انسان به مریخ نزدیکتر شد

 برنامه بودجه ترامپ برای سال 2019 برای ناسا هم حامل خبرهای خوب است و هم خبرهای بد. از یک سو بودجه این آژانس با افزایش 1.3 درصدی به 19.9 میلیارد دلار رسیده و بخش مدیریت علمی آن هم با 2.3 درصد پیشرفت نسبت به سال گذشته 5.9 میلیارد دلار بودجه گرفته و از سوی دیگر، بودجه برخی قسمت های تحت مدیریت ناسا قرار است قطع شود.

نه تنها تلسکوپی که به WFIRST معروف است و برای شکار سیارات دور و ماده تاریک شهرت داشته قرار است از دستور کار خارج شود، بلکه دولت فعلی می خواهد به پشتیبانی مالی از ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) بعد از سال 2024 نیز پایان دهد؛ درست زمانی که تعهد ایالات متحده به پروژه های چند ملیتی پایان می یابد.

پس از آن امید ترامپ بر آن است که کنسرسیومی متشکل از کسب و کارهای خصوصی، اوضاع این ایستگاه را از سال 2025 به عهده بگیرند. اما مشکل اصلی اینجا است که هیچکس نمی داند چنین طرحی چطور می تواند عملی شود

بر اساس داده های به دست آمده توسط واشنگتن پست از مدارک ناسا، قرار نیست ایستگاه فضایی بین المللی اواسط دهه آینده به یکباره سقوط کند و منهدم شود. در این مدارک آمده «تصمیم بر پایان پشتیبانی مستقیم فدرال از ISS در سال 2055 به این معنا نیست که خود پلتفرم در همان زمان از مدار خارج شود. این امکان وجود دارد که صنعت بتواند برخی المان ها یا امکانات ISS را به عنوان بخشی از پلتفرم بازرگانی آینده مورد استفاده قرار دهد. ناسا همکاری های تجاری و بین المللی خود را طی هفت سال آینده به منظور اطمینان حاصل کردن از دسترسی و حضور انسان در مدار پایینی زمین گسترش خواهد داد.»

در حالی که ایستگاه فضایی بین المللی به هجدهمین سال فعالیت خود نزدیک می شود اما کنگره آمریکا نمی داند که باید با آن چه کند. در حالی که رئیس جمهور اوباما در سال 2014، پشتیبانی از این پلتفرم را یک دهه دیگر تمدید کرد اما گفتگو بر سر اینکه پس از ده سال چه اتفاق افتد هنوز نتیجه ای ندارد. تنها حرف جدی آن است که پس از 2024، ایستگاه باید حالتی خصوصی به خود بگیرد تا ادامه فعالیتش امکان پذیر باشد

دکتر الن استوفان، دانشمند ارشد ناسا از سال 2013 تا 2016 در گفتگو با انگجت می گوید: «ISS واقعا پلتفرم فوق العاده ای بوده. آنچه ما به عنوان یک جامعه بین المللی به وسیله ISS به دست آوردیم، از سوی خودم احساس می کنم فوق العاده بوده.»

او در ادامه صحبت های خود به مباحث گرانشی اشاره می کند و می گوید هنوز مباحث زیادی هست که باید در مورد آن یاد بگیریم. برای مثال بعضی باکتری ها در فضا فعال تر و کشنده تر شده و بعضی کنش کمتری نسبت به زمین از خود نشان می دهند. حتی بعضی ژن ها هستند که در فضا روشن و خاموش می شوند. بنابراین هنوز همه آنچه که می خواستیم را از ایستگاه فضایی بین المللی نیاموخته ایم.

در اصل، ناسا پیشرفت های اساسی در گستره ای از موضوعات به دست آورده. از مباحث زیستی گرفته تا داده های حیاتی پیرامون زندگی انسان در خارج از جو زمین. بنابراین اگر قرار باشد 8 ماه در سفر باشیم تا به مریخ برسیم، نیاز است که پرسش های بیشتری پاسخ داده شود و ایستگاه فضایی بین المللی یکی از بهترین مکان ها برای پی بردن به آن است.

