پیام‌رسان «ویسپی» برای کیست؟

 سرویس پیام‌رسان ویسپی عمری حدود دو سال دارد اما در روزهای اخیر به واسطه کنار گذاشته شدن موقتی تلگرام، جای خود را در میان کاربران به شکل ویژه‌ای باز کرده و با قابلیت‌های متنوع‌اش، تبدیل به یکی از گزینه‌های مهاجرت برای ایرانیان شده است.

در چند سال اخیر کاربران و کسب‌وکارها اتکای بیش از اندازه‌ای به تلگرام به عنوان یک پیام‌رسان پیدا‌ کرده‌اند. هزاران فروشگاه کوچک در سراسر ایران با استفاده از تلگرام، به فروش اجناس خود مشغول بودند اما حالا به واسطه محدودیت موقتی که برای این سرویس به وجود آمده است، طبیعتاً بسیاری از کاربران و فروشگاه‌های کوچک به دنبال جایگزینی برای آن هستند.

در این میان یکی از جایگزین‌های با کیفیت‌تر که تقریباً تمام امکانات تلگرام را نیز در خود جای داده، اپلیکیشنی است به نام ویسپی که در ابتدا توسط چینی‌ها توسعه داده شده و اتفاقا در گذشته یک بار طعم فیلترینگ را نیز در ایران چشیده است.

نوع طراحی فعالیت این پیام‌رسان به گونه‌ای است که تمام نیاز‌های یک کاربر ایرانی را در نظر گرفته است؛ ترکیبی از تلگرام، اینستاگرام و حتی فیسبوک. در ویسپی قسمتی وجود دارد به نام «Social» که حالتی مانند فید فیسبوک یا اینستاگرام را تداعی می‌کند و می‌توانید حوزه‌های مورد علاقه خود را در آن دنبال کنید، در آنها نظر دهید یا لایک‌شان کنید. در کنار این شبکه اجتماعی کوچک، می‌توان به رادیوی ویسپی هم به عنوان یک مورد قابل توجه دیگر اشاره کرد.

از تمام این موارد گذشته، بر خلاف تلگرام، ویسپی همچنان تماس صوتی رایگان را در اختیار افراد قرار می‌دهد در حالی که این ویژگی از همان ابتدا در تلگرام مسدود شد. اما این پیام‌رسان که در روزهای اخیر تبدیل به یکی از اپلیکیشن‌های محبوب کافه‌بازار شده، چه تاریخچه‌ای دارد و حالا از کجا مدیریت می‌شود؟

ویسیپی، چینی یا ایرانی؟
در قسمت «درباره» سایت ویسپی، اشاره‌ای به محل تولد این سرویس نشده است. با این حال، در اپ‌استور و گوگل‌پلی، توسعه‌دهنده شرکتی است به نام «SG Atlantic Limited» که مستقر در هنگ‌کنگ است. ویسپی هم تنها اپلیکشنی است که این شرکت در نوامبر ۲۰۱۵ در این دو فروشگاه نرم‌افزاری قرار داده است.

ویسپی سابقه فیلتر شدن در ایران را داشته اما پس از مدتی، رفع فیلتر می‌شود. حتی اکانت توییتر این پیام‌رسان نیز در گذشته نسبت به همین موضوع اعتراض کرده بود.

اما بر اساس شنیده‌ها به نظر می‌رسد که این پیام‌رسان، در ماه‌های گذشته توسط یک شرکت ایرانی مدیریت می‌شود و در حال توسعه در داخل کشور است. در این حالت، اگر ویسپی را یک پیام‌رسان داخلی در نظر بگیریم، امکانات، قابلیت‌ها و طراحی آن به سادگی از سایر اپلیکیشن‌های پیام‌رسان توسعه‌یافته در داخل ایران برتری پیدا می‌کند.

اما نکته قابل توجه، این است که ویسپی خود را یک اپلیکیشن ایرانی معرفی نمی‌کند و حتی در بخش قوانین و مقررات آن، به شرکت «SG Atlantic Limited» می‌رسیم که در هنگ‌کنگ مستقر است. اما پس از بررسی‌ها، به شواهدی رسیدیم که این اپلیکیشن داخل ایران و توسط بزرگ‌ترین اپراتور اینترنت ثابت در کشور یعنی شرکت «شاتل» اداره می‌شود.

