ظریف : بحث هسته‌ای باید در چارچوب جامع دیده شود

محمد جواد ظریف که با شبکه‌ خبر سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: بحث هسته‌ای باید در چارچوب جامع دیده شود. در چند سال گذشته بدخواهان جمهوری اسلامی می‌خواستند ایران را نه تنها از دستیابی به فناوری مهم محروم کنند بلکه می‌خواستند با استفاده از فضاسازی تصنعی در سطح بین‌المللی، ایران را تهدید نشان داده و برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را به عنوان تهدید بین‌المللی مطرح کنند.

وی با اشاره به حضور گسترده مردم در انتخابات ریاست جمهوری اخیر تصریح کرد: غرب برنامه‌ریزی داشت که با ایجاد فشار علیه ایران بتوانند مردم را از دولت جدا کنند. حضور گسترده مردم در انتخابات سال گذشته نشان داد که آن سیاست به جایی نرسیده و این فرصت ویژه‌ا‌ی بود. همانطور که مقام معظم رهبری گفتند مردم حماسه سیاسی را رقم زدند و زمینه را برای حضور فعال ایران در عرصه بین‌الملل فراهم کردند و کشور با مدیریت دولت تصمیم گرفت از این فرصت برای تغییر فضا استفاده کند.

وزیر امور خارجه‌ کشورمان درباره‌ی تحولات سال گذشته در زمینه برنامه هسته‌ای ایران گفت: ‌ سال گذشته برنامه هسته‌ای را به عنوان یک تهدید می‌دیدند و به عنوان تهدید معرفی می‌کردند و فضاسازی و سرمایه‌گذاری عجیبی کرده بودند و ایران را به عنوان یک خطر مطرح می‌کردند و در کنار آن می‌گفتند ایران نمی‌تواند برنامه غنی سازی داشته باشد، راکتور اراک باید از بین برود که همه این حرف‌ها از نظر مردم ما بی ارزش بود. تحریم‌های شدید بین‌المللی علیه ایران رو به افزایش بود و ماهی نبود که تحریم جدید از سوی کنگره آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر نهادها علیه ایران وضع نشود و با تلاش و تدبیری که صورت گرفت این روند با توافق ژنو و شروع مذاکراتی که از بدو مسئولیت دولت جدید انجام شد، متوقف شد. در یک سال گذشته هیچ تحریم جدیدی علیه ایران اعمال نشده و حضور گسترده فعالان اقتصادی در ایران نشانگر شکل گرفتن فضای جدیدی در کشور است و علاوه بر آن فضای روانی علیه ایران ایجاد کرده بودند که گویا کار کردن با ایران باید هزینه داشته باشد و این فضا به یک باره فرو ریخت و حضور این تعداد بنگاه‌های اقتصادی در ایران پس از توافق ژنو نشانگر شکستن فضای قبلی است.

ظریف گفت: در کنار مقررات تحریمی‌ای که علیه ایران وجود داشت فضای روانی‌ای علیه ایران ساخته بودند که گویا کارکردن با ایران باید هزینه داشته باشد و نباید کسی با ایران کار کند. این فضا به یک باره فرو ریخته است.در کنار آن این توفیق ایجاد شده که آن فضا که برنامه هسته‌ای ایران را به عنوان برنامه غیر قابل قبول مطرح می‌کردند کنار برود و آن ادعاهایی که در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران داشتند کنار برود.‌ دیگر امروز هیچ کس درباره اصل غنی سازی ایران صحبت نمی‌کند به غیر از نتانیاهو و جنگ طلبانی که دور او را گرفته‌اند که آنها در واقع به دنبال درگیری هستند. امروز دنیا فهمیده که نتانیاهو بحث هسته‌ای را به عنوان یک بهانه برای ایجاد تنش پیگیری می‌کرده ولی نه به عنوان یک نگرانی. امروز دیگر کسی در دنیا راجع به توقف غنی سازی صحبت نمی‌کند، فقط راجع به اندازه غنی سازی صحبت می‌کنند که البته صحبت‌های آنها برای ما قابل قبول و پذیرش نیست. امروز دیگر کسی نمی‌گوید ایران باید غنی سازی را تعلیق کند، بلکه می‌گویند این تعداد سانتریفیوژ باشد و این تعداد «سو» به کار گیرد. یا درباره راکتور آب سنگین اراک، در مورد یک نوع تغییر در شکل و شمایل این راکتور است نه درباره بسته شدن اراک. - من راجع به حرف‌هایی که طرف مقابل می‌زند صحبت می‌کنم.-

