کشف سمی قدرتمند در کتاب ها و تابلو‌های نفیس موزه‌های جهانی

 هنرمندان در قرن‌های پیش برای حفظ آثار خود ناآگاهانه از ماده‌ای سمی استفاده می‌کردند که برای سلامت به شدت خطرناک است.

کارشناسان دانمارکی به تازگی با استفاده از فناوری (Micro-XRF) موفق به کشف سم آرسنیک درون سه کتاب باستانی شده اند.

این سم درقرن نوزدهم میلادی در بسیاری از تابلو‌های نقاشی رنگ و روغن و برخی کتاب‌ها مورد استفاده قرارگرفته است.

این یافته‌ها نشان می‌دهند در بسیاری از تابلو‌ها و اشیای قدیمی که در موزه‌های سراسر دنیا نگهداری می‌شوند امکان آغشته بودن به سم آرسنیک وجود دارد.

کتاب‌هایی که در این آزمایش مورد استفاده قرار گرفته اند متعلق به قرن‌های ۱۶ و ۱۷ میلادی هستند و به احتمال زیاد از آرسنیک برای ایجاد رنگ سبز در جلد آن‌ها استفاده شده است.

این کتاب‌ها در بخش تاریخی کتاب خانه دانشگاه جنوبی دانمارک (the University of Southern Denmark) نگهداری می‌شوند.
در فناوری (micro-XRF) طیف شیمیایی یک ماده با تجزیه و تحلیل طی بمباران اشعه ایکس با انرژی بالا دراختیار دانشمندان قرار گرفته می‌شود.
از این فناوری به میزان گسترده در علوم باستان شناسی و هنر برای شناسایی مواد و ترکیبات تشکیل دهنده آثار باستانی و اشیا استفاده می‌شود.
تولید صنعتی رنگ سبز از اوایل قرن نوزدهم میلادی دراروپا آغاز و برای تهیه این رنگ از سم آرسنیک استفاده شده است؛ به همین دلیل کارشناسان اعتقاد دارند بسیاری از آثار و اشیای باستانی موجود در موزه‌ها از جمله پوشش کتاب، لباس و حتی تابلو‌های نقاشی آغشته به این سم هستند.
آرسنیک یکی از سمی‌ترین مواد شیمیایی در جهان است و قرار گرفتن درمعرض آن می‌تواند منجر به مسمومیت، ابتلا به سرطان و مرگ شود.
آرسنیک در طبیعت به طورمعمول با عنصر‌های دیگری، چون کربن و هیدروژن به دست می‌آید، نکته قابل توجه اینکه سمیت آرسنیک با گذشت زمان کاهش نمی‌یابد.
نشانه‌های مسمومیت با سم آرسنیک شامل تحریک معده، خواب آلودگی، سردرد، گیجی و کاهش تمرکز، بی حسی اعضای بدن، احساس سوزن سوزن شدن دست و پا، گرفتگی عضله ها، تهوع، اسهال، ایجاد بثورات پوستی و سوزش ریه است.
درموارد شدید مسمومیت با آرسنیک فرد طعم فلز را در دهان خود حس می‌کند، همچنین دفع خون در زمان ادرار، مشکل‌های تنفسی و اسهال پیش می‌آید.
از این ماده شیمیایی به دلیل خواص خود در صنایع مختلف ازجمله چوب، ساخت قطعه‌های الکترونیکی، شیشه و سرامیک استفاده می‌شود.
بسیاری از نقاشان سبک امپرسیونیسم در قرن‌های پیش میلادی برای ایجاد تابلو‌های نقاشی ارزشمند خود و تولید رنگ سبز از کریستال‌های آرسنیک استفاده کرده اند.
در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی، دانشمندان بیشتر با سمیت این ماده شیمیایی آشنا شدند و استفاده از آن در زمینه رنگرزی متوقف شد.
کارشناسان اعتقاد دارند افزون بر ایجاد رنگ سبز، درقرن‌های پیش از این ماده شیمیایی سمی برای نگهداری کتاب و تابلو‌های نقاشی در برابر حشره‌ها استفاده شده است.
محققان این کتاب‌ها را در قفسه‌ای ویژه نگهداری می‌کنند و درحال تهیه نسخه دیجیتال ازآن هستند تا میزان تماس دست با برگه‌های آن کاهش یابد و اعلام کرده اند بررسی برروی سایر کتاب‌ها درحال انجام است.
مقاله‌ای در خصوص استفاده از این فناوری برای تشخیص مواد شیمیایی موجود در اشیای باستانی در (The Conversation) منتشرشده است.