ایرانی‌ها؛ معنوی‌ترین مردم جهان

 سید محمدرضا میرتاج‌الدینی، مشاور فرهنگی رسانه‌ای قائم مقام سازمان صدا و سیما در یادداشتی باعنوان ایرانی‌ها معنوی‌ترین مردم جهان نوشت: روزنامه جام جم در شماره 5130 دوشنبه 28 خرداد، صفحه فرهنگ، آماری از مرکز افکار سنجی پیو در آمریکا منتشر کرده که توجهم را به خود جلب کرده و بسیار قابل‌توجه است، اگرچه این آمارها را به صورت احتمال و تخمینی می‌توان پذیرفت ولی در مجموع واقعیت‌هایی را نشان می‌دهد.

یکی از آنها این است؛ ایران با 87‌% در میان کشورهای اعلام‌شده رتبه نخست دینداری را دارد؛ یعنی 87‌% مردم ایران دعا و نیایش روزانه دارند، پس از ایران در رتبه‌های بعدی اندونزی با 84‌%، هند با 75‌%، پاکستان با 67‌% و ترکیه با 60‌% قرار دارند، (البته فاصله بین هند و پاکستان قابل تأمل است، با عنایت به اینکه اکثر مردم پاکستان مسلمان و اکثریت هندوستان، هندو هستند مگر اینکه مبنای نظرسنجی، پیروان ادیان غیرآسمانی را هم دربربگیرد)

در آمریکا 55 درصد و در شیلی 39 درصد و در پاراگوئه 82‌% و در برزیل 62‌%‌ مردم دیندار هستند. در کشورهای اروپایی درصد دینداری بسیار پایین‌ است و از 30‌% (یونان) تا فرانسه 10‌%، آلمان 9‌% و انگلیس 6‌% ذکر شده است.

نکته دیگر این نظرسنجی این است که دینداری در کشورهای اسلامی در سطح بالایی است و افول نکرده است.

آنچه که در این یادداشت به بهانه این آمار می‌خواهم یادآور شوم، نقش معنویت و جایگاه و رتبه معنویت مردم ایران است.

معنویت و دعا و نیایش به عنوان یکی از اصول راهبردی مکتب تشیع از سوی پیشوایان دینی ترسیم شده است. دعای کمیل میراث عرفانی امام امیرالمؤمنین (ع) دعای عرفه که چشمه جوشان عرفان و معنویت از امام حسین (ع) رسیده است صحیفه سجادیه و دعاهایی همچون دعای ابوحمزه ثمالی دعای جوشن کبیر، از امام سجاد (ع) که سند ارزشمند معرفت و معنویت پیروان اهل‌بیت (ع) است. زیارت جامعه کبیره هم از امام هادی(ع) به یادگار مانده است.

رهبران انقلاب اسلامی در ایران یعنی امام خمینی(ره) قدس سره و امام خامنه‌ای مدظله‌العالی این اصل راهبردی معنویت را پس از انقلاب ترسیم و تثبیت نمودند و یکی از عناصر اصلی ماندگاری انقلاب است.

معنویت رزمندگان در 8 سال دفاع مقدس، برنامه‌های عرفانی و معنوی دسته‌جمعی که پس از انقلاب به صورت گسترده نهادینه گشته است، مثل دعای کمیل، دعای عرفه، مراسم دعای عرفه نمونه‌هایی از آن است.

مراسم اعتکاف، زیارت اربعین، برنامه‌های پر از شور و شعف معنوی شب‌های قدر همه و همه حاکی از این جایگاه معنویت در میان مردم ایران است. برنامه‌های گسترده‌ای چون انبوه زائران استان قدس رضوی و زیارت اربعین که خود به بزرگ‌ترین مراسم دسته‌جمعی و پیاده‌روی جهان تبدیل گشته است. برنامه‌های عزاداری خصوصاً در ماه محرم و صفر که امام فرمودند این محرم و صفر است انقلاب را نگه داشته است و پس از انقلاب وسیع‌تر و عمیق‌تر شده است.

تعداد زائران ایران در موسم حج جزء رتبه‌های بالا در میان کشورهای اسلامی است و نکته‌ حائز اهمیت این است که در اغلب این برنامه تا نسل جوان حضور پرشور و قابل‌توجه و محسوسی دارند، معنویت توأم با بصیرت دینی و اجتماعی و همراه با تحرک انقلابی و سیاسی، یک ملت را برای انجام کارهای بزرگ و ایفاء رسالتِ سنگین آماده می‌کند، معنویت اثربخش و به دور از عرفان‌های کاذب، جامعه را پویا و اخلاقی و متعالی می‌نماید. چنین معنویتی از ایمان مذهبی و تقوای الهی سرچشمه می‌گیرد و به رشد تقوا در جامعه و میان مردم کمک نموده و تأثیر به‌سزایی می‌گذارد.

جامعه با تقوا، جامعه روبه‌رشد و فعالی است و هرگز بن‌بست نخواهد داشت و این وعده الهی در قرآن کریم است « و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لایحتسب» هر فرد یا جامعه راه تقوا پیشه کند، خداوند راه‌ گشایش در امور را برای آنها فراهم می‌آورد و از جاهایی که گمان نمی‌کنند به آنها روزی می‌رساند.

در ذیل آیه شریفه سخنی از ابوذر نقل شده است که آیه‌ای در قرآن می‌شناسم اگر همه مردم به آن عمل کنند آنها را کفایت می‌کند و سپس این آیه را می‌خواند و بارها این نکته را تکرار می‌کردند.