آیت الله مصباح یزدی:برخی تغییر ماهیت داده اند

 عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: وقتی رهبری می‌فرمایند مسئولان باید انقلابی باشند، یا دانشگاه باید انقلابی باشد، یا حوزه باید انقلابی بماند، در واقع يك هشدار است. تأکید ایشان بر انقلابی ماندن، نشان می‌دهد که برخي افراد تغییر ماهیت داده، و انقلابی نيستند، یا در حال دور شدن از انقلاب هستند. قدم اول برای جبران اين ضعف، تغییر فکر است؛ به ويژه با توجه به اين‌كه پايه و اساس انقلاب ما ایدئولوژی و نگرش خاص نسبت به عالم هستي، زندگی و انسان بود.

 رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در جمع اساتید و مسئولان شورای مرکزی بسیج اساتید دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به این‌که دانشگاه آزاد، دارای نقاط متعدد قوت و نيز ضعف‌هايي است که باید برای تقویت نقاط قوت و هم‌چنین رفع کمبود‌ها، تلاش کرد، افزود: البته این کمبودها كمابيش در همه جا وجود دارد.

آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: به نظر بنده همه کمبودها، سقوط‌ها، لغزش‌ها و مشکلاتي که در زندگی انسان وجود دارد به دوعامل اصلی باز می‌گردد و آن، عدم آگاهي و هوای نفس است.

وی با استناد به آیه‌ای از قرآن کریم اظهار داشت: برخی از مردم به خاطر جهل‌شان، کارهای اشتباهي انجام می‌دهند، در حالی که گمان می‌کنند که رفتارشان بسیار مطلوب و خوب است؛ در نظام ما نیز، چنین افرادی وجود دارند كه سوء‌نیتی ندارند و قصدشان خدمت است، اما اشتباه می‌کنند. این عده شاید کم باشند؛ اما گروه دوم که به نام دین و انقلاب و از روی هوای نفس و به خاطر رسیدن به منافع خود، به نظام ضربه می‌زنند، بیشتر هستند.

استاد اخلاق حوزه علميه قم با بیان این‌که در مواجهه با گروه اول که از روی جهالت با رفتارهایشان ضربه به اسلام و انقلاب می‌زنند، باید آنها را آگاه کرد، ادامه داد: این گروه، سوء‌نیتی ندارند و اصلاح آنها دشوار نیست؛ چون اگر متوجه شوند که كارشان اشتباه است، خودشان تغيير رفتار مي‌دهند. اما مشکل، گروه دوم هستند که تمايلي به پيمودن راه مستقیم ندارند البته همه این افراد مانند هم نیستند؛ برخی از ايشان را می‌توان با اندكي ملاطفت جذب كرد و جلوي خرابکاری آنها را گرفت؛ اما عده‌اي از ایشان كه تعدادشان اندك است، واقعا مصداق كساني هستند كه خداوند متعال در قرآن از آنها با عنوان «شیاطن انس» یاد می‌کند. این گروه به هیچ وجه هدايت نمی‌شوند و قصدشان ضربه زدن به اسلام و نظام است. تنها راه مقابله با این گروه، مبارزه است.

وی افزود: اما بخش دیگري از اين گروه که اکثریت ايشان‌اند، کسانی هستند که در اثر ضعف فرهنگی و نقص تربيتي به خودخواهی، خودمحوری و دنیاگرایی مبتلا گرديده، و منشأ فساد در جامعه شده‌اند. اين گروه با اصلاح وضعيت فرهنگي و جبران نقايص تربيتي قابل علاج هستند، و اگر گفته شود عمده‌ترین گروه هدف انبیاء در جامعه، این گروه بوده‌اند، سخن گزافی نیست.

این استاد برجسته حوزه علمیه قم ضمن با اشاره به این‌که توقع پيشگيري از همه فسادهاي جامعه با جبران ضعف‌هاي فرهنگي و تربیتی انتظاري بی‌جاست، ادامه داد: اما می‌توان اين ضعف‌ها و نواقص را كاهش داد و جلوی شیوع بیشتر آنها را گرفت. لذا باید افراد مؤثری در اين زمينه تربیت شوند.

