نظر یک حقوقدان درباره ساختمان‌هایی آوار شدند

 متأسفانه با توجه به شدت زلزله در غرب کشور و به خصوص استان کرمانشاه و اینکه این زلزله نزدیک به سطح زمین واقع شده، میزان تخریب آن بسیار بالا بوده است. آن طوری که دوستان و بستگان ما در منطقه اعلام کرده‌اند، میزان تلفات و خسارات با آنچه که در رسانه‌های عمومی و رسمی گفته می‌شود منطبق نیست. مهم‌ترین مسأله در این مورد خساراتی است که به مراکز آموزشی و بهداشتی و بیمارستان سرپل ذهاب و همچنین به محل‌های مورد سکونت مردم به نام ساختمان‌های مسکن مهر وارد آمده است.

به گزارش ایسنا، صالح نیکبخت - حقوقدان و وکیل دادگستری - با این مقدمه در «داتیکان» نوشت: «ابتدا اجازه بفرمایید از بیمارستان شروع کنم. بیمارستان سرپل ذهاب، گفته می‌شود حدود ۱۰ سال پیش شروع به ساخت شده و یک سال بعد کامل و از حدود هشت سال پیش مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. برای احداث بیمارستان قاعدتا باید خیلی از مسائل که ممکن است در جاهای دیگر رعایت نشود، رعایت شود که اولین مسأله در این خصوص به طور عموم استحکام بناست. استحکام بنا و انطباق آن با شرایط منطقه‌ای و جغرافیایی و همچنین رعایت مقرراتی برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از حوادث غیر مترقبه از جمله زلزله، نخستین قدم در رعایت اصولی ساخت و ساز است.

متأسفانه این بیمارستان در نخستین لرزش فرو ریخته و اولین قربانیان زلزله سرپل ذهاب بیماران و پرسنل این بیمارستان در ساعات اولیه شب بوده‌اند. گفته می‌شود حدود ۵۰ نفر از بیماران و پرسنل بیمارستان که اغلب از پرستاران زحمت‌کش بوده یک‌جا زیر آوار مانده و کشته شده‌اند. علاوه بر آن مراکز آموزشی هم که باید امتیازات بیمارستان را در اصول ایمنی دارا باشند، فاقد ایمنی لازم بوده و در حال حاضر ۵۰ تا صد درصد این مراکز تخریب شده و قابلیت استفاده خود را از دست داده‌اند.

از مراکز آموزشی که بگذریم ساختمان‌های مسکونی به اصطلاح مسکن مهر بیشترین قربانی و خسارت را به جای گذاشته‌اند؛ ساختمانی که نه مهری در آن بوده و نه مهری به ساکنان آن داده است. در اولین لرزش‌های زمین، اغلب اماکنی که تخریب شده است همین ساختمان‌های مسکن مهر بوده‌اند. همه این عوامل در این موارد و در مورد ساختمان‌های ادارات، ناشی از این است که متاسفانه نظارتی بر کار پیمانکاران سازنده این اماکن وجود نداشته و چون نظارتی وجود نداشته سازندگان آنها برای پر کردن جیب خود و بردن سود بیشتر، این بناها را به صورتی ساخته‌اند که امروز بعد از گذشت حداکثر هشت تا ۱۰ سال از زمان ساخت آنها، شاهد تخریب ساختمان‌ها بر سر صاحبانشان هستیم که عموما قشر مستضعف جامعه را تشکیل می‌دهند.

به نظر من، از جنبه کیفری باید اشد مجازات را برای عاملین و سازندگان این بناها در نظر گرفت و باید مجازات سنگینی شامل حال این افراد شود. اگرچه حمورابی در چند هزار سال پیش در قانون خود تاکید می‌کند معماری که در ساخت یک بنا کوتاهی کرده و باعث خسارت جانی و مالی به صاحبان بنا می‌شود باید به اشد مجازات برسد ولی امروزه به دلایل متعددی نمی‌توان آنگونه عمل کرد. با این حال آیا کسی وجود دارد که سوال کند چرا ساختمان مسکن مهر یا بیمارستان شهر بزرگی مانند سرپل ذهاب که اتفاقا به عنوان منطقه مرکزی شهرها و شهرک‌های اطراف محسوب می‌شود، بعد از ۱۰ سال باید بر سر بیماران و پرسنل خود فرو ریزد؟ این امر ناشی از این است که کارها و امور را به کسانی سپرده‌ایم که نه صلاحیت اخلاقی و شرافتی دارند و نه توجهی به قانون و مقررات. از این‌رو باید این افراد تحت تعقیب قرار گیرند و مجازات شوند. البته در این مورد مقررات متعددی در قانون وجود دارد از جمله قانون مربوط به عدم رعایت مقررات ساختمانی که در قوانین ساخت مسکن ذکر شده یا مقررات شهرداری و آیین‌نامه‌های مربوط به آن.»

در بخش پایانی این یادداشت آمده است: «زلزله به عنوان یک حادثه ناگوار مسائل حقوقی هم با خود به همراه خواهد داشت. از این‌رو وکلای کرمانشاه، کردستان، ایلام، آذربایجان غربی و مرکز، سوالات حقوقی مردم زلزله‌دیده را به صورت رایگان پاسخ خواهند داد و از هیچگونه مشاوره حقوقی دریغ نخواهند کرد.»