درباره تب کریمه کنگو و راه‌های پیشگیری از آن بیشتر بدانید

  تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یک بیماری حاد تب‌دار و خونریزی‌دهنده است که از طریق گزش کنه یا تماس با خون یا ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل می‌شود.

براساس گزارش وزارت بهداشت در روزهای اخیر که اخباری مبنی بر شیوع این بیماری منتشر شده است، تاکنون ۴ نفر در کشور به این بیماری مبتلا شده‌اند که از این تعداد ۳ نفر در کرمان و یک نفر در استان فارس بوده‌اند و یک نفر نیز بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده است. این بیماری دامداران، کشاورزان، کارگران کشتارگاه‌ها، دامپزشکان و کارکنان بهداشتی و درمانی به‌خصوص در بیمارستان‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد.

1-شترمرغ پرنده نیست
این بیماری نخستین‌بار در کریمه اوکراین دیده شد و نام تب خونریزی‌دهنده برای آن اعلام شد. تب کریمه 12سال بعد در کشور کنگو باعث ایجاد یک کشتار فراگیر شد، ولی عملا در سال 1969مشخص شد که این همان بیماری کشنده در کریمه است. با توجه به مشابهت نشانه‌ها در هر دو مکان، نام 2کشور به بیماری داده شد. تب خونریزی‌دهنده کریمه-کنگو در انسان، بیماری شدیدی همراه با مرگ‌ومیر حدود ۳۰ درصد مبتلایان است. این ویروس بیشتر در آفریقا، بالکان، خاورمیانه و کشورهای آسیای جنوبی دیده می‌شود. طیف وسیعی از حیوانات اهلی مانند گاو، گوسفند و بز میزبان اصلی این ویروس هستند. پرندگان معمولا نسبت به ویروس مقاوم هستند، ولی شیوع آن در شترمرغ و کشتارگاه‌های مرغ در آفریقا نیز دیده شده است.

2-متهم اصلی کنه است
عامل بیماری کریمه کنگو به‌عنوان بیماری مشترک بین انسان و دام، نوعی ویروس است که از کنه به‌عنوان مخزن و ناقل استفاده می‌کند. این ویروس می‌تواند بسیاری از حیوانات اهلی و وحشی را مبتلا کند. انسان هم درصورت تماس با حیوان یا انسان مبتلا و یا کنه آلوده به ویروس به این بیماری مبتلا می‌شود. گوشت و خون حیوان مبتلا به بیماری نیز می‌تواند باعث انتقال بیماری کریمه کنگو شود؛ به همین دلیل اصناف مرتبط با گوشت و پوست گوسفند نیز باید بسیار مراقب سلامتی خود در ماه‌‌های اوج این بیماری باشند. کنه در ماه‌های گرم سال بیشترین زاد و ولد و جابه‌جایی از حیوانی به حیوان دیگر را دارد. تنها یک‌بار آلودگی موجب می‌شود که کنه در تمام طول مراحل رشد خود آلوده باقی بماند و کنه بالغ ممکن است عفونت را به مهره‌داران بزرگ، مانند دام‌ها منتقل کند. از آنجایی که این ویروس از طریق تخم کنه نیز قابل انتقال است، کنترل و ریشه‌کنی بیماری بسیار دشوار است.