«میلاد نوری»، توسعه دهنده اپلیکیشن موبایل در این باره می‌گوید:

«با بررسی فایل نصب اپلیکیشن‌های اندروید (APK) می‌توان مشخصات مختلف فایل از جمله نام توسعه‌دهنده آن را مشاهده کرد که یکی از ساده‌ترین راه‌ها استفاده از ابزارهای آنلاین برای این کار است. کافیست نام بسته (پکیج نیم) ویسپی را در گوگل جستجو کنید و مشخصات فایل و نام توسعه دهنده (شاتل) را در سایت‌های میزبان ببینید. با این حال این امکان وجود داشت که شاتل نام یک شرکت خارجی باشد. اما زمانی که با استفاده از ابزارهایی نظیر Packet Capture (اپلیکیشنی که دیتای ورودی و خروجی به موبایل شما را چک می‌کند) آی‌پی سرور ویسپی را بررسی کنید، این اپلیکیشن به چند آی‌پی مختلف درخواست می‌دهد که همه آنها به نام شرکت اینترنتی شاتل هستند و سرور آنها در ایران قرار دارد. با توجه به وجود ردپای شاتل در دو قسمت سرور و کلاینت، فرضیه استفاده از CDNهای شاتل از طرف شرکت خارجی رد می‌شود.»

لیست درخواست‌هایی که اپلیکیشن به سرور ارسال می‌کند. این درخواست‌ها با ابزارهای رصد ترافیک اینترنت روی موبایل مانند Packet Capture قابل بررسی هستند.

زمانی که از طریق سرویس Whois، چند آی‌پی آخر لیست فوق را بررسی کنیم، باز هم به بزرگ‌ترین خدمات دهنده اینترنتی در ایران نزدیک‌تر می‌شویم:

از سوی دیگر، اطلاعاتی که سرویس «الکسا» منتشر می‌کند حکایت از آن دارد که ۹۵ درصد از ترافیک وب‌سایت ویسپی مربوط به کشور ایران است و الکسا، بر حسب همین بازدید زیاد در ایران، آن را یک وب‌سایت ایرانی تلقی می‌کند.

با این حال مدیرعامل شاتل تعلق داشتن ویسپی به این شرکت را تکذیب می‌کند. با پیگیری دیجیاتو، «احمدرضا نخجوانی»، مدیرعامل شرکت مورد بحث این بیانیه را در اختیار ما قرار داده است:

«به عنوان یک اپراتور، رعایت بی‌طرفی، اصل فعالیت ماست و حامی فعالیت توسعه‌ی کاربری همه‌ی پیام رسان‌ها هستیم. این شرکت خدمات CDN به بسیاری از شرکت‌های دارای محتوای داخلی و خارجی ارائه می‌دهد ولیکن هیچ مشارکتی با هیچ یک از شبکه‌های اجتماعی خارج از این پروتکل وجود ندارد. چنانچه اگر شرکت‌های فعال در این حوره نیز بخواهند می‌توانند از این خدمات استفاده کنند. در همین حال، ما از هرگونه همکاری با سرویس‌های داخلی و خارجی که بتواند امکانات پیش روی مشتریان و رضایت آنان را توسعه دهد، استقبال می‌کنیم.»

باید اشاره کرد که چه اپلیکیشن ویسپی ایرانی باشد یا خیر، یک پیام‌رسان با قابلیت‌های مناسب و جالب است؛ نرم‌افزاری که به نظر می‌رسد طعمی بین‌المللی - ایرانی دارد و از قابلیت درخشش در سایر کشورها نیز برخوردار است. اما باید دید در آینده، سرنوشت این سرویس به کدام سو خواهد رفت. آیا می‌تواند در ایران و سایر کشورها بازار مناسبی را برای خود دست‌وپا کرده و بخشی از بازار تلگرام را به خود اختصاص دهد یا خیر.