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با بیان این که ادعاها و خواسته‌های ما براساس منافع و مصالح مردم درباره رفع و لغو تحریم‌هاست تاکید کرد: دیگر ما در این باره بحث نمی‌کنیم که تحریم جدیدی روی کار نیاید، بلکه بحث درباره از بین بردن تحریم‌هاست. زمانی که بحث تمدید مذاکرات بود تمام روزنامه‌های تندرو غربی می‌گفتند ما نباید در این شرایط مذاکرات را کنار بگذاریم.

ظریف تاکید کرد: ایران هیچگاه دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و همواره چیزی فراتر از حقوقش را نمی‌خواسته و شرایطی ایجاد شده که امکان شنیدن توسط جامعه بین‌المللی را پیدا کرده است.

وزیر امور خارجه‌ کشورمان تاکید کرد: تغییر در فضای بیرونی که همراه است با تغییراتی در فضای درون مذاکرات این واقعیت شرایط کنونی مذاکرات و دستاورد اساسی ما دراین تلاش بوده است که در واقع مواضع ایران که همواره مواضع صحیحی بوده است را اعلام کرده ، ایران هیچگاه به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده است. همواره به دنبال حقوقش بوده و هیچ چیزی جز حقوق خود و فراتر از آن را نخواسته است. اما این موضوع به نحوی عرضه شده که امروز امکان شنیدن توسط جامعه‌ بین‌الملل را هم پیدا کرده است و فضاسازی ترس علیه ایران فروریخته، دیوار و ساختمان تحریم‌ها شکسته و برنامه هسته‌ای ایران براساس واقعیات آن بهتر معرفی شده و مذاکرات با همه دشواری به سمت جلو می‌رود.

وی در پاسخ به این پرسش که ایران و 1+5 در مذاکرات چه اختلافاتی دارند گفت: اختلاف بر سر اصل موضوع نیست و غنی سازی ایران پذیرفته شده است و ما از ابتدا گفتیم که حق ما برای غنی سازی نیازی به شناسایی ندارد. حق ما برای غنی سازی براساس معاهده ان پی تی شناخته شده است و کنفرانس‌های بازنگری معاهده که تنها مسئول تفسیر این معاهده هستند که هر پنج سال یکبار تشکیل می‌شود در 1990 و 2010 اعلام کرده که انتخاب کشورها در زمینه چرخه سوخت باید محترم شمرده شود. این بدان معناست که این حق در قالب ان پی تی پذیرفته که کشورها حق انتخاب دارند. غنی سازی در ایران انجام خواهد شد و در مقابل آن فشارها و تحریم‌های غیرقانونی که علیه ایران اعمال می‌شده براساس تفاهم ژنو، زمانی که به توافق برسیم همه آنها باید لغو شود. لذا ترکیب انجام غنی سازی و لغو تحریم‌ها، نشانگر اعمال حق ماست بدون مزاحمت توسط کسانی که تاکنون مزاحمت ایجاد می‌کردند.

وی ادامه داد: دیگر راجع به اصل غنی سازی بحثی نیست ولی راجع به تعداد بحث است. توافق ژنو دست ما را در این زمینه باز گذاشته است. این توافق می‌گوید باید معلوم شود برنامه ایران صلح‌آمیز است نه اینکه تعداد سانتریفیوژ مشخص شود. تعدادی که برخی کشورها مشخص می‌کنند ورود به یک بحث بی مبناست. تعداد سانتریفیوژها ربطی به صلح ‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ندارد و بیانات مقام معظم رهبری درباره ظرفیت غنی سازی اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران است. این تعداد نباید برای کسی نگرانی ایجاد کند چون اگر به کل برنامه هسته‌ای ایران نگاه کنید از تولید اورانیوم به شکل هگزافلوراید در اصفهان تا تعداد سانتریفیوژها برای نطنز تا ظرفیت سازوکاری که اورانیوم غنی شده را تبدیل به اکسید و سوخت کند، همه متوجه یک هدف است و آن تولید سوخت برای یکسال نیروگاه بوشهر است.

