اختلافات سعودی و ترکیه به روایت دیپلمات های اردنی

 روزنامه لبنانی «الاخبار» در شماره امروز (پنجشنبه) با انتشار سه سند محرمانه از مکاتبات سفیران اردن در آنکارا و ریاض، وجود اختلاف عمیق و تنش در روابط شکننده عربستان سعودی و ترکیه در عرصه های مختلف را پیش از مطرح شدن ماجرای قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول افشا می کند.

به گزارش ایرنا، الاخبار لبنان در گزارش امروز خود با عنوان «اردن لیکس»، قتل خاشقچی را نقطه عطفی جدید در روابط شکننده ریاض و آنکارا توصیف کرد و نوشت البته «ملک سلمان» و «رجب طیب اردوغان» در گفت و گوی تلفنی شان تنها پس از چند روز از آن جنایت تلاش کردند، نخ روابط قطع نشود و حتی به دروغ هم که شده یکی گفت «عربستان بر حفظ روابط با کشور برادرش، ترکیه پایبند است» و دیگری از «روابط برادرانه و تاریخی و مستحکم بین دو کشور و ملت» سخن گفت.
این روزنامه لبنانی سه دلیل را برای حفظ کج دار و مریز روابط ریاض و آنکارا عنوان می کند؛ یکی هراس از به خطر افتادن منافع اقتصادی؛ دوم، فرار از پیامدهای جداشدن آنها از هم در مناطق تحت نفوذ؛ و سوم هم نیاز آمریکا به از هم گسیخته نشدن روابط همپیمانانش.
الاخبار در ادامه با اشاره به اینکه اردوغان در خاطرش نقش دست های پنهان «محمد بن سلمان» و «محمد بن زاید» را در کودتای نافرجام سال 95 ترکیه مرور می کند، نوشت که حدود یک سال پیش محور اختلاف سعودی ها و ترک ها بر سر موضوع قطع روابط چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر با قطر بود که البته بر اساس اسناد محرمانه که 3 سند از آن در زیر می آید، پشت صحنه زد و خوردهای آنان در میدان های سوریه و عراق نیز دیده می شود.

*استفاده از برگ برنده کُردی در برابر حضور ترک ها در قطر و سوریه
سند نخست الاخبار، نامه «سنان راکان المجالی» کاردار سفارت اردن در آنکارا به وزارت خارجه آن کشور که در سپتامبر سال 2017 (مهر96) نگاشته و ارسال شده است و به موضوع ملاقات وی با «ولید بن عبدالکریم الخریجی» سفیر سعودی در ترکیه می پردازد.
در این نامه محرمانه اشاره شده که طی گفت و گوی این دو دیپلمات، سفیر سعودی موضوع مداخله عربستان در تشویق کردهای عراق به ایجاد کشور کردستان بزرگ و تحریک «مسعود بارزانی» جهت برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان را نفی نکرده است. هدف از این اقدام سعودی ها نیز، استفاده از برگ برنده «کردها» در مقابل ترکیه و خنجر زدن به آنها در قبال ایجاد پایگاه نظامی توسط ترک ها در قطر عنوان شده است که عربستان آن را خنجر زدن ترکیه به سعودی تلقی می کند.
کاردار سفارت اردن همچنین نوشته که سفیر عربستان به همراهی ترکیه با قطار راه حل سیاسی در سوریه اشاره کرده و گفته که ترک ها باید پای خود را از نشست هایی مانند آستانه بیرون بکشند.

*پیام های بازدید وزیر سعودی از جبهه سوریه به ترکیه
سند محرمانه دومی که الاخبار منتشر کرده است، گزارش «علی الکاید» سفیر اردن در ریاض به وزارت خارجه کشورش در نوامبر 2017 (آبان 96) است که موضوع آن تحرکات عربستان در سوریه و اختلاف با ترکیه است.
وی در نامه خود با بیان اینکه سعودی ها در حال تغییر موضع آشکار در سوریه هستند، به بازدید «ثامر السبهان» وزیر امور خلیج فارس عربستان از منطقه «عین عیسی» در ریف شمالی استان رقه سوریه در کنار «بریت مک گورک» هماهنک کننده ائتلاف بین المللی موسوم به مبارزه با تروریسم که پارسال انجام شد، اشاره کرده و آن را دارای چند پیام برای دمشق، تهران، موسکو و آنکارا دانست.
سفیر اردن در ریاض، پیام سعودی این اقدام به ترک ها را تغییر قواعد بازی با نیروهای موسوم به دمکراتیک کُرد ارزیابی کرده و می نویسد که این نیروهای وابسته به آمریکا دشمن اول ترکیه در داخل سوریه محسوب می شود. بنابراین سعودی ها می خواهند اعلام کنند که به صورت کامل با استراتژی آمریکا در مداخله در سوریه ضد ترکیه موافق هستند.

*دغدغه ملی گرایی و دست بسته در برابر بن سلمان
سومین سند منتشر شده الاخبار نیز، گزارش محرمانه ارسال شده توسط «اسماعیل الرفاعی» سفیر اردن در آنکارا به وزارت خارجه کشورش است که در ماه آوریل سال جاری میلادی (فروردین 97) تنظیم شده است. موضوع این نامه، موضع سکوت ترکیه در قبال اظهارات محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در توصیف اخوان المسلمین به یکی از ضلع های مثلث شر آن هم در بحبوحه انتخابات ترکیه اختصاص دارد.
این دیپلمات اردنی نوشته با اینکه حزب حاکم ترکیه خود را مرجعیت اخوان المسلمین می داند و در موارد مشابه به شدت پاسخ چنین اظهاراتی را می دهد، اما آنکارا تلاش کرده در قبال این اظهارات سکوت پیشه کند، چراکه اردوغان در خلال تبلیغات انتخابات سعی کرد خود را رئیس جمهور همه ترکیه و نه فقط اخوانی ها با دغدغه های ملی گرایانه معرفی کند، بنابراین علت این مسکوت گذاشتن ماجرا چنین مساله ای است و البته تحولات دیگر در منطقه، فشارهای اروپایی و تغییرات در واشنگتن نیز در آن بی اثر نیست.
در این نامه همچنین، سفیر اردن با اشاره به حجم مبادلات تجاری ترکیه با عربستان سعودی که درحدود 5 میلیارد دلار برآورد می شود، مبلغ 11 میلیارد دلاری سرمایه گذاری سعودی ها در ترکیه و ورود بیش از 690 هزار گردشگر عربستانی به ترکیه، هراس آنکارا از به خطر افتادن منافع اقتصادی با ریاض را دیگر دلیل مهم سکوت مقام های ترک در قبال تنش آفرینی بن سلمان عنوان می کند.