات فولاد و آلومینیوم را حل کنند. ترامپ هم از سازمان تجارت جهانی شاکی است اما نوع شکایت او فرق می کند. ترامپ می گوید این سازمان نتوانسته است چین را وادار کند که بازار خود را به روی خارجی ها باز کند.

فشار اقتصادی آمریکا بر چین با بحران امنیتی در منطقه آسیا-پاسیفیک گره خورده است. تلاش چین بر تقویت کنترل بر برخی جزایر و قلمروهای دریایی در دریایی جنوب چین، حرکت ناوهای جنگی آمریکا و عبور از تنگه حساسیت برانگیز تایوان و همچنین بحران هسته ای شبه جزیره کره از جمله عواملی است که پکن و واشنگتن را در چرخه پیچیده ای از بحران ها گرفتار کرده است. در مسائل امنیتی، آمریکا می خواهد بحران هایی را در مرزهای چین ایجاد کند تا مانع از پیشروی آنها به قاره های دیگر شود اما در مساله اقتصادی، میدان تقابل با چینی ها را جهانی می داند.
به گفته مقام های آمریکایی سران جی 20 از صندوق بین المللی پول و بانک جهانی می خواهند تا نظام نظارتی خود را تقویت کرده و اطمینان حاصل کنند که اقتصادهای در حال توسعه در پروژه های زیرساختی به شدت مقروض چین نمی شود.

«مایک پنس» معاون ترامپ از جمله افرادی است که درباره نفوذ فزاینده چین در کشورهای در حال توسعه از جمله آمریکای لاتین هشدار داده است. «پیتر ناوارو» مشاور تجاری ترامپ هم شخصیت جنجالی دیگری است که هر لحظه امکان دارد واشنگتن را به سمت برخورد با چین سوق دهد.
او یک اقتصاددان ضدچینی است که کتابی تحت عنوان «مرگ به دست چین» نوشته است. آخرین باری که ناوارو برای مذاکره با چین رفته بود با «استیو منوچین» وزیر خزانه داری آمریکا که یک فرد خودی است درگیری لفظی پیدا کرد. حضور وی در جلسه ملاقات شی و ترامپ بازارها را نسبت به تندروی وی نگران کرده بود. تنها امید این بازارها فعلا این است که منوچین و کودلو هر دو مایل به مصالحه با چین هستند. آن دو نیز در جلسه مهم آرژانتین حضور داشتند.

آمریکا نگران اوج گرفتن چین به عنوان ابرقدرت تمام عیار بعدی است اما دنیا نگران دورخیز واشنگتن برای درگیری تمام عیار با پکن و تضعیف سایر اقتصادهای دنیاست. «کریستین لاگارد» رئیس صندوق بین المللی پول در پایان نشست گروه بیست با انتشار بیانیه ای هشدار داد: فشارها بر بازارهای در حال ظهور افزایش یافته و تنش های تجاری تاثیری منفی بر جای گذاشته و خطرها را بیشتر کرده است.

او راه حل این بحران ها را چنین توضیح داد: لازم است که فورا تنش های تجاری کاهش یابد، افزایش تعرفه ها لغو شود و نظام تجاری چندجانبه که مبتنی بر مقررات و قوانین است، به روزرسانی شود.

اگر آمریکا و چین به توافق برسند ارزش ارزهای کشورهای در حال رشد افزایش یافته و بازارهای آنها ثبات خواهند یافت. هوای بهاری آرژانتین حامل خبرهای خوبی از دیدار «بسیار خوب» 'شی' و ترامپ بود اما سرمایه گذاران نیم کره شمالی ترجیح می دهند زمانی جشن های بهاره را بر پا کنند که یک توافق تجاری حقیقی، نشانه های صلح و آشتی را برای آنها به ارمغان بیاورد.