3 شرط ایران درباره کناره گیری نوری مالکی

«ماجد غماس» معروف به (ابوعارف) رئیس دفتر مجلس اعلای عراق در تهران است؛ با وی در دفتر مجلس اعلا در خیابان ملک تهران درباره شرایط امروز عراق به گفت‌وگو نشستیم، ابوعارف در این گفت‌وگو درباره علل عدم راه یابی مالکی به سومین دور نخست وزیری با وجود پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، نقش تهران در انتخاب نخست وزیر جدید این کشور و همچنین حضور و نفوذ داعش به خاک عراق گفت.

وی با اشاره به روند انتخاب نخست وزیر جدید عراق گفت: انتخاب دکتر «حیدر الجواد العبادی» بعد از آنکه کشمکشی میان «ائتلاف ملی» و «ائتلاف دولت قانون» پیش آمد، صورت گرفت. نمایندگان و احزاب سیاسی «ائتلاف ملی» عراق که نمایندگان احزاب شیعه هستند به این نتیجه رسیدند که انتخاب مالکی برای دوره سوم مشکلات بسیاری به بار خواهد آورد و از این جهت که مشکلات امنیتی کنونی از جمله سقوط موصل و تنش با برادارن اهل تسنن و کردهای عراق در زمان وی پیش آمد، قطعا انتخاب وی برای سومین دور متوالی از سوی احزاب سیاسی و پارلمان عراق ناممکن بود.

ادامه نخست وزیری مالکی، وی را به دیکتاتوری می کشاند

غماس با اشاره به اینکه حتی اگر نوری مالکی از سوی «ائتلاف ملی» عراق انتخاب می‌شدند در بعد وطنی و ملی، مردم عراق، نمایندگان اهل تسنن و کرد با این انتخاب موافقت نمی‌کردند، گفت: دومین علت عدم ورود مالکی به سومین دوره نخست وزیری این است که، معتقدم که یک دوره سوم نخست وزیری برای شخص نوری مالکی قدرت در عراق را به سمت دیکتاتوری سوق می‌داد آن هم به دلیل اقداماتی که وی در پیش گرفته بودند.

وی افزود: عراق اکنون و در دوران نخست وزیری عراق، وزیر کشور ندارد زیرا مالکی خود این سمت را برعهده گرفته است، عراق وزیر اطلاعات ندارد چون مالکی به عنوان وزیر اطلاعات نیز در کابینه عمل می‌کرد، همینطور به عنوان وزیر دفاع؛ همه‌ی جایگاه‌ها و سمت‌های امنیتی در دستان مالکی بود و از سوی وی اداره می‌شد و این موضوع مشکلات بسیاری را برای کشور به همراه داشته و پیشرفت‌های امنیتی به کندی و بعضا با ناکامی مواجه شده بود که نتیجه این عمکرد نیز اکنون در عراق عیان شده است.


رئیس دفتر مجلس اعلای عراق در تهران با بیان اینکه استان موصل و بخش‌های دیگری از استان‌های غربی و شمالی عراق به دست داعش افتاده است که دلیل آن یکی دیگر از اقدامات اشتباه مالکی در اعتماد نابه جای وی به افسران بعثی بود، افزود: کسانی که در حکومت پیشین عراق با رژیم صدام همکاری نزدیکی داشتند و در جنگ ایران و عراق نیز شرکت فعالی داشتند وارد قدرت شده بودند، اعتقاد مالکی بر اینکه این افراد می‌توانند در ارتش و بدنه و ساختار امنیتی عراق حضور داشته باشند، و حلال مشکلات امنیتی عراق باشند. یکی از خطاهای وی بود. نیروهای مجاهدی که با صدام در حنوب عراق و در درگیری‌های با عناصر تروریستی در جنگ بودند و از نیروهای مخلص ارتش و نیروهای امنیتی بودند کنار گذاشته شدند و به جای آنها افراد بعثی وارد ساختار حکومت عراق شدند.