3-شیوه مواجهه با حیوانات اهلی
در حیوانات اهلی مثل گاو و گوسفند بیماری علائم مشخصی ندارد و حداکثر باعث تب می‌شود، بنابراین کارکنان کشتارگاه‌ها و سلاخ‌خانه‌ها به‌احتمال زیاد متوجه بیماری دام نخواهند شد. با توجه به اینکه انجام اقدامات کنترلی در حیوانات و کنه‌ها بسیار دشوار است، مهم‌ترین راه کاهش آلودگی در انسان ارتقای آگاهی افراد به‌ویژه قصابان، دامداران و چوپانان است. توصیه می‌شود آنها در مواجهه با حیواناتی که احتمالا کنه دارند از لباس‌های روشن و بلند استفاده کنند و با قرنطینه کردن حیوانات قبل از ذبح و استفاده از کنه‌کش‌ها احتمال انتقال ویروس را به حداقل برسانند. چون این بیماری در دام، بدون علامت است، باید از مصرف گوشت تازه خودداری شود و دام پس از ذبح تا ۲۴ ساعت در دمای صفر تا مثبت 4درجه سانتی‌گراد قرار گیرد. البته اگر دام را از مراکز مجاز و تحت نظارت خریداری می‌کنید، میزان نگرانی به مقدار قابل ملاحظه‌ای کمتر است. دام‌ها باید مهر دامپزشکی داشته باشد.

4-کبودی‌های پیش‌رونده
علائم بیماری در انسان شامل سردرد، تب شدید، کمردرد، درد مفاصل و عضلات، دل درد، اسهال، استفراغ، قرمزی چشم، سرخی گونه، خونریزی زیرجلدی، خون دماغ، خلط خونی یا استفراغ خونی و حتی احساس افسردگی است. آخرین علائم این بیماری در نقطه اوج و کشنده آن که تا 10روز به طول می‌انجامد مرحله خونریزی‌دهنده آن است. خونریزی در مخاط و زیر پوست بدن شدت می‌یابد به‌طوری که با هر تزریق در پوست و یا فشار روی پوست خونریزی شدت می‌یابد و با کبودی خود را نشان می‌دهد. علائم بیماری یک تا 3روز پس از نیش کنه آلوده یا 5 تا 6روز بعد از تماس با حیوان آلوده ایجاد می‌شود. در نتیجه به محض تماس با موارد مشکوک و داشتن علائم اولیه مانند سردرد شدید، تب، لرز، درد عضله (به‌خصوص در پشت و پاها)، گیجی، درد و سفتی گردن، درد چشم و حساسیت به نور شدید، سریعا به مرکز درمانی مراجعه کنید.

مراقبت شهری از بیماری روستایی
اکثر کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، کسانی هستند که در روستا‌ها به‌صورت سنتی دامداری می‌کنند و یا کسانی که فرایند ذبح را به‌صورت سنتی و بدون مراقبت‌های بهداشتی اولیه انجام می‌دهند. اگر فردی با چند علامت بیماری به مراکز درمانی مراجعه کند و بگوید که در چند روز اخیر از نزدیک با حیوان اهلی در تماس بوده، برخوردشان با او مانند سایر بیماران نیست. آنها سریعا فرد مشکوک به بیماری را قرنطینه می‌کنند و انواع مراقبت‌های شدید را نسبت به تیم درمان و او اتخاذ می‌کنند. سپس کلیه وسایل بیمارستانی مانند ماسک، دستکش، روپوش، پیش بند، لوله‌های خون، سرنگ‌های استفاده شده و هر وسیله‌ای که با ترشحات بیمار در تماس بوده را می‌سوزانند. نمونه‌های آزمایشی برای تشخیص فقط به آزمایشگاهی مستقر در انستیتو پاستور ارسال می‌شود. درمان بیماری در انسان هم بیشتر درمان حمایتی برای رفع عوارض و خطرات بیماری است. داروهای ضد‌ویروس برای درمان این بیماری به‌کار گرفته شده و تأثیر مثبتی هم داشته اما بیماری درمان اختصاصی ندارد. اگر فرد مبتلا دیر مراجعه کند و جان خود را از دست دهد، از آنجایی که ویروس تب کریمه کنگو تا ۲۴ ساعت قابلیت انتقال از بدن فرد متوفی به افراد دیگر را دارد، جسد در کاورهای مخصوص و پلمب شده، توسط افراد مجهز به لباس‌های مخصوص دفن می‌شود و در زمان خاکسپاری با آهک پوشانده می‌شود.