گاهی دیده نشدن اخبار شهرستان‌ها به دلیل دروازه‌بانی خبر در تهران است، ممکن است رسانه‌های مرکزی اهمیت خبری در شهرستان را درک نکنند. از سوی دیگر رسانه‌های محلی به اندازه کافی آموزش ندیده‌اند و نمی‌دانند چه تیتری بزنند تا مردم را جذب کنند.
«خوزستان هوا ندارد»، «سطح آب دریاچه ارومیه به پایین‌ترین سطح خود رسید»، «مسابقات کشتی در کرمانشاه برگزار می‌شود»؛ خبرهایی از این دست کم نیستند، خبرهای شهرستانی که آنقدر دیده نشدند که به مرز بحران رسیده‌اند یا دلیل دیده شدن‌شان تنها وجه ملی آنها است. تقریبا در بیشتر موارد اخبار پایتخت نسبت به هر خبری در اولویت قرار دارد، حتی اگر اتفاقی مشابه در پایتخت و یک شهر دیگر اتفاق بیفتد، خبر مربوط به مرکز بیشتر پرداخته و دیده می‌شود. اما دلیل این اتفاق چیست؟ چرا اتفاقاتی که در شهرستان‌ها رخ می‌دهند با وجود اهمیت‌شان کمتر توسط رسانه‌های مرکز دیده می‌شوند؟تا قبل از بحران ما را نمی‌بینند
اگر اخبار روز را در روزنامه‌ها یا خبرگزاری‌ها دنبال کنید، کمتر ردپایی از اخبار مربوط به حوزه شهرستان می‌بینید، آن هم خبرهایی که بعد از گذشت مدتی تبدیل به خبر اول کشور می‌شوند. شاید این اخبار گاهی در حد تیتر در رسانه‌های پایتخت مطرح شوند اما از چند و چون و حاشیه‌ها از سوی شهرستان‌ها خبری در رسانه‌های مرکز منتشر نمی‌شود. فرینوش اکبرزاده، عضو هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه در تمام حوزه‌ها خبرهای شهرستان توسط رسانه‌های پایتخت دیده نمی‌شود، درباره علت این اتفاق به «ابتکار» می‌گوید: این اتفاق از نظر ما که در شهرستان‌ها زندگی می‌کنیم بسیار تلخ است. هیچ کدام از اتفاقات شهرهای دیگر برای پایتخت اهمیت چندانی ندارد، در خوشبینانه‌ترین حالت این اخبار در یک کادر کوچک در یک صفحه به نام اخبار شهرستان‌ها جا می‌گیرد که تقریبا هیچ کارآیی ندارد. انباشتگی این اخبار، دوری معنایی و ارتباطی بین مردم شهرستان‌ها و مردم پایتخت ایجاد می‌کند. گاهی حتی احساس می‌کنیم که خصومتی وجود دارد و مرکز کاملا به شهرهای دیگر بی‌توجه است و فکر می‌کند تمام اتفاقات در تهران رخ می‌دهد، مگر اینکه اتفاقی در شهرستان‌ها به یک بحران تبدیل شود. این تبدیل شدن اتفاقات به بحران هم این روزها به وفور دیده می‌شود.
رابطه مستقیم دیده نشدن و بی‌انگیزگی
یکی از راه‌های جلب توجه دیگر رسانه‌ها به یک خبر، علاوه بر اهمیت اصل آن، ایجاد جذابیت است، خبرنگاران شهرستان‌ها چقدر در ایجاد این جذابیت مهارت دارند؟ اکبرزاده می‌گوید: بخشی از عدم توجه رسانه‌های مرکز به توانمندی نوشتاری همکاران ما باز می‌گردد. باید این را قبول کنیم که مسئولان مطبوعاتی ما در شهرستان‌ها کم‌توجهی کرده‌اند. البته خواننده‌ها هم در شهرستان‌ها بیشتر از این انتظار ندارند. از سوی دیگر ما در سطح شهرستان‌ها به لحاظ آموزشی واقعا با مشکل موجه هستیم. حرف جدیدی وارد روند کاری ما نمی‌شود، موضوع جدیدی یاد نمی‌گیریم. با فعالیت‌های بهروز دنیا در ارتباط نیستیم. همه این موارد دست به دست هم می‌دهند. اینها کنش و واکنش متقابل هستند. از این سو مطلبی نوشته نمی‌شود که رسانه‌های سراسری به آن نیاز داشته باشند، از آن سو چون این رسانه‌ها اخبار شهرستان‌ها را پوشش نمی‌دهند، تلاشی از سوی رسانه‌های شهرستان دیده نمی‌شود تا سطح نوشتارشان را بالا ببرند و موضوعات جذاب‌تری را برای نوشتن انتخاب کنند. هر چند در تمام شهرستان‌ها موضوعات جذاب اتفاق میافتد.
این کارشناس ارتباطات با اشاره به این که ذات زندگی در یک کشور در حال توسعه مرکزگرایی است، ادامه می‌دهد: بخش قابل توجهی از جمعیت کشور در پایتخت زندگی می‌کنند، بنابراین اتفاقات مهم برای این افراد در مرکز شکل می‌گیرد و پوشش داده می‌شود. بنابراین نگاه به شهرستان‌ها کم می‌شود و این ویژگی جهان سوم است که مرکز در درجه اول اهمیت باشد. البته این را هم باید در نظر بگیریم که اتفاقات مرکز برای رسانه‌ها درآمدزا‌تر هستند.