وی افزود: مشکلات خدماتی از جمله دیگر ضعف‌های مدیریتی مالکی بود، ما در سال‌های اخیر هیچ پیشرفت خدماتی نداشتیم و برق همچنان مشکل اساسی مردم عراق است، مواردی از این قبیل موضوعات دست به دست هم دادند تا حضور آقای مالکی برای دوره سوم با مشکلاتی مواجه شود. تنش‌هایی که میان دولت مرکزی و کردها، سنی‌ها و نیروهای شیعی به وجود آمد باعث شد که یک عدم اطمینان بزرگ به عملکرد مالکی در عراق به وجود بیاید و حتی اگر وی وعده‌ای نیز برای حل مشکلات مطرح می‌کردند دیگر کسی به آن اعتماد نکند. 

ابوعارف گفت: آقای مالکی و ائتلاف دولت قانون به ریاست ایشان در انتخابات رای بالایی کسب کردند و ما به این مساله و اینکه دولت قانون حق معرفی کاندیدای مورد خود را برای تصدی پست نخست‌وزیری دارد احترام می‌گذاریم اما با توجه به بی اعتمادی گسترده‌ای که میان نیروهای سیاسی عراق و شخص مالکی به وجود آمده بود، باید با تاکید گفت که در شرایط کنونی که عراق در بحران امنیتی شدیدی به سر می برد انتخاب عبادی علاجی برای مشکلات عراق است؛  عبادی هم عضو ائتلاف دولت قانون است و هم یکی از سران حزب الدعوه که مالکی دبیر این حزب است و از این نظر، عبادی و مالکی از یک ابشخور سیاسی نشات می‌گیرند.


وی با تاکید براینکه گروه‌های سیاسی عراق مشکل شخصی با نوری مالکی نداشتند اما عملکرد آقای مالکی سبب شد که بحران و چند دستگی در عراق به وجود بیاید و تشدید شود، خاطرنشان کرد: این موضوع زمینه مناسبی را برای داعش با هدف نفوذ به خاک عراق به وجود آورد و از اختلاف و چند دستگی درون عراق استفاده کرد. علاوه بر آن زمینه برای دخالت کشورهای خارجی را نیز فراهم کرد؛ روندی که متضرر اصلی و اول آن در صورت ادامه خود شیعیان عراق خواهند بود. لذا نیروهای سیاسی عراق دیدند که انتخاب فردی دیگر با همان مسلک و گرایش سیاسی و حزبی می تواند راه گشایی برای بسیاری از مشکلات باشد.

غماس گفت: البته افراد بسیاری در مجلس اعلاء عراق و افرادی دیگر از دیگر جناح‌ها و احزاب نیز بودند که در صورت معرفی اسامی آنها می‌توانستند در بعد عمومی و ملی عراق مورد قبول واقع شوند، افرادی مانند آقای چلبی، آقای عبدالمهدی و... کسانی هستند که میتوانند در عرصه سیاسی عراق جایگاهی داشته باشند، اما اکنون این مساله مسکوت مانده است تا جامعه عراق بتواند راه حلی میانه برای مقابله با مشکلات کشور پیدا کند.

این سیاستمدار عراقی گفت: وضعیت عمومی عراق مساله اصلی حال حاضر عراق بود که سبب شد فرد دیگری به جای مالکی انتخاب شود، برخی اینطور به فضای سیاسی و اجتماعی عراق القا کرده بودند که تنها آقای مالکی می‌تواند حلال مشکلات باشد، در حالی که شاهد آن بودیم که در زمان نخست وزیری مالکی نزدیک به نیمی از عراق از کنترل دولت مرکزی خارح شد. آقای مالکی مود پشتیبانی آمریکا، ایران، گروه‌های سیاسی، مردم و مرجعیت عراق بودند، بودجه عراق بودجه بسیار خوبی است، یک میلیون و 200 هزار نفر در ارتش و پلیس اطلاعات عراق خدمت می‌کنند، که کنترل همه آنها به دست آقای مالکی بود که متاسفانه نتوانستند کاری کنند، ایشان چه چیزی بیشتر از این باید در اختیار می‌داشتند تا عراق را از افتادن در مهلکه داعش نجات دهند و یا از آن جوگیری کنند؟

