برجام بدون امریکا هم می‌تواند به حیاتش ادامه دهد؛ مشروط به اینکه دیگر طرف‌ها حاضر نباشند که از تحریم‌های یکجانبه امریکا پیروی کنند. تولد برجام، نقطه عطفی برای نظم نوین بین‌المللی بود که ساختاری چندجانبه را بازتاب می‌داد؛ اکنون تداوم برجام نقطه عطفی برای آزمودن ظرفیت‌های دنیای پساامریکایی است.
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم دیاکو حسینی/ کارشناس ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری نوشت:کسانی که تا اعلام تصمیم دونالد ترامپ نفس‌ها را در سینه حبس کرده بودند، اکنون می‌توانند نفس راحتی بکشند. در یک تفسیر ظفرمندانه، دونالد ترامپ یکبار دیگر نتوانست برجام را پاره کند؛ شاید به این دلیل که حاضر نبوده است هزینه‌های انزوای ایالات متحده را به‌جان بخرد و شاید به این دلیل که دولت ترامپ هیچ استراتژی جایگزین و دست یافتنی که کنار گذاشتن برجام را توجیه کند، در اختیار ندارد.
تمدید مشروط و تهدیدآمیز تعلیق تحریم‌های ایران از سوی دونالد ترامپ هرچند یک پیروزی برای برجام بود و شاید بتواند سایر اعضای 1+5 را موقتاً راضی کند، اما اثرات آن برای ایران کمتر از خروج کامل ایالات متحده از برجام نیست. خط و نشان کشیدن‌های ترامپ، برای اقتصاد ایران و بویژه سرمایه‌گذاران خارجی که علاوه بر شفافیت‌های مالی و اصلاح نظام بانکی در ایران، چشم به ثبات کلی‌تر بازارهای ایران دارند، نگران‌کننده است. چرا باید کسی تصمیم به سرمایه‌گذاری در ایران بگیرد در حالی که حداقل هر 120 روز یکبار باید نگران پیامدهای خروج ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های یکجانبه باشد؟ خوشبختانه تاکنون سیر سرمایه‌گذاری‌های خارجی که روانه ایران شده‌اند، رو به افزایش بوده است اما باید این احتمال را در نظر بگیریم که متوقف کردن این سیر صعودی یکی از اهداف تنش آفرینی‌های دوره‌ای پیرامون برجام یا حداقل یکی از پیامدهای گریزناپذیر آن باشد.
ایران و همه طرف‌های توافق، باید یکبار برای همیشه به این وضعیت خاکستری از طریق ایمن کردن برجام در برابر «تهدید به خروج» خاتمه دهند. هرچند برای ایران، باقی ماندن ایالات متحده در برجام بهتر است اما جمهوری اسلامی ایران نباید به باقی ماندن امریکا در عین عدم تعهد کامل به برجام رضایت دهد.زمان آن فرارسیده است که انتظارات حداقلی را از برجام به حداکثر خود افزایش دهیم. باید اطمینان کسب کنیم که برجام تنها توافق یکطرفه‌ای نیست که فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را در ازای دلهره آفرینی دائمی محدود می‌کند. تاکنون استراتژی ما برای ابقای برجام، اجرای کامل تعهدات بوده است اما اگر بنا باشد که ایالات متحده با تهدید دائمی به خروج، برجام را ناکارآمد کند، باید استراتژی روشنی برای مراقبت و همچنین خروج از برجام نیز داشته باشیم؛ به نحوی که ضامن حداقل هزینه و بیشترین فایده باشد. باید با همه طرف‌ها به توافق برسیم که درصورت مختل شدن برجام با حضور ایالات متحده، راه‌هایی را برای کنار گذاشتن امریکا از این توافق پیدا کنیم یا دست کم از تلاش برای نگه داشتن امریکا در برجام دست برداریم و همه مسیرهایی را که برجام بدون امریکا می‌تواند به بقای ثمربخش خود ادامه بدهد آزمایش کنیم.
برجام بدون امریکا هم می‌تواند به حیاتش ادامه دهد؛ مشروط به اینکه دیگر طرف‌ها حاضر نباشند که از تحریم‌های یکجانبه امریکا پیروی کنند. تولد برجام، نقطه عطفی برای نظم نوین بین‌المللی بود که ساختاری چندجانبه را بازتاب می‌داد؛ اکنون تداوم برجام نقطه عطفی برای آزمودن ظرفیت‌های دنیای پساامریکایی است. روابط بین‌الملل در سال‌های پیش رو عرصه‌ای برای سنجش توافق‌هایی است که می‌توانند بدون تکیه بر ایالات متحده همچنان ستون فقراتی برای رفع نگرانی‌های مشترک بین‌المللی باشند. اگر همه طرف‌های گروه 1+5 صادقانه از استمرار توافق حمایت می‌کنند، باید آماده انتخاب‌های بزرگتری باشند که از سرشت توافق‌های بین‌المللی در برابر رفتارهای سرکشانه پاسداری می‌کنند. آنها امروز باید نشان بدهند که حاضرند برای حفظ برجام، امریکای ترامپ را درون توافق‌های برجام اهلی کنند یا آن را از توافق کنار بگذارند.
ارسال نظر
