مرز بین لبخند دروغین و واقعی کشف شد!

بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده روانشناسان آمریکایی، لبخندها می‌توانند معانی مختلفی را به دریافت‌کننده آن القا کنند که در افزایش یا کاهش هورمون کورتیزول یا همان هورمون اضطراب و نگرانی در فرد مؤثر است.

در طول روز همه لبخندهایی که می‌بینیم لبخند واقعی نبوده و حس‌گرمی و شادی را به آدم نمی‌دهند و معانی دیگری دارند. به عقیده روان‌شناسان بدن انسان به‌طور متفاوتی نسبت به پیامی که در لبخند نهفته است، واکنش نشان می‌دهد.

بررسی‌های محققان نشان می‌دهند که لبخندهایی که معانی تسلط و نفوذ را می‌رسانند با یک واکنش فیزیکی « یک جهش در هورمون استرس» در اهداف خود مرتبط هستند. از سوی دیگر لبخندها به‌عنوان یک پاداش در نظر گرفته‌شده و برای تقویت رفتار به کار می‌روند که به نظر می‌رسد به‌طور فیزیکی از افراد دریافت‌کننده در برابر استرس استفاده می‌شود.

به‌طورکلی پژوهشگران لبخند را در سه نوع دسته‌بندی کردند؛ یکی لبخند تسلط و نفوذ؛ به معنای انتقال وضعیت، دیگری لبخند وابستگی و آشنایی؛ نشان‌دهنده یک ارتباط یا پیوستگی که تهدیدی در آن وجود ندارد و سومین نوع آن، لبخند پاداش یا لبخند شادی با حس‌گرمی و لطافت که لبخندی باز را نشان داده و خوشحالی و شادی با آن به نمایش درمی‌آید و باعث خوشحالی طرف مقابل می‌شود.

جرید مارتین (Jared Martin) روان‌شناس محقق از دانشگاه ویسکانسین مدیسون در ایالات‌متحده آمریکا که سرپرستی این گروه تحقیقاتی را بر عهده داشت، در رابطه با تفاوت لبخندها چنین توضیح می‌دهد: «نتایج تحقیقات ما نشان می‌دهند، زمانی که کسی صحبت می‌کند، تفاوت‌های ظریف چهره در نحوه بیان، می‌تواند تجربیات و ارزیابی فرد را با توجه به حرکات بدن و نحوه ابراز احساست شنونده، تغییر دهد.»

این گروه تحقیقاتی از گروهی از دانشجویان مرد درخواست کردند که به‌صورت کوتاه، بداهه و بدون مطالعه برای دانشجویان دیگری صحبت کنند و اجازه دهند، مورد قضاوت قرار گیرند. میزان ضربان قلب و سطح هورمون کورتیزول (cortisol) یا هورمون مرتبط با استرس و نگرانی این افراد در هنگام سخنرانی مورداندازه‌گیری قرار گرفتند.

پائولا نیدنتال (Paula Niedenthal) استاد دانشگاه ویسکانسین در رابطه با بررسی وضعیت این سخنرانان در زمان صحبت کردن اظهار داشت: «اگر سخنرانان با لبخند تعداد زیادی از حضار و شنودگان مواجه شوند، این لبخندها را انتقادی و منفی تفسیر کرده و دچار حس اضطراب و نگرانی بیشتر می‌شوند و ترشح هورمون کورتیزول در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. میزان این هورمون حتی مدت‌ها پس از سخنرانی نیز بالاتر از حد عادی قرار می‌گیرد.» او در ادامه اظهاراتش افزود: «اگر سخنرانان با لبخند پاداش (لبخند شادی) از سوی شنوندگان روبرو شوند، آن را به‌عنوان مورد تائید قرار گرفتن معنا کرده و سطح هورمون کورتیزول آن‌ها تغییر نکرده و دچار استرس و نگرانی نمی‌شوند.»

شرکت‌کنندگانی که دارای تغییرات شدید ضربان قلب بوده‌اند واکنش فیزیولوژیک قوی‌تری نسبت به لبخندهای مختلف نشان داده‌اند، درحالی‌که تغییرپذیری ذاتی و غیرقابل تغییر نیست. به اعتقاد مارتین، اختلالات خاصی نظیر چاقی، بیماری قلبی عروقی، اضطراب و افسردگی می‌تواند تغییرات ضربان قلب را کاهش دهند و این مسئله می‌تواند شناسایی واکنش به سیگنال‌های اجتماعی همچون لبخندهای مختلف را سخت و دشوار سازد. بنابراین برای اعلام نتایج قطعی نیاز به تحقیقات و بررسی‌های بیشتری در این زمینه احساس می‌شود که به‌طور حتم در آینده نزدیک به آن دست خواهیم یافت.

شرح کامل این تحقیقات و نتایج حاصل از آن در آخرین شماره مجله گزارش‌های علمی (Scientific Reports) به چاپ رسیده و قابل‌دسترس است.