وی با اشاره به تأثیر انقلاب اسلامی در تربیت انسان‌های صالح اظهار داشت: حضرت امام(ره) بیش از نیم قرن پیش، به تنهايي حرکتی را شروع کرد كه از عهده هزاران متخصص کارکشته برنمی‌آمد. او نه به كمك حزب و طرفدار و ثروت، بلكه فقط با سرمایه اخلاص، قدم به عرصه گذاشت و کاری کرد، کارستان؛ کاری که اثراتش در اين کشور محصور نماند، و نورش به اقصي نقاط عالم نیز تابید. امروز در هر جای دنیا نوری از اسلام و استكبارستيزي ببینید، متأثر از انقلاب اسلامی است که امام راحل(ره) آن را به پا کرد، و البته هنوز قدر و اهمیت این انقلاب به خوبی درک نشده است.

آیت‌الله مصباح يزدي ادامه داد: بايد توجه داشته باشيم كه نسلی که امام(ره) آنها را تربیت کرد، به تدريج از دنيا مي‌روند؛ اما جاي آنها را چه کسی باید پر کند؟ روشن است كه باید کسانی تربیت شوند که نه فقط جای گذشتگان را پر کنند، بلکه کامل‌تر از آنها باشند؛ چون در زمان امام(ره) اين انقلاب هنوز در ابتداي راه بود، اما امروز با گذشت 40 سال از پيروزي انقلاب، تکمیل آن دشوارتر است. حال، سئوال این است که غیر از مراکز علمی چه فرد يا نهادي عهده‌دار تربیت نسل جديد است؟

استاد برجسته حوزه علميه خاطر نشان كرد: يكي از مراکزی که از ابتدای تأسیس مایه امید براي اين نظام بود، دانشگاه آزاد اسلامی است؛ چون در آن زمان دانشگاه‌های دولتی هنوز تحت اداره و اشراف تربیت‌شدگان رژيم گذشته بود؛ اما دانشگاه آزاد اسلامي تحت نظر افراد انقلابی آغاز به كار كرد.

وي افزود: اما نبايد فراموش كنيم با از ميان رفتن نسل قبلي تدريجاً شرایط تغيير كرده و ارزش‌ها سیر نزولی یافته است و متأسفانه آثار تنزل فرهنگی در کشور مشهود است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علميه قم در ادامه گفت: آیا در ابتداي پيروزي انقلاب احتمال می‌دادید که كساني رسماً پیشنهاد مذاكره بی قید و شرط با رئیس جمهور آمریکا را مطرح كنند؟! در حالي كه همه مردم شعار مرگ بر آمريكا را مثل تکبیر بعد از نماز، لازم می‌دانند، عده ای که بعضي از آنها سابقه فعالیت‌های انقلابی داشتند به خود جرأت مي‌دهند كه بگویند در مقابل آمريكا كه دشمن‌ترین دشمنانِ اين نظام است، دست‌ها را بالا ببریم!

وی افزود: اگر بخواهیم شرايط تغيير كند و جامعه فعلي شبیه انقلابیون نسل اول براي ادامه راه آنها و پيروي از رهبر خود عهد و پیمان ببندد، باید چه کنیم؟ آیا راهپیمایی و شعار دادن كافي است؟

مصباح يزدي با اشاره به این که تغییر فرهنگی بسیار کند صورت می‌گیرد، خاطر نشان کرد: وضع امروز جامعه ما حاصل روندی چهل ساله است که آرام آرام شكل گرفته است، و برای اصلاح نواقص فرهنگي موجود نیز چند دهه وقت لازم است؛ ولی به شرط این که برنامه صحیحی براي اين كار داشته باشیم.

استاد برجسته حوزه علميه قم ادامه داد: قدم اول در اين مسير آن است که از نظر فکری باور کنیم که تفکر امام(ره) صحیح بود. متأسفانه بخشي از مشکلات فعلي جامعه ما ناشي از این است كه كساني معتقدند كه امام(ره) هم اشتباه کرد و اگر از ابتدا با آمریکا، و حتی قبل از آن، با شاه مذاکره می‌کرد، ما امروز این مشکلات را نداشتیم! همين افراد هستند كه می‌گویند مردم خسته‌اند و طرفداران امام(ره) کم شده‌اند.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان این‌که راهکار تغيير وضع موجود در اين فرمايش مقام معظم رهبری خلاصه می‌شود که بايد انقلابی باشیم و انقلابی بمانیم، اظهار داشت: زماني كه رهبری می‌فرمایند مسئولان باید انقلابی باشند، یا دانشگاه باید انقلابی باشد، یا حوزه باید انقلابی بماند، در واقع يك هشدار است. تأکید ایشان بر انقلابی ماندن، نشان می‌دهد که برخي افراد تغییر ماهیت داده، و انقلابی نيستند، یا در حال دور شدن از انقلاب هستند. قدم اول برای جبران اين ضعف، تغییر فکر است؛ به ويژه با توجه به اين‌كه پايه و اساس انقلاب ما ایدئولوژی و نگرش خاص نسبت به عالم هستي، زندگی و انسان بود.

