تغییر ولیعهد عربستان غیرممکن نیست

یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: بالاترین تغییر ناشی از اتفاقات اخیر عربستان قربانی شدن بن سلمان و تغییر ولیعهد است که البته بسیار بعید است ولی غیرممکن نیست.

احمد فاطمی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تبعات قتل جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان اظهار کرد: برای تحولات داخلی ناشی از اتفاق اخیر و هجمه‌های وارده علیه عربستان باید میان تحولات در سطح عمومی و تحولات در سطح حکومت تمایز قائل شویم.

وی افزود: این اتفاق در سطح عمومی و مردم شاید تاثیر چندانی نداشته باشد مگر  در موارد محدودی که مرتبط با معترضین، اپوزیسیون و منتقدین مستقر در داخل و خارج این کشور باشد، در چنین شرایطی  حکومت عربستان در رابطه با آنها محتاطانه تر برخورد خواهد کرد که به یک بحران حقوق بشری تبدیل نشود و کشورهای غربی و آمریکا نسبت به آن حساسیت نشان دهند و عربستان را تحت فشار قرار دهند.

فاطمی نژاد بیان کرد: اما در سطح حکومت تاثیراتش را می توان به چند دسته تقسیم کرد. یک دسته تغییراتی در نقل و انتقلات محدودی که درباره برخی تصمیم‌گیران، کارگزاران و دیپلمات‌ها اتفاق افتاده است، مثلا برکناری الاسیری و یا دیگر نیروهای اطلاعاتی امنیتی و نیروهای سیاسی پیرامون بن سلمان، در سطح کلان‌تر می‌تواند منجر به این شود که بن سلمان در سیاست گذاری و نوع نگاهش در سیاست خارجه تجدید نظر کند که بعضا صحبت‌هایی در این باره مطرح شده، تهدیداتی به صورت شایعه یا جدی و غیررسمی در شبکه‌های مجازی و رسانه‌ها بیان شده  که طی آن غرب را تهدید کردند که در رابطه با عربستان بازنگری کند  و از ابزارهایی چون خرید نفت استفاده کند.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل بالاترین سطح تغییر در حکومت عربستان را تغییر ولیعهد دانست و گفت: بالاترین تغییر ناشی از اتفاقات اخیر  می‌تواند در عربستان رخ دهد قربانی شدن بن سلمان و تغییر ولیعهد است که البته بسیار بعید است ولی غیرممکن نیست.
فاطمی‌نژاد خاطرنشان کرد: اگر فشار رسانه‌ها ادامه پیدا کند، خصوصا فشار رسانه‌هایی همچون  الجزیره در منطقه، رویترز، واشنگتن پست و سی ان ان که  به صورت گسترده مباحثی را در رابطه با این ماجرا مطرح می کنند درنهایت می‌تواند منجر به تغییر در سیاست‌مداران و در راس آن‌ها بن‌سلمان شود .

وی ادامه داد: البته تمام این تغییرات نیازمند آن است که مدارک و مستندات جدی درباره رابطه بن‌سلمان و قتل خاشقچی وجود داشته باشد که البته اردوغان وعده داده که مدارکی را در این زمینه منتشر خواهد کرد.

این استاد دانشگاه درباره تاثیر جو روانی علیه عربستان بر کاهش تحریم‌های ایران گفت: این جو روانی تاثیر بنیادینی نخواهد داشت، ولی همین که افکار عمومی منطقه و جهان در بیست روز گذشته به صورت جدی روی این مسئله در سطح بین‌المللی بوده است، می‌تواند نکته خوبی باشد و جنبه‎های روانی علیه ایران را کاهش دهد، اما باید در نظر داشت که فشارها، تحریم‌ها و محدودیت‌های علیه ایران بیشتر از آنکه روانی باشد در واقع عینی و نهادینه و قاعده‌مند است، قواعد و قطعنامه‌هایی که علیه ایران وضع شده کار خودش را خواهد کرد و تاثیر خودش را خواهد گذاشت.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل  تصریح کرد: مگر اینکه این تحولات منجر به تجدید  نظر عربستان در سیاست خارجی و احتمالا تنش زدایی با ایران شود، خصوصا با توجه به موضع سکوتی که ایران در باره  این حادثه  داشته است، ایران در حال حاضر عملا واکنشی نشان نداده و در شرایطی که همه به عربستان حمله می‌کنند این واکنش ایران می‌تواند دوستانه تلقی شود.

فاطمی‌نژاد درباره مواضع دونالد ترامپ در رابطه با این مساله گفت: ترامپ در روزهای گذشته مواضع ضد و نقیضی داشته است، خیلی نمی‌توان به توییت‌های  او و مسائل طرح شده از سویش اتکا کرد، ولی هیئت حاکمه آمریکا به صورت کلی قطعا همراهی و روابط مطلوب‌شان با عربستان را قربانی  یک پدیده مثل قتل خاشقجی نخواهند کرد.

وی با اشاره به استمرار روابط آمریکا و عربستان افزود: با توجه به اینکه در گذشته هم ما موارد زیاد حقوق‌بشری در روابط آمریکا و عربستان داشته‌ایم که انتقاداتی را برانگیخته ولی به مرور زمان رها شده است، مثلا درباره نقش عربستان در حادثه 11 سپتامبر، اعدام‌های گسترده در این کشور، نقض حقوق زنان و موارد بسیاری از این قبیل که در برهه‌ای از زمان صرفا باعث تشدید تنش‌های لفظی شده ولی در رابطه راهبردی با آمریکا صدمه‌ای نزده است.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: ترامپ از همان روز اول به صورت نمادین بیان کرد که ما هر چه به عربستان انتقاد کنیم باز هم باعث نمی‌شود که به تحریم نظامی و قطع  فروش تسلیحات نظامی به عربستان منجر شود و عملا بازگو کرد که این اتفاقات روابط بنیادین این دو کشور را بر هم نخواهد زد.

فاطمی‌نژاد درباره برندگان منطقه‌ای این رسوایی عربستان گفت: ترکیه و قطر به دلیل رقابت‌هایی که با عربستان دارند در این رسوایی در سطح منطقه‌ای نفع جدی داشتند، اما غربی‌ها نفع آن‌چنانی نمی‌برند زیرا با عربستان رابطه خوبی داشتند و بیش از آنکه از این حوادث نفعی ببرند، آسیب می‌بینند.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل چین و روسیه را برندگان جهانی این اتفاق دانست و افزود: اگر این تحولات منجر به تحولات اساسی در  سیاست خارجی عربستان چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت شود، آن زمان می‌توان گفت که در مقیاس جهانی کشورهایی چون روسیه و چین به این خاطر که مشابه ایران  موضع سکوت داشتند و واکنشی نشان ندادند، نفع می‌برند .