ظریف با بیان این که صنعتی بودن برنامه غنی سازی ایران نشانه‌ صلح‌آمیز بودن آن است درباره‌ اینکه آنها چه تعداد سانتریفیوژ را در مذاکرات مطرح می‌کنند گفت: آنها اعداد مختلفی را مطرح کردند و یک زمان 500 یا 1500 و یا 4 هزار ولی آنچه مهم است توجه به این نکته و منطق است که ما این منطق را هم در فضای افکار عمومی و هم فضای مذاکره دنبال می‌کنیم که بحث راجع به تعداد بحث بی موردی است. ما همان قدر که آنها ادعا می‌کنند معتقد به عدم اشاعه هستند، ما نه به لحاظ اینکه عضو ان پی تی هستیم و نه براساس فتوای مقام معظم رهبری که تولید سلاح کشتار جمعی و هسته‌ای را خلاف شرع می‌دانیم، دنبال سلاح نیستیم.

وزیر امور خارجه تاکید کرد: ما این آمادگی را داریم که در بازه زمانی با انجام اقدامات اطمینان ساز مثلا تبدیل اورانیوم به اکسید یا از اینگونه اقداماتی که این اطمینان را ایجاد کند که ایران دنبال ساخت سلاح نیست را اثبات کنیم.چون اکسید را نمی‌شود دوباره غنی سازی کرد و اکسید را باید به سمت سوخت برد. الان ما وارد این مرحله شدیم که درباره این موضوعات صحبت می‌کنیم. برخی کشورهای غربی تلاش می‌کردند با استفاده از عامل زمان کار را به روزهای آخر بکشانند ولی ما نشان دادیم که اهل بازی مذاکراتی نیستیم. از روز اول حرف منطقی می‌زنیم و تا روز آخر روی حرف منطقی خود می‌ایستیم چون از حقوق خودمان بیشتر نمی‌خواهیم و از حقوقمان کوتاه نمی‌آییم و این باعث شده حرف جدی ایجاد شود که چگونه می‌شود اطمینان حاصل کرد با استفاده از عامل زمان و اقداماتی که از لحاظ فنی و مهندسی و علمی می‌تواند تصمین ایجاد کند که برنامه ایران صرفا صلح‌آمیز خواهد بود؛ که منفعت ما هم همین است که این را نشان دهیم. مصلحت ایران هست به عنوان کشوری که همواره منادی استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است که نشان دهد این فناوری چه میزان استفاده صلح‌آمیز دارد. این بحث‌ها این امکان را به ما داده که بحث منطقی مطرح کنیم.

ظریف در ادامه سخنان خود درباره آخرین وضعیت راکتور اراک نیز گفت: قرار نیست نگرانی یک گروه را راجع به اینکه اسم این راکتور چیست مطرح کنیم، بلکه قرار است نگرانی را رفع کنیم که این راکتور صرفا برای اهداف توسعه‌ای و تحقیقاتی که در نظر گرفتیم استفاده می‌شود. بحث‌های بسیار جدی و خوبی در این زمینه‌ها شده است. زمینه برای گفت‌وگو فراهم شده است.

ظریف اضافه کرد: در گفت‌وگوها احساس کردیم طرف مقابل بخصوص بعد از حضور وزرا در نشست اخیر وین،‌ وارد گفت‌وگو شده است. درست است در مواضع اختلاف اساسی دارند. ما احساس می‌کنیم طرف مقابل در برابر فشارهای داخلی مشکلاتی دارد برای پذیرش حرف‌هایی که خیلی منطقی است.برخی روش‌هایی که مطرح می‌شود هم توسط ما پیشنهاد شده، هم توسط دانشمندانی که هیچ وابستگی به ما و طرف مقابل ندارند و ممکن است برخی از آنها غربی و آمریکایی هم باشند.