با این حال، دست یافتن به چنین دستاوردهای علمی هزینه هایی هم در پی دارد. از زمان پدید آمدن این ایستگاه در سال 1993 تا به امروز، ISS بیش از 87 میلیارد دلار هزینه داشته و سالانه نیاز به 3 الی 4 میلیارد دلار سرمایه است. جدا از این، ایالات متحده 136 میلیون دلار دیگر هم روی قراردادی ده ساله برای پژوهش های غیر مرتبط با ناسا هزینه کرده است

در جولای سال گذشته، ناسا این قرارداد را تا سال 2024 تمدید کرد و 60 میلیون دلار دیگر هزینه اش شد. با این حال، طبق گفته های ناسا این قرارداد که با همکاری مرکز پیشرفت علم در فضا (CASIS) انجام می شود شدیدا ضعیف عمل کرده اما به نوعی هم آینده ISS به همین مرکز و توانایی هایش در جذب سرمایه گذاران غیر دولتی وابسته است.

استوفان می گوید دیگر سرمایه گذاری دولت فدرال در مدار زمین به پایان رسیده و آن ها به دنبال اتفاقی جسورانه تر هستند، یعنی بردن انسان ها به ماه و سپس به مریخ. که البته همه موافق آن نیستند. مایل لوپز-آلِگریا، فضانورد پیشین ناسا و فرمانده ایستگاه فضایی بین المللی در گفتگویش با انگجت می گوید که باید متوجه بود بدون حضور در مدار زمین، نمی توان به اعماق فضا رفت. به گفته او، اگر جایگزینی برای ISS وجود ندارد، بنابراین تفکر پخته ای نیست که آن را رها کرد.

باید در نظر گرفت که ایستگاه فضایی بین المللی یک جزیره نیست که بتوان آن را ترک کرد. این ایستگاه بخشی از آمریکا به حساب نمی آید و برای 15 کشور مختلف است. بنابراین با باقی کشورها نیز باید گفتگویی صورت پذیرد. استوفان می گوید: «آن ها به رفتن به ماه و رفتن به مریخ علاقه مندند. و همه هم با بودجه محدود دست و پنجه نرم می کنند. همه شرکای ISS باید دور هم جمع شوند و گفتگویی مشترک داشته باشند.»

چین برنامه دارد تا ایستگاه فضایی خود را در مدار پایین زمین تا سال 2023 راه اندازی کند و اگر آمریکا بخواهد بعدها مثل برنامه موشکی اش وابسته به روسیه شود، چهره خوبی از ایالات متحده به جای نمی گذارد و آن ها را وابسته نشان می دهد مثل ترک معاهده پاریس بر سر تغییرات اقلیمی؛ این استدلالی است که لوپز-آلگریا، فرمانده پیشین ایستگاه فضایی بین المللی دارد: «متنفرم از اینکه آن را به زبان بیاورم ولی اینطور است که نقش رهبریمان را دو دستی تقدیم کنیم.»

او در ادامه شرایط را واضح و بی پرده اینگونه توصیف می کند: «اگر ISS را کنار بگذاریم، و هیچ جایگزینی برایش در نظر گرفته نشود، باید موشک های روسی بخریم تا به ایستگاه فضایی چینی ها برویم. به نظر یک فاجعه ژئوپولتیک است.»

البته فرمانده سابق ISS چندان به تصمیم های فعلی ترامپ اهمیتی نمی دهد و می گوید کسی چه می داند که از حالا تا آن روز چه اتفاقی قرار است رخ دهد؟ اما در عین حال ناسا و صنعت هوافضا باید برای داشتن یک جایگزین آمریکایی اقدام کنند.

با همه این تفاسیر، تا پایان عمر ایستگاه فضایی بین المللی از دیدگاه ترامپ، یک (یا شاید دو) دولت دیگر عوض خواهد شد و ممکن است همه این تصمیم ها کنار گذاشته شود.