گلی پر رمز و راز و پرخاصیت

 گل هایی کوچک با زیبایی چشم نواز که خواص شگفت انگیز و بی نظیرش آن را به یک داروخانه تبدیل کرده است. یک فنجان دمنوش بابونه معده را آرام می کند، اضطراب را کم می کند و خواب آرامی را برایتان به ارمغان می آورد.

«بابونه» نامی عمومی است که برای انواع مختلفی از گیاهان هم‌خانواده با مینای چمنی -از تیرهٔ کاسنیان- به کار می‌رود. دو گونهٔ اصلی بابونه که به صورت دم‌کرده استفاده می‌شوند و برایشان خواص دارویی در نظر گرفته می‌شود عبارتند از بابونه آلمانی و بابونه رومی. گونه‌های دیگری از گیاهان هم نام بابونه بر خود دارند -نظیر بابونه بهاری و بابونه زرد- اما معمولاً به صورت دم‌کرده به کار نمی‌روند و خواص دارویی برایشان ذکر نشده‌است.

بیشترین کاربرد مربوط به بابونه آلمانی است. این گیاه بومی اروپا و آسیای غربی است، اما اکنون در سراسر جهان رشد می کند.گل بابونه شیرازی همان گل بابونه آلمانی است.


از بابونه در چه مواردی استفاده می شود؟

گل بابونه زردرنگ و طبع آن گرم است اما مزاج را تغییرات اساسی نمی‌دهد. اگر با بی خوابی یا شب بیداری دست به گریبانید، یک فنجان چای بابونه به شما کمک می کند یک خواب کامل داشته باشید. بعضی افراد هم به منظور کاهش اضطراب و بیماری های گوارشی مانند ناراحتی معده، گاز و اسهال، بابونه را در فرم های مکمل یا چای میل می کنند. همچنین برای درمان بیماری های پوستی از محصولات بابونه در قالب روغن، پماد و یا کرم استفاده می شود. بابونه به عنوان دهانشویه هم مصرف می شود؛ اما به گفته مرکز ملی بهداشت مکمل و یکپارچه -NCCIH، در بیشتر موارد این تاثیرات به طور کامل روی انسان مطالعه نشده است.
NCCIH می گوید تحقیقات اولیه نشان می دهد اگر بابونه به عنوان مکمل غذایی مصرف شود می تواند برای درمان اختلال اضطراب عمومی کمک کننده باشد. یک مطالعه کوچک، تصادفی، دو سو کور و کنترل شده با پلاسبو که در آگوست 2009 در مجله «Clinical Psychopharmacology» منتشر شد، به این نتیجه رسید که شرکت کنندگانی که عصاره بابونه آلمانی مصرف کردند نسبت به سایر شرکت کنندگان کمتر دچار اضطراب می شوند. محققان برای حصول نتایج قطعی نیازمند مطالعه بیشترند.
نتایج یک کارآزمایی بالینی کوچک و تصادفی منتشر شده در سال 2016 در مجله «International Journal of Phytotherapy and Phytopharmacology »، نشان داد استفاده از عصاره بابونه در طی 26 هفته به طور معنی داری علایم اختلال اضطراب عمومی را کاهش می دهد و عارضه را در حالت خاموش نگه می دارد.
NCCIH هم این موضوع را تایید می کند که محصولات حاوی ترکیبات بابونه آلمانی می تواند به مقابله با ناراحتی معده در بزرگسالان، اسهال در کودکان و کولیک در نوزادان کمک کند، اما بابونه به تنهایی برای کمک به این عوارض پاسخگو نیست.