وی در پاسخ به این پرسش که همه انتظار رسیدن به توافقی در نشست وین 6 را داشتند به چه دلیل این توافق انجام نشد گفت: به هر حال توافق دو طرف دارد. در ایران ما با هدف رسیدن به توافق به وین رفتیم اما کار طرف مقابل یک مقدار سخت‌تر است زیرا به هر حال آنها شش کشور هستند. وقت بیشتری می‌خواهند که در داخل خودشان موضع را هماهنگ کنند و بعد این می‌شود موضع نه راه‌حل.

وی توضیح داد: در جلسه آخر به آنها گفتیم موضع را از طریق ایمیل می‌شود ارسال کرد. موضع‌گیری کار سختی نیست اگر می‌خواهید به تفاهم برسیم باید بحث کنیم. اگر در اظهارنظرهای طرف مقابل دیده باشید و ضمن اینکه فاصله‌ها کماکان زیاد است اما بحث‌ها محتوایی دارد که می‌تواند نگرانی‌ها را رفع کند من فکر می‌کنم نگرانی‌ها با نزدیک کردن تعداد رفع نمی‌شود و همه طرف‌های ما باید به این نتیجه برسند که تعداد موضوعیت ندارد. اتفاقا برنامه غنی سازی صنعتی در ایران مهم‌ترین عامل و مولفه اثبات صلح آمیز بودن است و این بحث از یک بحث صرفا نظری وارد یک بحث عملیاتی شده است و به پیش می‌رود.

وزیر امورخارجه کشورمان افزود:‌ شاید برخی فکر می‌کردند با قرار دادن ایران در یک محصور زمانی این امکان وجود دارد اما به لطف خدا و با روشی که کار پیگیری شد از عامل زمان به عنوان عاملی که توسط طرفین برای رسیدن به توافق استفاده شود نه به عنوان یک عامل فشار توسط یک طرف علیه طرف دیگر عبور کردیم و توافق ژنو تا آذر 93 تمدید شد.عامل زمان در جای خوبی متوقف شد. جایی که بحث‌ها وارد مرحله جدی‌تری شده بود. بعد از پنج ماه و نیم مذاکره طرف مقابل ما در مرحله اعلام موضع بود اما در حال حاضر وارد بحث شدیم و باید به سمت رسیدن به راه‌حل پیش برویم، اگر با این هدف جلو برویم که به راه‌حل دست یابیم به توافق دست می‌یابیم.

ظریف در رابطه با تحقیقات صورت گرفته برای چهار ماه آینده توضیح داد : براساس توافق ژنو می‌توانستیم شش ماه را تمدید کنیم. براساس تمدید مذاکرات و توافق صورت گرفته هیچ تحریم جدیدی نباید اعمال شود. تعهد کردند تعدادی از تحریم‌ها که دور قبل کم کرده بودند را ادامه دهند. تحریم‌ در مورد بیمه به دلیل زمانبر بودن کارهای بیمه‌ای اجرا نمی‌شد که در این توافق قبول کردند این بار انجام دهند. ما اورانیوم 20 درصدی داشتیم که براساس آنچه توافق کرده بودیم مقداری رقیق و مقداری به اکسید تبدیل شد.اورانیومی که تبدیل به اکسید شده در برنامه‌ای که خود ما داریم به سوخت راکتور تهران تبدیل می‌شود. برنامه داشتیم اورانیوم‌هایی که به صورت ناقص به 2 درصد غنی شده بود را به ماده اولیه برگردانیم که بتوانیم دوباره به دستگاه‌هایمان تزریق کنیم که این کار را در این مرحله انجام می‌دهیم.اتفاقاتی که در شش ماه اول افتاده در چهار ماه جدید ادامه می‌یابد.

وی تاکید کرد : این اتفاقات قرار بود رخ دهد که فضا آرام باشد و التهاب نداشته باشد که بتوان برای راه‌حل مذاکره کرد. این راه‌حل موقتی برای رسیدن به راه‌حل دائم است. امیدواریم با تلاشی که صورت می‌گیرد و ایجاد درک در طرف مقابل، به اعتقاد من طرف مقابل به این درک رسیده و الان دارد راه سیاسی آن را پیدا می‌کند که راهی جز توافق وجود ندارد، به توافق برسیم.