وی گفت: گروه‌های سیاسی عراق بر این باور بودند که اگر فرد دیگری برای سمت نخست‌وزیری عراق انتخاب شوند منجر به بازگشت اعتماد به بدنه سیاسی و اجتماعی عراق خواهند شد و بقیه گروه‌های سیاسی و اجتماعی که رابطه خود را با روند سیاسی عراق قطع کرده بودند به بدنه تصمیم گیری و سیاسی کشور بازگردند.

رئیس دفتر مجلس اعلای عراق در تهران با اشاره به اینکه اکنون وضعیت کردستان عراق در خطر است، تصریح کرد: اهل تسنن مشغول جنگ با داعش هستند که در حال حاظر متضرر اصلی این اوضاع اهل تسنن هستند. وقتی اینها کسی دیگر را در سمت نخست‌وزیری عراق ببینند دیگر بهانه‌ای برای مسئول دانستن مالکی ندارند و نوبت آنها می شود که خلوص نیت خود را نشان دهند، چیزی که اکنون نیز شاهد آن هستیم و از زمان انتخاب حیدر العبادی، پیام‌های همکاری و تبریک بسیاری از جانب گروه‌های کرد، سنی و شیعی فرستاده شده و همه اعلام کردند که این انتخاب می‌تواند بابی برای تفاهم و همکاری بیشتر باشد.

وی با اشاره به اینکه، حبدر العبادی تنها نیست و یک «ائتلاف ملی» با اساسنامه محکم و یک برنامه وزارتی تخصصی در حال تشکیل و پشتیبانی از دولت جدید است، گفت: اکنون کمیته‌ای متشکل از 7 نفر از اعضای «ائتلاف ملی» عراق برای آماده کردن یک برنامه وزارتی متناسب با وضعیت عراق تشکیل شده است.

غماس همچنین با بیان اینکه معتقدیم که ایران باید همچون گذشته در موضوع عراق ، موثر عمل کند، افزود: ایران دوست ماست و این کشور همواره پشتیبان ملت عراق بوده و رابطه بسیار خوبی با همه گروه های سیاسی عراق دارد که نقطه قوتی برای ما محسوب می‌شود. به همین دلیل بر این باورم که ما باید از قدرت سیاسی و میدانی ایران استفاده کنیم چرا که این موضوعی قابل بحث نیست و هرکس که به صحنه قدرت در عراق می‌آید باید این موضوع را مد نظر داشته باشد، اقای عبادی در این مساله اگر بیشتر از مالکی نباشد کمتر هم نیست. اگر هم در این مسیر عمل نکند مجبور به این کار خواهد شد، چرا که استراتژی «ائتلاف ملی» همکاری با ایران است.

وی گفت: از سوی دیگر دولت آقای روحانی هم اعلام کرده بود که از هرکس که از سوی مردم و «ائتلاف ملی» عراق برای نخست وزیری معرفی شود، استقبال می کنیم، جمهوری اسلامی ایران همچنین در سفر آقای شمخانی به بغداد نظر مرجعیت عراق را برای روشن شدن مواضع مرجعیت درباره شخص نخست وزیری، نیز جویا شد.

غماس با اشاره به سه شرط ایران برای تغییر نخست وزیر در عراق، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در بحران اخیر سیاسی عراق بر سر نخست وزیری، در چند محور نظرات خود را بیان کرد، نخست بقای عراق به عنوان یکی از مراکز مهم قدرت شیعه و مقاومت، موضوعی که هدف مشترک میان تهران و بغداد است. دوم اعلام نظر مرجعیت دینی در عراق بود؛ ایران منتظر بود تا مرجعیت عراق نظر خود را درباره ادامه حضور مالکی اعلام کند که مرحعیت عراق اعلام کرد که به دنبال ادامه حضور مالکی در قدرت در عراق نیست. در جلسات مشترک مقامان ایران و عراق نیز این موضوع عنوان شد. ایران همچنین عنوان کرده بود که خط قرمز این کشور برای انتخاب شخص نخست وزیری جدید عراق است که فرد جدید نباید خارج از ائتلاف ملی عراق باشد؛ این سه نکته اساسی نظر جمهوری اسلامی ایران بود. که مورد موافقت ما هم بود.

