رئیس جمهور آمریکا و چالش اوپک

از زمانی‌ که «رکس تیلرسون» رئیس کل سابق شرکت «اگزون موبیل» از سمت وزارت امورخارجه کابینه ترامپ خارج شد به‌نظر می‌رسد که درباره بازار نفت پرزیدنت ترامپ و متحد او در اوپک عربستان سعودی دچار سردرگمی شده‌اند. ازیک طرف آنها مایلند که قیمت نفت بالا باشد تا هم تولید «شیل اویل» و «شیل گاز» (نفت و گاز غیرمتعارف) مقرون به‌صرفه باشد و هم اینکه پیشنهاد قیمت اولیه عرضه سهام «آرامکو» به بازاربا قیمت خوبی توسط علاقه‌مندان خریداری شود. اما، از سوی دیگر این نگرانی را دارند که ایران در حال حاضر با قیمت‌های فعلی می‌تواند درآمد خوبی داشته باشد و قیمت بنزین هم در امریکا گران است. بنابراین، باید گناه قیمت بالای بنزین در امریکا را بیندازند گردن اوپک و ترامپ هم بگوید که می‌خواهد قیمت برای مصرف‌کننده امریکایی پایین باشد و آل سعود هم با ماست. اینکه چرا روسیه دارد در این راستا با امریکا و آل سعود همکاری می‌کند هنوز معلوم نیست. دراین شرایط بازار قیمت‌ها به نفع درآمد‌های نفتی روسیه است. اما برخی معتقدند که روسیه سعی دارد نظیر چین که با برنامه‌ریزی و مذاکرات بین کره شمالی و امریکا تا حدودی به ترامپ کمک کرد تا مسأله شرکت‌های الکترونیکی چینی در امریکا را حل کند که کرد، روسیه هم پشت پرده مشغول گفتمان برای گرفتن امتیازی از امریکا و دادن امیتازی به ازای آن باشد.

طبیعی است که هم خانواده آل سعود و هم روسیه در این اندیشه باشند که جای خالی ایران در بازار نفت به‌دلیل تحریم‌های جدید امریکا را پر خواهند کرد و با قیمت پایین‌تر و فروش حجم بیشتر نفت خام کمبود در آمدها ناشی از سقوط قیمت به‌دلیل افزایش حجم تولید نفت خام جبران خواهد شد. از سوی دیگر هند و چین به‌عنوان دو کشور عمده وارد‌کننده هم نگرانی‌هایی دارند و با هم مشغول مذاکره برای تأسیس گروه مصرف‌کنندگان عمده برای تأثیر‌گذاری در بازار علیه تولید کنند گان هستند. به این معنی که در مواقعی با نخریدن نفت خام موجب اشباع بازار و کاهش قیمت‌ها شوند. چین با انبار کردن 700 میلیون بشکه نفت خام در ماه مارس 2018 بازار بورس نفت شانگهای را راه‌اندازی کرد که معاملات نفت خام در این بازار با پول چین انجام می‌گیرد. در واقع چین راهی را رفت که حدود دو دهه قبل در دولت‌های هفتم و هشتم ،مهندس زنگنه فکر آن را کرده بود و با تعیین گروهی برای مطالعه بورس بین‌المللی نفت ایران در جزیره کیش برنامه‌ای برای این روزها داشت که متأسفانه در دولت‌های نهم و دهم تغییر مسیر داد، معطل ماند و نشد. در آن روزگار روزنامه‌های امریکایی نوشتند که چنانچه ایران در این راستا موفق شود خطری جدی برای دلار و اقتصاد امریکا به وجود خواهد آمد.

برخی دیگر معتقدند که اصلاً اوپک نقش مهمی در بازار بازی نمی‌کند و با سیاسی شدن اوپک و بازار نفت ما شاهد دوران تازه‌ای در بازار‌های بین‌المللی نفت هستیم. امریکا همانطور که در رابطه با ایران قابل لمس است از دلار و تحریم‌های دلاری و نفتی نظیر سلاح‌های شیمیایی و حتی هسته‌ای علیه مردم ایران استفاده می‌کند. شاید حمله ترامپ به اوپک در چارچوب برنامه‌ای سیاسی و جدید است که به‌طورکلی اوپک از هم پاشیده شود. در دوازدهمین همایش بین‌المللی انرژی که دیروز در پژوهشگاه نیرو برگزار شد ،این نظریه مطرح شد که هم در داخل ایران و هم در خارج باید بازار نفت، گاز و انرژی غیرسیاسی شود و به اقتصاد انرژی توجه شود. این نظریه هم مطرح شد که ایران می‌تواند در چارچوب یک دیپلماسی انرژی نوین مبتکر یک انقلاب انرژی و معرفی سکه انرژی برای تعریف ارز جدیدی به منظور دلارزدایی بازار نفت و گاز باشد. یکی از سخنرانان با اشاره به مشکلات اقتصادی امریکا گفت وضع دلار و اقتصاد دلاری نظیر فردی است که مثلاً دریک تصادف اتومبیل مجروح شده است.

زخم‌های ظاهری او درمان شده‌اند. ولی از سال 2008 که بحران شکستن اعتبارات بانکی در امریکا شروع شد تاکنون اقتصاد امریکا دچار خونریزی داخلی است و به‌همین دلیل پرزیدنت ترامپ سعی دارد جلوی واردات به امریکا گرفته شود تا بدهی‌های خارجی امریکا که از بیست تریلیون در حال فراتر رفتن است کمتر شود یا با وضع تعرفه‌های بیشتر بتواند از شرکای اقتصادی‌اش امتیازاتی بگیرد. در هرحال خاندان آل سعود و متحدان عربستان در اوپک دارند تیشه به ریشه اوپک و آینده خودشان می‌زنند و باید خوب فکر کنند که اجرای دستور ترامپ آنها را به مسیری خواهد کشاند که برایشان جز پشیمانی ثمری در برنخواهد داشت. ترامپ که زیر تعهدات برجامی امریکا زد، به سازمان ملل پشت کرد و بچه‌ها را برای برده‌داری از والدینشان جدا می‌کند به آنها هم رحم نخواهد کرد. آنها به یاد بیاورند که اوپک با ابتکار ایران و ونزوئلا در عراق برای مبارزه و مقاومت در برابر فشار‌های سیاسی دولتی نظیر ترامپ به‌منظور حفظ منافع اقتصاد انرژی کشورهای عضو اوپک در1960 میلادی پا به عرصه وجود گذاشت. بنابراین، برای آنها بهتر است که با فشار‌های سیاسی دولت ترامپ و جنگ اقتصادی و دلاری ترامپ با کشوری که عضو اوپک است مقاومت و مبارزه کنند. آنها نباید از تحریم نفتی و دلاری ایران خرسند باشند بلکه باید در اتحاد با ایران برای بقای اوپک و مقاومت اوپک در برابر ترامپ همکاری کنند، زیرا آینده آنها بهتر تضمین خواهد شد. والسلام.