سرنوشت دانشجویان پرونده‌دار چه می شود؟

پرونده بیشتر دانشجویانی که با احکام اولیه سنگین روبه‌رو شدند، به مرحله دادگاه تجدید نظر رسیده است.

 روزنامه شرق نوشت: «ماجرای «دانشجویان پرونده‌دار» به مرحله «تجدید نظر» و «حکم نهایی» نزدیک می‌شود. هفته پیش بود که دادگاه تجدید نظر لیلا حسین‌زاده برگزار شد. هنوز نتیجه دادگاه تجدید نظر صادر نشده است. او در حکم اولیه به شش سال حبس تعزیری و دو سال ممنوع‌الخروجی محکوم شده بود؛ حکم سنگینی که فقط به یکی از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اختصاص ندارد. اساسا همین احکام سنگین بود که توجه رسانه‌ها و مقامات رسمی را جلب کرد تا آنها نیز در این زمینه موضع‌گیری کنند. از زاهدی، نماینده اصولگرای مجلس، امیدی‌ها و دولتی‌ها تا رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در این یک مورد اتفاق نظر داشته‌اند؛ «سنگین»‌بودن احکام صادره. همه ابراز امیدواری می‌کردند که در مرحله تجدید نظر این احکام شکسته شوند.

«ایرنا‌پلاس» گزارش داد: در یکی‌، دو سال اخیر برای بیش از ۳۵ دانشجو حکم محکومیت صادر شده است. از بین این تعداد، حکم پنج نفر قطعی شده و دو نفر در‌ حال‌ حاضر دوره محکومیتی را در زندان می‌گذرانند. پیش از اعتراضات دی‌ ماه نیز پای دانشجویان به‌‌ دلیل فعالیت‌های دانشجویی به محاکم  قضائی باز شده بود. محمود صادقی ۱۶ آبان ۹۶ در توییتی از ۲۰ پرونده مفتوح دانشجویی خبر داد.

با وجود این، دی‌ ماه نقطه عطفی در ماجرای پرونده‌دار‌ شدن دانشجویان است. پروانه سلحشوری ۱۹ خرداد امسال از دستگیری بیش از ۱۵۰ دانشجو در ناآرامی‌های دی‌ به «ایرنا» خبر داد. نکته اما اینجا بود که برخی از دانشجویان در خیابان و در میان معترضان بازداشت شدند اما عده‌ای از آنها به اتهامات دیگری که ناظر بر فعالیت‌های دانشجویی و صنفی آنها بود در جایی بیرون از ناآرامی‌های خیابانی دستگیر شدند. با وجود این، امیر رئیسیان، وکیل پنج نفر از دانشجویان پرونده‌دار، به «شرق» توضیح داد که تفکیک‌ کردن دانشجویان پرونده‌دار با دستگیرشدگان دی‌ماه و دیگران، به این اشتباه دامن زده ‌است که گویی دانشجویانی که در پی اعتراضات دی‌ ماه دستگیر شدند، در خیابان بازداشت شده‌اند؛ در‌ صورتی‌ که دستگیری دانشجویان مورد بحث - آنهایی که احکام اولیه‌شان صادر شده است - به‌دلیل فعالیت‌های دانشجویی و صنفی بوده و نه اعتراضات خیابانی.

تخم‌ مرغ‌ها در سبد «تجدید نظر»

این وکیل دادگستری پیش از این در واکنش به امیدواری مقامات به شکسته‌ شدن احکام دانشجویان در دادگاه‌های تجدید نظر به «ایلنا» گفته بود: «من دیدم که خانم مولاوردی گفته‌اند دولت پیگیری‌هایی انجام داده است و ما در مرحله تجدید نظر نتیجه این پیگیری‌ها را خواهیم دید و این حرف یک مقدار نگران‌کننده‌تر است. فرض کنید این پیگیری‌ها در مرحله تجدید نظر هم هیچ نتیجه‌ای ندهد و این یعنی ما همه مراحل را به امید پیگیری از دست می‌دهیم و آنگاه با یک حکم قطعی روبه‌رو خواهیم بود و آن‌ موقع چه‌ کار می‌شود کرد...؛ این که ما بگوییم امیدواریم که پیگیری‌ها در مرحله تجدید نظر جواب بدهد، من هم به‌ عنوان یک وکیل امیدوارم دفاعیاتی که در مرحله تحقیقات و دادسرا و مرحله بدوی شنیده نشده است، در مرحله تجدید نظر شنیده شود... . دولت نمی‌تواند بگوید که ما پیگیری کردیم ولی در مرحله بدوی امیدی نداریم و قرار است پیگیری‌ها در مرحله تجدید نظر نتیجه بدهد و این یعنی ما همه احتمالات و شانس‌ها را برای نهایت پرونده بگذاریم. حال شاید نتیجه نداد، آن‌گاه ما با یک حکم قطعی که آن را هیچ کاری نمی‌توان کرد، طرف هستیم.»

اواسط شهریور مجید سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه تهران، گفته بود تا انتهای همان ماه احکام اولیه همه دانشجویان پرونده‌دار صادر خواهد شد. حالا این دوره تمام شد و یکی‌یکی نوبت دادگاه تجدید نظر از راه می‌رسد. بر خلاف امید و تلاش زیاد اصحاب دانشگاه و رسانه از جمله نامه اعتراضی ۱۲۵ نفر از استادان دانشگاه، این رویه احکام ادامه یافت. برای نمونه ۱۳ شهریور، پس از همه این تلاش‌ها، سها مرتضایی، دانشجوی ارشد علوم سیاسی، نیز به شش سال حبس محکوم شد. به این ترتیب، بر خلاف امیدواری امیر رئیسیان پیگیری‌ها برای کاستن شدت احکام اولیه بی‌تأثیر ماند تا همه امیدها به دادگاه‌های تجدید نظر معطوف شد. حالا وکیل لیلا حسین‌زاده، امیر رئیسیان، بعد از برگزاری دادگاه تجدید نظر موکلش به «شرق» گفت که «ان‌شاءالله حکم شکسته می‌شود.» از زمانی که بحث دانشجویان پرونده‌دار به وجود آمد، هم‌صنفان آنها دولت را مورد پرسش قرار می‌دادند و از دولت توقع داشتند که مانع از به زندان رفتن دانشجویان شود.»