ازدواج خانم کوچولوها در یزد زیاد شده؟

پس از انتشار اخباری مبنی بر افزایش ازدواج یزدی‏‏‌ها در سنین پایین، این نگرانی و سئوال در اذهان عمومی به وجود آمده که علت افزایش این نوع ازدواج‏‏‌ها در استانی که با افزایش میانگین سن ازدواج مواجه است، چیست؟ به ویژه این که کارشناسان و مشاوران خانواده معتقدند که اغلب ازدواج‌های سنین پایین موفقیت‏‏‌آمیز نخواهد بود.

تا چند دهه قبل ازدواج در سنین پایین به ویژه در روستاها و شهرهای محروم کشورمان اقدامی مرسوم بود و حتی گاهاً برخی خانواده‏‌‏ها به طور غیررسمی فرزندان کوچک خود را به عقد دیگری در می‌‏آورند ولی امروزه این نوع ازدواج اجباری با قوانین حقوق بشر مغایرت دارد و کمتر شاهد آنها در کشور هستیم، با این حال این پیوندهای زناشویی سنین پایین در سال‏‌های اخیر با افزایش روبرو بوده که علاوه بر پیامدهایی که در زمینه رفتاری، اقتصادی و دیگر مسائل زناشویی برای زوجین به وجود می ‎‎‌آورد، مشکلاتی از قبیل اختلالات باروری، مشکلات جسمانی و دیگر مسائل را برای آنها به دنبال دارد.

البته این نوع ازدواج‏‏‌ها برای پسران نیز به دلیل استقلال نداشتن مالی می‌تواند منجر به آسیب هایی شود لذا می‌توان از چنین ازدواج‏‏هایی به عنوان یک زنگ خطر برای کشور نیز یاد کرد ولی با این وجود، همین اواخر یکی از مقامات بهزیستی استان خبر از افزایش ازدواج‏‏‌های واکنشی و در سنین پایین داده است.

نبود آمار موثق ازدواج‏‏‌های سنین پایین در استان یزد

محمدعلی مکرمی، مدیر کل ثبت احوال استان یزد در مورد تعریف صحیح ازدواج‌های زودهنگام، در گفت‏‌و‏گو با ایسنا تصریح می‌کند: نسبت به معیار تعریف ازدواج‌‏‏های زودهنگام از نگاه سازمان‌های بین‎ المللی اطلاعی ندارم اما تعریف‌های متفاوتی برای ازدواج وجود دارد که نمی‌توان هیچ کدام را زودهنگام تلقی کرد.

وی می ‎ گوید: پیوند ازدواج در سه دوره سنی قابل انعقاد هستند که شامل سن شرعی ازدواج یا همان سن تکلیف، سن رشد یا همان سن دادگاهی و سن قانونی که 18 سالگی است، می‌ باشد و به عبارتی ازدواج در هر کدام از این دوره‌های سنی، مقدور و ممکن است.

مکرمی با بیان این که با وجود پیگیری‌های متعدد آمار موثقی از ازدواج‌های استان در سنین 9 تا 15 سال کسب نکرده است، اظهار می‌کند: بنا بر اعلام سازمان ثبت احوال کشور، آمارهای این چنینی از سوی سخنران سازمان اعلام می‌‏‏شود ولی در برخی شهرستان‌های کوچک نیز می‌توان این آمار را به صورت دستی تهیه کرد ولی در حجم استانی، کار دشواری است.

وی با یقین بر این که یزد سرآمد ازدواج‌های سنین پایین کشور نیست، خاطرنشان می‌کند: هر چند در مناطق روستایی و محروم به دلیل تاثیر فرهنگ و مذهب در زندگی مردم، شاهد ازدواج‌هایی در سنین‌های پایین هستیم اما هنوز برخی شهرهای مرزی در جایگاهی به مراتب بالاتر از یزد هستند.

این مسئول در ادامه ادعای برخی افراد در عدم تطابق سنین شناسنامه‏‏‌ای آنها با سنین واقعی را از دیگر دلایل افزوده شدن به آمار ازدواج‌ها سنین پایین می‌داند و ادامه می‏‏‌دهد: هنوز هم افرادی مدعی هستند که سنین آن‌ها با سن واقعی آن‌ها مطابقت ندارد و چنین مواردی به دلیل تاخیر در ثبت تاریخ ولادت افراد در مناطق روستایی و محروم بروز می‌کند.

میانگین 26 و 22 سال سن ازدواج پسر و دخترهای یزدی

مکرمی با بیان این که سن جوانی نیز تعریف جداگانه‏‌ای دارد، اظهار میکند: هر چند براساس تعریف سازمان ملل، جوانان در رده سنی 15 تا 25 سال گنجانده می‌شوند ولی در کشورمان این عنوان به گروه سنی 15 تا 29 سال اختصاص دارد.

وی با اشاره به ثبت 5529 پیوند ازدواج در استان طی سال گذشته در گروه سنی 15 تا 29 سال، می‌‏‏گوید: پارسال 76 درصد ازدواج جوانان مربوط به مردان و مابقی نیز مرتبط با بانوان بوده است.