او همچنین گفت: شروط ایران در انتخاب عبادی لحاظ شد، عبادی انسانی سیاستمدار است که در گرایشات سیاسی خود علیه تکفیری‌ها و اسرائیل مواضع واضح و روشنی  داشته است، دوم از ائتلاف ملی عراق کاندیدا و انتخاب شد و سوم اینکه مرجعیت رای مخالفی علیه ایشان نداشتند.

وی با بیان اینکه نظر مرجعیت عراق برای ما نظر اصلی محسوب می‌شود، افزود: ما منتظر بودیم که نظر مرجعیت در این باره داده شود و البته این موضوع به قوت و صراحت به ویژه در نماز جمعه‌های عراق اعلام شد؛ در نماز جمعه آخر هم خطیبان جمعه گفتند که در رابطه با کسانی که به سلطه چنگ می‌زنند احساس خطر می کنیم.

این سیاستمدار عراقی درباره موضوع داعش و نفوذ این تروریست ها در عراق، گفت: چند عامل دست به دست هم دادن تا قضیه موصل به وجود بیاید، نخست اینکه گروه داعش متشکل از 2 تفکر است، نخست تکفیری و سلفی که همیشه به نفی دیگران به خصوص شیعیان فکر می‌کنند، گروه دوم بعثیان که با صدام همراه بودند؛ اکنون اینها در خاک سوریه دست به دست هم دادند و با پشتیبانی‌ها و غارت‌هایی که از چند سال پیش آغاز کرده بودند و توانستند بافروش نفت خود را تقویت کنند و وضعیت مالی بسیار خوبی داشته کسب کنند و به سلاح های آمریکایی نیز دست پیدا کنند.

وی ادامه داد: نکته دوم اینکه روندی که دولت عراق در پیش گرفته بود، باعث شد که اهل تسنن در مناطق غربی احساس کنند که هیج رابطه‌ای با دولت مرکزی عراق ندارند و یک دشمنی و جدایی میان آنها پیش بیاید، از طرفی دیگر به بعضی ها القا شده بود که داعش بهتر از دولت مرکزی است. از سوی دیگر خیانت هایی از سوی برخی از افسران عشایر و مردمی که در این مناطق بودند به وجود آمد و  برخی بر این باور بودند که نباید تحت حکومت شیعیان باشند و به همین دلیل به داعش روی آوردند و اگر به آنها کمک نکردند در قبال آنها سکوت اختیار کردند.

ابوعارف گفت: نکته دیگر عملکرد سوء نیروهای امنیتی در این موضوع بود که علاوه بر آنکه نتوانستند کمکی برای دفع تروریست ها کنند در خود موصل عملکرد بسیار زشت و تحریک آمیزی داشتند و شنیده شده است که برخی از افسران از مردم و مغازه ها باج خواهی کرده بودند که عمل بسیار زشتی بود. این چند عامل در کنار ضعف دولت مرکزی و عملکرد دستگاه امنیتی عراق باعث شد که این حوادث دردناک را در عراق شاهد باشیم.

وی در پایان تصریح کرد: بعد از فتوای آیت الله سیستانی مبنی بر دفاع و جهاد، شاهد آن بودیم که سیلی از مردم به ارتش پیوستند و آموزش نظامی دیدند و راهی ارتش و دفاع شدند اینها بودند که تا الان از پیشروی داعش جلوگیری کردند، باید بدانیدکه هدف داعش گرفتن بغداد و کربلا بوده و گفتند که بعد از عراق نوبت ایران است. و درگیری ها اکنون در نزدیکی بغداد ادامه دارد.