سرشماری تعاونی‌ها به کـجا رسید؟

با وجود انتقاد صاحبنظران اقتصادی و فعالان بخش تعاون از سهم ناچیز تعاونی‌ها در اقتصاد ملی و مغفول ماندن ظرفیت‌های این بخش، طرح سرشماری، تعاونی‌ها را به جایگاه واقعی می‌رساند و سهم دقیق آن‌ها در تولید، صادرات و اقتصاد را مشخص می‌کند.

 بر اساس مواد ۴ و ۵ قانون بهبود فضای کسب و کار، اتاق‌های بازرگانی و تعاون موظفند اطلاعات جامعه آماری خود را کامل کرده و در اختیار دستگاه‌های دیگر قرار بدهند.

طی سال‌های گذشته آمار دقیقی از تعداد تعاونی‌ها و فعال و راکد بودن آن‌ها در اختیار نبود، به همین دلیل طرح سرشماری‌ تعاونی‌ها توسط اتاق تعاون ایران کلید خورد. بر اساس این طرح که از ۱۵ اسفندماه سال گذشته آغاز شد، قرار بود تا همه تعاونی‌ها از این تاریخ تا پایان خردادماه سال ۹۷ به سایت اتاق تعاون مراجعه و ثبت نام کنند.

پیش‌تر محمدمهدی تیموری - معاون امور استان‌های اتاق تعاون ایران، مبنای سرشماری را خوداظهاری دانسته و اعلام کرده بود که ماموران سرشماری برای تکمیل اطلاعات به تعاونی‌ها مراجعه می‌کنند.

آنطور که وی گفته با استفاده از نتایج حاصله این طرح که با هماهنگی مرکز آمار صورت می‌گیرد، بانک اطلاعاتی اتاق تعاون تکمیل و به روز می‌شود تا گزارش‌های دقیق‌تری از اشتغال و تولید بخش تعاون در اختیار دستگاه‌های ذیربط قرار گیرد.

مرحله اول سرشماری از تعاونی‌ها به شکل اینترنتی و خوداظهاری بود که باید تا پایان خردادماه انجام می‌شد و مرحله دوم ظرف یک ماه پس از ثبت نام الکترونیکی با مراجعه حضوری ماموران سرشماری به تعاونی‌ها صورت می‌گرفت که با توجه به گذشت دو ماه از زمان یاد شده و با وجود پیش‌بینی معاونت امور استان‌های اتاق تعاون که اعلام کرده بود تا قبل از نیمه اول سال جاری آمارها منتشر می‌شود، تاکنون گزارشی از روند اجرای طرح و آمارهای به دست آمده منتشر نشده است.

سرشماری تعاونی‌ها چه کمکی می‌کند؟

طرح سرشماری تعاونی‌های کشور به منظور تعیین سهم بخش تعاون در اقتصاد آغاز شده و محاسبه ارزش افزوده تعاونی‌های بازرگانی، صنعت و معدن، کشاورزی، حمل ونقل، مصرف، مسکن، عمران و خدمات و سهم آن‌ها در ارزش افزوده این بخش‌ها، از جمله اهداف این طرح به شمار می‌رود.

رییس اتاق تعاون ایران در گفت‌وگو با ایسنا، می‌گوید: با اجرای این طرح، چارچوب‌های آماری بخش تعاون با نوع فعالیت‌های آن‌ها به شکل دقیق مشخص شده و استخراج آمارهای مورد نیاز، به تعیین سهم و جایگاه بخش تعاون در اقتصاد کمک می‌کند.

او یکی از مشکلات اقتصاد غیردولتی را فقدان آمار عنوان کرده و می‌گوید: در حال حاضر بیش  از ۱۱۰ هزار تعاونی در گرایش‌های مختلف در کشور فعالیت دارند اما آمار دقیقی از فعالیت آن‌ها در دست نیست که امیدواریم این سرشماری به شناسایی تعاونی‌های فعال کشور منجر شود.

به اعتقاد عبدالهی، شبکه تعاونی‌ها در رشد اقتصادی، توسعه عدالت اجتماعی، اشتغالزایی و رفع فقر و محرومیت و تبعیض نقش موثری دارند و  از این جهت سهم آن‌ها در اقتصاد باید مشخص شود.

 فعالان بخش تعاون همواره از مغفول ماندن ظرفیت‌های بخش تعاون، عدم پایبندی و اجرای قوانین بخش تعاون و سهم ناچیز تعاون از اقتصاد ملی انتقاد دارند؛ آنچنان که در جریان استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در روزهای گذشته در مجلس رخ داد، بخشی از موارد استیضاح در بیان نمایندگان مجلس به نادیده گرفته شدن سهم بخش تعاونی در تصمیمات کلان، عدم توجه کافی به تعاونی‌ها و تعطیل شدن تعاونی‌ها در شهرهای کوچک اختصاص داشت.

بسیاری از کارشناسان تاکید دارند که آمار سرشماری کمک بسیاری به برنامه‌ریزی‌ و تصمیم‌سازی‌های کلان می‌کند و چشم‌انداز روشنی از میزان تولید،‌ صادرات و فعالیت تعاونی‌ها ارائه می‌دهد؛ همچنین با استفاده از نتایج این سرشماری، امکان صدور پروانه فعالیت برای تعاونی‌ها بدون آنکه به اصناف و اتحادیه‌های صنفی مراجعه کنند، فراهم می‌شود.