وی با اشاره به ثبت ازدواج در دفاتر ازدواج به صورت ثبت مستقیم سازمان ثبت احوال کشور از دو سال پیش، اضافه می‌کند: آمار این رویداد مانند سنوات گذشته به صورت دستی و مکتوب از دفاتر ازدواج کسب نمی‏‏‌شود، هر چند که در برخی شهرستان‌های کوچک قابل دسترسی است.

مکرمی در مورد میانگین سن ازدواج از سال گذشته تاکنون در استان هم تصریح می‌کند: میانگین سن ازدواج مردان یزدی 26 سال و در مورد زنان 22 سال بوده که در سه ماهه اول امسال افزایش ناچیزی داشته است.

مباحث اقتصادی در راس عوامل بروز ازدواج‏‏‌های زودهنگام

محمد حنیف ‎ پور، مشاور خانواده نیز در گفت‌و گو با خبرنگار ایسنا از رشد ازدواج در سنین پایین در محدوده‌های سنین  15 تا 18 سال در سطح کشور خبر می‌دهد و می‏‌گوید: متاسفانه آمار ازدواج‎ در سنین پایین به ویژه در مناطق روستایی، محروم، شهرهای میانه و دارای شهرداری‌های درجه یک تا هفت، با رشد همراه است.

وی، شهرهای بزرگ کشورمان را عمدتاً مبرا از ازدواج‌های زودهنگام، عنوان و اضافه می‌کند: این قبیل ازدواج‌ها که غالباً با شکست افراد در زندگی زناشویی نیز مواجه می‏‏‌شود، بیشتر در جوامع کوچک و محلی روی می‌دهد.

این کارشناس مسائل خانواده در مورد ازدواج‌هایی که در سنین پایین اتفاق می‌افتد، اظهار می‌کند: بروز این گونه ازدواج‌ها همواره با دلایل مختلفی اتفاق می ‎ افتد که عمده ‎‎ ترین آنها شامل مباحث اقتصادی و معیشتی است به طوری که برخی از خانواده‌ها برای کاستن از هزینه‏‏‌های خود، فرزندان خود را در سنین پایین وادار به ازدواج می‌کنند.

وی ادامه می‌‏‏دهد: البته این عامل می‏‌تواند با دیدگاه دیگری نیز منجر به ازدواج هایی در سنین پایین شود به طوری که فرد با انگیزه اقتصادی ازدواج کند تا فردی هزینه‏‏‌های زندگی ‎‎ اش را تقبل کند و او را به رفاه برساند.

حنیف‌پور فرار از محیط خشک خانواده به ویژه در مورد دختران و تمایل جوانان در سنین بلوغ به جنس مخالف را از دیگر دلایل تن دادن افراد به ازدواج در سنین پایین ذکر می ‎‎ کند.

وی، وجود برخی باورهای اشتباه در خانواده‌‏‏ها را نیز منجر به بروز این قبیل ازدواج‌ها می‌داند و در این باره تصریح می‌کند: تفاوت‌‏‏های فرهنگی خانواده‏‏‌ها و فرزندان، تحمیل عادات و باورهای قدیمی خانواده‌ها به فرزندان و ترس والدین از فردگرایی برحسب بالارفتن توقعات فرزندان از جمله این باورهای غلط است.

توصیه به پرهیز از ازدواج در سنین کمتر از 20 سال

به گفته حنیف ‎ پور، متاسفانه عرف کشور به گونه‏‌ای است که خانواده‏‏‌ها نسبت به تجرد دختران خود در سنین بالاتر از 26 سال احساس خطر می‌‏‏کنند و برخی نیز برای جلوگیری از تجربه شکست عشقی دیگران به ازدواج‏‏‌های سنین پایین روی می‏‏‌آورند.

وی، کمبود جاذبه‏‏‌های تفریحی در کشور به ویژه برای نوجوانان را هم موثر در افزایش ازدواج بین سنین پایین می‌داند و عنوان می‌‏‏کند: برخی جوانان شناخت کافی از نحوه گذراندن اوقات فراغت خود ندارند و به ویژه مدارس و امور فنی و حرف‌ه‏‏ای نیز جاذبه‌های خاصی برای جوانان ندارند و همین موضوع باعث گرایش جوانان به ازدواج‌‏‏های زودهنگام می‏‏‌شود.

این مشاور خانواده، پرهیز از ازدواج در سنین کمتر از 20 سال را توصیه می‌کند و می‌گوید: جوانان قبل از ازدواج باید به پنج بلوغ سنی شامل بلوغ عشقی، بلوغ معیشتی، بلوغ اجتماعی، بلوغ روانی و بلوغ فکری دست یابند که این موارد تا قبل از 20 سالگی کامل نخواهد شد.

حنیف‌پور، بهترین سنین برای ازدواج در دختران 23 سال و در پسران 28 سال عنوان و تصریح می‏‌کند: لازمه جلوگیری از ازدواج در سنین پایین، برگزاری دوره‌های آموزشی جدی در مورد زن‏‌شناسی، مرد‏شناسی و فرزند‏پروری به ویژه در مقطع تحصیلی متوسطه دوم همانند بسیاری از کشورهای دنیا برای دستیابی افراد به درک درستی از زندگی و مهارت‏‏‌های زندگی است.