زار جنوبی‌ها و شاباش لوطی‌ها در نغمه‌های اقوام

کرنی‌های لشتِ‌نشاء و آستانه به صدا درآمدند، دمام جنوب کوبیده شد، دراویش چشتی ذکر عرفان به زبان آوردند، شادیانه‌های قشقایی پیچید، قوپوز آذربایجان و دوتار تربت‌جام نواخته شد و سرچنگی لوطی‌های میناب چرخید تا چراغ نخستین شب پنجمین فستیوال آینه‌دار با پرسه در نغمه‌های اقوام ایران‌زمین روشن شود.

 اکبر و ابراهیم  سهرابی‌پور، محمد عبداللهی، حسین ثابتی و حسن مهدی‌دخت با کرناهای بلند خود نواختند و سیدمحمد میرغفاری  نوای چاوشی سر داد تا بخشی از موسیقی خطه گیلان را نمایش دهند و آغازگر پنجمین فستیوال آینه‌دار باشند.

ماما کاظمیه و گروه زار با دیگر از آبادان به تهران آمدند. عود و اسپند دود کردند، گلاب پاشیدند، قهوه منطقه جنوب را سرکشیدند تا چهار نوع زار «سیدی»، «بحری»، «مسقطی» و «نوبان» را اجراء کنند.

مراسم زار با صلوات‌های مامازار شروع شد و با کوبیدن به سازهای «دمام» یا «ابوسعین» (به معنی دوطرفه) که گاه به آن طبل می‌گویند و دایره به اوج خودش رسید.
اجرای موسیقی زار

عبدالعزیز احمدی هنرمند بعدی بود که دو تار به دست با دستار و لباس سفیدش و به نمایندگی از موسیقی تربت‌جام پا به صحنه گذاشت و موسیقی عرفانی این منطقه را در غیاب استادانش غلامحسین سمندری، ابراهیم شریف‌زاده، نورمحمد درپور، مرادعلی سالار احمدی و ذوالفقار عسگریان که دیگر در بین ما نیستند، اجراء کرد.

خواننده و نوازنده محبوبی که به گفته علی مغازه‌ای- دبیر هنری فستیوال آینه‌دار- وقتی در خیابان قدم می‌زند، گاهی موتورسوارها و رهگذران از او می‌خواهند تا یک دهن برایشان بخواند و او نیز صدایش را دریغ نمی‌کند.  

چهارمین گروه نخستین شب فستیوال آینه‌دار از روستای کلپورگان که قدمت سفالگری‌اش به هفت‌هزار سال پیش می‌رسد، پا به صحنه گذاشتند. مردانی با لباس‌های بلوچی که امیر خسرو سیاهانی هدایت‌گرشان بود و ساز بِنجو می‌نواخت. فاروغ رحمانی با ساز رباب و محمدجان سپاهی با ساز تنبورک، صدای جلال بلوچ زهی را که غزل‌های ملنگی سر داد، همراهی کردند.

به گفته مغازه‌ای، ساز بِنجو در چند دهه‌ی اخیر رایج شده و موافقان و مخالفانی دارد و برخی معتقدند جای ساز قیچک را گرفته است. رباب نیز یکی از سازهای عرفانی در منطقه سراوان است.  

موسیقی قشقایی با صدای کرنای ابراهیم سلمان‌پور و نقاره علی کرم پرکامی در تالار رودکی نواخته و با یاد فرهاد گرگین‌پور- نوازنده پیشکسوت موسیقی قشقایی که به تازگی از دنیا رفته است، همراه شد. این اجراء با شادیانه‌های ایل قشقایی و دمیدن بی‌وقفه اوستا ابراهیم سلمان‌پور در کرنا همراه بود.

آشیق ولی عبدی از آذربایجان نیز بار دیگر قوپوز به دست گرفت و امسال برای دومین‌بار برای مخاطبان آینه‌دار نواخت. او با اجرایش در دوره قبل این فستیوال مورد توجه بسیاری از مخاطبان قرار گرفت.

پرسه در نغمه‌های اقوام ایران در نخستین شب پنجمین فستیوال آینه‌دار با گروه لوطی‌های میناب به پایان رسید. بی‌تابی حیدر نوایی برای دمیدن در ساز سرنا، دُهل‌نوازی علی نوایی، تنبک‌نوازی غلامشاه نوانی به همراه جوره نوازی اشکان نوایی و سرچنگی عباس صادقی بخش دیگری از شادی‌های مردم جنوب را به نمایش گذاشت.

لوطی‌ها نیز که میراث‌داری آیین‌های بخشی از خلیج فارس را انجام می‌دهند، با لباس‌های منگوله و زنگوله‌دار بخشی از موسیقی اقوام ایران را اجراء کردند و شاباش هم گرفتند.  

دبیر هنری فستیوال آینه‌دار در نخستین اجرای این دوره اعلام کرد: ما باور داریم که  در گوشه و کنار کشورمان هنوز، کسانی به گذشته وصل هستند که موسیقی منطقه خود را اجراء می‌کنند و در این بین خللی در کارشان وارد نشده است. در پنجمین دوره فستیوال آینه‌دار، هنرمندانی به صحنه می‌آیند که به گفته خودشان به ندرت تا مرکز استان‌شان رفته‌اند چه برسد به این‌که به تهران بیایند.

مغازه‌ای اظهار کرد: شاید من، به باور خودم مرتکب این اشتباه شدم که موسیقی اقوام بمیرد اما این موسیقی در حال دگردیسی و تحول است و آن را به سرعت از کنترل ما خارج می‌کند. مشکل امروزی موسیقی اقوام، پدیده شهری شدن است و سلبریتیسم  آفت موسیقی است. شرایطی پیش آمده تا موسیقی اقوام را خارج از قواعد اجراء می‌کنند در حالی که ما باید اصیل‌ترین‌ها را کشف، ضبط و ثبت کنیم و هدف فستیوال آینه‌دار هم همین است.

محمدرضا اصلانی - مستندساز -، ساسان فاطمی- پژوهشگر موسیقی-، دارا دارایی- نوازنده-، بهروز وجدانی- پژوهشگر موسیقی-، امید نعمتی-خواننده گروه پالت-، آروین صداقت‌کیش-آهنگساز-، محمد موسوی، روزبه اسپندارمز- نوازنده-، کیاوش صاحب‌نسق- آهنگساز-، بیژن بیژنی و محمدسعید شریفیان از جمله مهمانان نخستین شب فستیوال آینه‌دار بودند.

به گزارش ایسنا، پنجمین دوره آینه‌دار که با مروری بر نغمه‌های چهار دوره قبل این فستیوال آغاز شد، با بزرگداشت آینه‌داران دامنه‌های شمالی البرز(گیلان، مازندارن و گلستان) تا ۱۲ آذر در تالار رودکی برگزار می‌شود. آیین پایانی این فستیوال ۱۳ آذر در تالار وحدت برگزار می‌شود.