نقش بابونه در کاهش وزن

اگر می خواهید وزن خود را کاهش دهید، بهتر است در مقابل کالری های دریافتی کالری سوزی خود را بالاتر ببرید تا اینکه به بابونه پناه ببرید. تحقیقات در مورد مزایای این گیاه بسیار محدود است. با این وجود، اثرات آرام بخش بابونه به طور غیر مستقیم موجب کاهش وزن یا ثبات آن می شود، زیرا تحقیقات نشان می دهد که میان خواب خوب شب و لاغر شدن ارتباط موثری وجود دارد. مطالعه داده های نظر سنجی ملی بهداشت و تغذیه سالهای 2007-2008 «NHANES» که در دسامبر 2015 در نشریه چاقی منتشر شده است، دریافته است که بزرگسالانی که در سن 18 تا 49 سالگی خواب طولانی دارند، دارای شاخص توده بدنی -BMI- پایین تر از کسانی هستند که مدت کمتری می خوابند. بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیفتد این است که یک فنجان بابونه در شب شما را آرام می کند و استرس ناشی از رژیم گرفتن را کمتر می کند؛ اما شاید این امر به فرد کمک کند خواب خوبی داشته باشد و صبح خود را با انرژی بیشتری برای مبارزه با چاقی آغاز کند.


عوارض جانبی بابونه

اگر مستعد ابتلا به آلرژی به گل و گیاه هستید، احتمالا حساسیت بیشتری نسبت به بابونه خواهید داشت. درمان این نوع آلرژی مانند درمان آلرژی های گیاهی دیگر است. به ندرت ممکن است واکنش آلرژیک آن چنان قوی باشد که منجر به آنافیلاکسی شود. آنافیلاکسی یک عارضه تهدید کننده زندگی است که شامل شوک، کهیر، اشکال در تنفس، استفراغ و بی هوشی است. آنافیلاکسی نیاز به مراقبت فوری پزشکی و استفاده اضطراری از داروهای آلرژی دارد.
بابونه می تواند باعث بروز درماتیت تماسی آلرژیک -نوعی اگزما- شود که قرمزی، خارش و تورم پوست را به همراه دارد.
NCCIH می گوید مصرف بابونه با داروی رستاسیس –سیکلوسپورین، دارویی برای جلوگیری از رد پیوند عضو و همچنین داروهای رقیق کننده خون مثل کوماتین یا جانتوون –وارفارین- ایجاد تداخل می کند. اگر هر یک از این داروها را مصرف می کنید، قبل از اضافه کردن بابونه به روال دارویی خود، به ویژه به شکل مکمل، با پزشک خود صحبت کنید.
پایگاه داده مؤسسات بهداشتی معتقد است که مصرف خوراکی بابونه رومی در دوران بارداری در دوزهای بالینی برای مادر باردار با احتمال خطر همراه است، زیرا اعتقاد دیرینه ای وجود دارد که می گوید مصرف این داروی گیاهی باعث سقط می شود. در این زمینه اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. اگر باردار هستید، قبل از اضافه کردن هر گونه گیاه به رژیم غذایی تان، با پزشک خود صحبت کنید.


برخی از کاربردهای دیگر بابونه

اسانس بابونه در آروماتراپی –اسانس درمانی- برای بهبود خلق و خو و کاهش استرس استفاده می شود. تا زمانی که به بابونه حساسیت نداشته باشید و از داروهای دیگر هم استفاده نمی کنید می توانید روغن معطر بابونه را به روغن ماساژ، لوسیون یا کرم اضافه کنید و به پوست بمالید. همچنین می توانید بخور آن را تنفس کنید. برای اطمینان از ایمنی آن بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.


دوز مصرفی بابونه

به نقل از «وبمد»، هنگام استفاده از مکمل های گیاهی، با پزشک مشاوره کنید. بهتر است با پزشکی مشورت کنید که در زمینه کاربرد مکمل های گیاهی آموزش دیده است.

اگر تصمیم به مصرف بابونه گرفته اید از دستورالعمل روی برچسب محصول تخطی نکنید و بیش از آن که روی برچسب ذکر شده مصرف نکنید.

هم زمان از چندین فرم محصول –چای، قرص، نوشیدنی و...- استفاده نکنید. استفاده از چند محصول خطر اوردوز را بالا می برد.

اگر با مصرف بابونه عارضه شما بهبود نیافت یا بد تر شد با پزشک تماس بگیرید.

اگر قصد عمل جراحی دارید حد اقل دو هفته قبل از عمل مصرف بابونه را متوقف کنید.

بابونه می بایست در دمای اتاق به دور از گرما و رطوبت، نگهداری شود.

اگر یک وعده مصرفی را فراموش کردید از آن صرف نظر کنید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته، دوز مصرفی را افزایش ندهید.