تلخی بی‌اعتمادی در کام خبرنگاران شهرستان‌ها
یکی از مهمترین ویژگی‌های یک رسانه موفق وجود پایگاه در مراکز مختلف است، اما به جز چند مورد محدود شاهد چنین پایگاه‌های رسانه‌ای در شهرهای دیگر نیستیم. در صورتی هم که اتفاقی مانند برپایی یک همایش ملی، یک مسابقه ورزشی، یک بحران، زلزله و ....در شهرستانی باشیم، رسانه‌های پایتخت به جای استفاده از خبرنگاران ساکن در آن شهر، خبرنگاران خود را به منطقه اعزام می‌کنند. دلیل این بی‌اعتمادی چیست؟ اکبرزاده می‌گوید: این اتفاق خیلی تلخ است. یکی از دلایل این بی‌اعتمادی نبود شناخت است. رسانه‌های مرکز، خبرنگاران شهرستان را نمی‌شناسند و هیچ ارتباطی با آنها ندارند. از سوی دیگر بحث هزینه برای رسانه‌ها خیلی جدی است. بسیاری از رسانه‌ها ممکن است این امکان را نداشته باشند تا در همه شهرها دفتر و خبرنگار داشته باشند. قطعا خبرنگار ساکن در هر شهر به نسبت خبرنگار اعزامی اشراف بیشتری به موضوعات منطقه دارد، اما موضوع این است که آنقدر خبرنگاران شهرستان‌ها در اتفاقات جدی حضور نداشته‌اند، وقتی چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد کمی طول می‌کشد تا ارتباط برقرار شود و خبرنگاران شهرستان بتوانند خط نوشتاری رسانه‌های بزرگ را پیدا کنند.
او می‌افزاید: خبرنگاران شهرستان باید خودشان را قوی کنند و حرفه‌ای‌تر بنویسند، موضوعات را بشناسند و بدانند کدام موضوعات برای همه کشور اهمیت دارد.
ارتباطات بیشتر و آموزش؛ راه‌حل دیده شدن اخبار شهرستان‌ها
ندا شفیعی، روزنامه‌نگار خوزستانی و مدرس دانشگاه خبر با تاکید بر اینکه در چند سال اخیر به دلیل اهمیت اتفاقات مرکز، اخبار شهرستان‌ها به خوبی دیده نشده است. او در رابطه با علل این اتفاق به «ابتکار» می‌گوید: همیشه نظریه «مرکز، پیرامون» وجود دارد که بر طبق آن همیشه اخبار از مرکز به پیرامون منتقل می‌شود. ما در حال حاضر در تمام مسائل به آنچه که در پایتخت وجود دارد توجه می‌کنیم و متاسفانه کمتر به شهرستان‌ها می‌پردازیم. یکی از دلایل اصلی این اتفاق این است که اکثر رسانه‌های مطرح در پایتخت فعالیت می‌کنند و در شهرستان‌ها حضور ندارند. شاید در شهرستان‌ها سواد رسانه‌ای و آموزش کمتر باشد.
این مدرس دانشگاه ادامه می‌دهد: گاهی دیده نشدن اخبار شهرستان‌ها به دلیل دروازه‌بانی خبر در تهران است، ممکن است رسانه‌های مرکزی اهمیت خبری در شهرستان را درک نکنند. از سوی دیگر رسانه‌های محلی به اندازه کافی آموزش ندیده‌اند و نمی‌دانند چه تیتری بزنند تا مردم را جذب کنند. خبرنگارانی هم که به خوبی کار می‌کنند به سمت تهران می‌آیند و در شهرهای کوچک نمی‌مانند. گاهی هم ممکن است خبرنگاران خوب به دلیل کوچک بودن فضا، بعد از مصاحبه با یک مسئول به دلیل مشکلاتی که برایش پیش می‌آید به سرعت حذف شود. از سوی دیگر مدیران شهرستان‌ها ممکن است در شناخت و اهمیت خبر حرفه‌ای عمل نکنند.
اما راهکار چیست؟ چگونه می‌توان این مشکلات را برطرف کرد و اعتمادی دوباره بین رسانه‌های مرکز و رسانه‌های شهرستان برقرار کرد؟ شفیعی می‌گوید: باید رسانه‌ها با هم ارتباطات بیشتری پیدا کنند، همچنین کسانی که در مرکز مسئولیت دروازه‌بانی خبر یا رصد اخبار را به عهده دارند، اطلاعات بیشتری از شهرهای دیگر داشته باشند. همچنین باید دوره‌های آموزشی بسیار خوب برای روزنامه‌نگاران ایجاد کرد تا با حرفه‌ای‌گری آشنا شوند، بدانند اخلاق رسانه‌ای چیست و ...
به نظر می‌رسد رسانه‌های مرکز باید این امر را بپذیرند که به جز تهران، 30 استان دیگر در کشور وجود دارند که به اندازه پایتخت حائز اهمیت هستند و در صورت بی‌توجهی به مسائل و مشکلات آنها، کل کشور ممکن است با بحران روبه‌رو شود.
منبع: ابتکار
ارسال نظر