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به این که تکیه کلام حضرت امام(ره) به عنوان بنیان‌گذار نظام اسلامی، همیشه اسلام بود، خاطر نشان كرد: شاید زماني كه امام(ره) می‌گفت اسلام در خطر است، خیلی از ما متوجه منظور ايشان نمی‌شدیم! کجای اسلام در خطر بود؟ مردم نماز می‌خواندند؛ عزاداری می‌کردند؛ حتی خود شاه به حج می‌رفت و عکس‌های در حال احرام او در ادارات نصب شده بود؛ نماز جمعه خوانده می‌شد؛ امام جمعه تهران را هم شاه تعیین مي‌کرد. کجای اسلام در خطر بود كه امام چنين هشداري مي‌داد؟

وي ادامه داد: اين كه ديگران برای اسلام احساس خطر نمی‌کردند، حاكي از آن است كه اسلام را ناقص و اشتباه فهمیده بودند. آن‌ها تصور می‌کردند که اسلام منحصر در برخي رفتارهاي ظاهري است؛ اما امام (ره) نگاه عمیقی داشت و می‌فهمید اینها ظواهر اسلام است و باطن آن در حال از دست رفتن است.

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم افزود: امروز هم بسياري از مؤمنین ما نگاهشان به اسلام همان نگاه قبل از انقلاب و منحصر در نماز و روزه و عزاداری است و روح اسلام و حقیقت آن را فراموش كرده‌اند.

استاد اخلاق حوزه علميه قم تأكيد كرد: اگر بخواهیم انقلابی باشیم، ابتدا باید فکر اسلامی را در خود تقویت کنیم؛ بايد بدانیم فقط ایجاد تغییرات ظاهري در سطح جامعه مشکل را حل نمی‌کند؛ زيرا هر منافقی می‌تواند ظواهر را رعایت کند. ما باید فکر خود را اصلاح کنیم؛ بايد بدانیم چرا آفریده شدیم، به کجا باید برویم، و چه وظیفه‌ای داریم؟

آیت‌الله مصباح یزدی خاطر نشان کرد: متأسفانه هم در حوزه و هم در دانشگاه، در این زمینه ضعف‌های جدی داریم، و نه از فقه و اصول حوزه به تنهايي این مسائل بنیادین و ریشه‌ای، پاسخ داده مي‌شود، و نه علوم انسانی دانشگاه‌ها راه حلي براي اين مسايل دارند.

وی با اشاره به این که مباحث پيش‌بيني شده براي دوره «طرح ولایت» در شش محور به بنیادی‌ترین مسائل فکری جامعه پاسخ می‌دهد، افزود: معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، شناخت ارزش‌ها، خودسازی و جامعه‌سازی محور‌های این طرح هستند و این بحث‌ها به صورت يك زنجيره مرتبط با هم تدوين و مكرراً براي دانشجويان ارايه شده، كه تأثیرات برگزاری این طرح در دانشگاه‌هاي مختلف فوق تصور بوده است.

وی با اشاره به این که در مجموعه مباحث «طرح ولایت» نظام فکری ـ معرفتی اسلام ارايه شده است، اظهار داشت: برگزاری چنین دوره‌هایی، راه حل مناسبی برای ایجاد شناخت صحیح است که مقدمه و قدم اول در تربیت نسل بعد از انقلاب به شمار می‌رود.

آیت‌الله مصباح یزدی ارائه يك الگوی عملی مانند امام حسین‌(علیه‌‌السلام) و اولیای الهی، و رفتار مناسب اساتید با شاگردان را از دیگر مواردی دانست که برای تربیت و اصلاح افراد نیاز است، و افزود: اگر این تربیت درست صورت بگیرد، جامعه ما انقلابی خواهد ماند؛ اما اگر نگرش ما همانند نگرش مادي سایر مردم دنیا باشد، این تفاوت که بر اساس عادت چند رکعتی نماز بخوانیم، اثری در تربیت صحیح نخواهد داشت.

وي تأكيد كرد: با اصلاح فکر، ارائه الگوهای صحیح از سیدالشهدا(علیه‌السلام)، ساير اولياء و افراد انقلابی، و با التزام عملی به دستورات دینی، اين انقلاب باقی خواهد ماند و ـ‌ان‌شاءالله‌ـ زمینه ظهور حضرت مهدی ـ‌عجل الله فرجه‌ـ نیز فراهم می‌شود.