رعد و برق چگونه منجر به مرگ انسان می‌شود؟

رعدوبرق یک پدیده طبیعی است که ناشی از تصادم ابرها و تخلیه بار الکتریکی آن‌ها است و تاکنون انسان‌های بسیاری در اثر رعدوبرق جان خود را از دست داده‌اند که این آمار، با پیشرفت‌های معماری شهرها کاهش چشمگیری داشته است.

در ماه آگوست (مردادماه) سال ۲۰۱۶ میلادی مردی در حین بازدید از پارک ایالتی میدو (Meadow) در لانگ آیلند در نیویورک ایالات‌متحده امریکا در معرض رعدوبرق قرارگرفته و کشته شد. او شانزدهمین کشته حادثه ناشی از رعدوبرق در این کشور و در این سال است.

بر اساس آمارهای رسمی، در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی رعدوبرق سالانه صدها کشته در کشور ایالات‌متحده امریکا بر جای می‌گذاشت. آمار تلفات ناشی از رعدوبرق بیشتر شامل کسانی بود که در هنگام طوفان در دشت‌ها و محیط‌های مسطح قرار داشتند. قابل‌توجه است بااینکه جمعیت این کشور با افزایش سه برابری روبه‌رو بوده اما آمار مرگ‌ومیر ناشی از رعدوبرق به‌طور ناگهانی کاهش پیداکرده است. درواقع پیشرفت‌های معماری شهر باعث شده تا رعدوبرق کمتر جان مردم را به خطر اندازد.

با بررسی مرگ غم‌انگیز مردی که در سال ۲۰۱۶ میلادی در اثر رعدوبرق جان باخت، مشخص‌شده، زمانی که رعدوبرق با این مرد برخورد کرده بود، او زیر یک درخت در پارک ایستاده بود و بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد که صرفاً اتصال به زمین نمی‌تواند جلوی آسیب‌دیدگی ناشی از رعدوبرق را بگیرد. می‌توان گفت درصورتی‌که گرما و انرژی رعدوبرق به‌صورت مستقیم با هر چیز برخورد کند درجه حرارتی بیشتر از حرارت سطح خورشید ایجاد می‌کند که این میزان حرارت به‌سادگی می‌تواند موجب مرگ انسان و هر جاندار دیگری شود.

تاکنون رعدوبرق به روش‌های مختلف و عجیب‌وغریب باعث مرگ افراد شده است. رعدوبرق می‌تواند کشنده باشد بدون اینکه ضربه‌ای فیزیکی به افراد وارد کند. دانشمندان نظریه‌های جدیدی در مورد آنچه موجب می‌شود رعدوبرق بسیار مرگبار باشد، ارائه داده‌اند. یکی از مهم‌ترین نکات در رابطه با رعدوبرق این است که نزدیک شدن به سطح زمین هیچ کمکی به افراد نخواهد کرد. توصیه می‌شود در هنگام رعدوبرق در دشت‌ها و مناطق سرباز نبوده و ترجیحاً در فضایی مسقف پناه بگیرید.

تحقیقات جدید محققان دانشگاه ایلی نویز شمالی در ایالات‌متحده امریکا نشان می‌دهد که شهرهای بزرگ به‌ویژه آن‌هایی که در مناطق گرم و مرطوب قرار دارند، شاهد رعدوبرق‌های بیشتری نسبت به روستاها هستند.

دانشمندان همچنین دریافته‌اند که میزان تولید رعدوبرق در روزهای هفته به‌طور قابل‌توجهی از آخر هفته بیشتر است، به نظر می‌رسد که سطح آلودگی صنعتی و میزان رفت‌وآمد ماشین‌ها نیز در افزایش تولید رعدوبرق مؤثر است.

اثر حرارت در شهرهای جزیره‌ای خشک، سطوحی مانند سقف‌ها و پیاده‌روها که میزان انرژی خورشیدی بیشتری را جذب می‌کنند، نسبت به مناطق کمتر توسعه‌یافته و پوشیده شده از درخت و مزارع کشاورزی و یا پوشیده شده از آب، نقش تعیین‌کننده‌تری دارد.

به‌طورمعمول یک شهر ممکن است دو تا سه رعدوبرق در سال بیشتر از مناطق روستایی داشته باشد. این نخستین موضوعی بود که در تفاوت‌های تولید رعدوبرق در مناطق شهری و روستایی به آن توجه شد.

الکس هابرلی (Alex Haberlie) دانشجوی دکترای جغرافیا در مصاحبه مطبوعاتی دانشگاه ایلینوی شمالی در این رابطه تأکید کرد که برنامه ریزان شهری، هواشناسان و شهروندانی که در شهرهای بزرگ و یا نزدیک آن زندگی می‌کنند، باید نسبت به خطرات بیشتر این مناطق آگاه باشند. در این مناطق این تغییر ناگهانی هوا باعث ایجاد خطرات آب و هوایی همچون رعدوبرق، تگرگ، بادهای شدید و سیل ناگهانی می‌شود که اغلب نسبت به آن‌ها کم هشدار داده‌شده و یا هیچ‌گونه اعلام‌خطری نشده است.

محققان با کمک داده‌ها و اطلاعات راداری، نموداری از تولید رعدوبرق در طول یک دوره هفده‌ساله از سال ۱۹۹۷ تا سال ۲۰۱۳ در منطقه‌ای از جنوب شرقی ایالات‌متحده امریکا که شامل آتلانتا نیز می‌شود را تهیه کردند. آن‌ها معتقد هستند که به‌احتمال‌قوی نتایج این نمودار با شهرهای مشابه ازنظر گرما و رطوبت همانند شهرهای نشویل (Nashville) و بیرمنگام (Birmingham) یکسان باشد.

در پژوهش‌های پیشین در سال ۲۰۱۲ که توسط یک گروه تحقیقاتی با همکاری پروفسور واکر اشلی (Walker Ashley) استاد هواشناسی دانشگاه شمال ایلینوی انجام‌شده بود، پژوهشگران دریافتند که شهرهای بزرگ جنوب شرقی ایالات‌متحده امریکا نسبت به دیگر شهرها، در معرض خطر بیشتر نسبت به بارش باران‌های سنگین پس از رعدوبرق‌های تابستانی قرار دارند.